محمّدابراهیم روشنضمیر؛ سید ابوالقاسم حسینی زیدی
چکیده
از آغازین روزهای نزول وحی، دشمنان با طرح شبهاتی درصدد القای ناهماهنگی و تناقض آیات قرآن بودند، ولی در دو قرن اخیر، با گسترش مطالعات خاورشناسان دربارة اسلام که در رأس آنان گلدزیهر، نولدکه و... قرار دارند، به شبهة ناهماهنگی آیات دامن زده شد و این موضوع دستمایة انکار وحیانی بودن قرآن گردید. یکی از موارد توهم تناقض در قرآن این است که خداوند ...
بیشتر
از آغازین روزهای نزول وحی، دشمنان با طرح شبهاتی درصدد القای ناهماهنگی و تناقض آیات قرآن بودند، ولی در دو قرن اخیر، با گسترش مطالعات خاورشناسان دربارة اسلام که در رأس آنان گلدزیهر، نولدکه و... قرار دارند، به شبهة ناهماهنگی آیات دامن زده شد و این موضوع دستمایة انکار وحیانی بودن قرآن گردید. یکی از موارد توهم تناقض در قرآن این است که خداوند در هفت آیه از قرآن کریم میفرماید: زمین و آسمان در طول شش روز آفریده شدهاند. امّا از آیات 9 تا 12 سورة فصلّت چنین برمیآید که آفرینش زمین و آسمان هشت روز به طول انجامیدهاست. مفسران در پاسخ این شبهه، شش پاسخ ارائه کردهاند که در پژوهش حاضر به سبک مسئلهمحور، با روش کتابخانهای و به صورت توصیفی ـ تحلیلی، دو مورد به عنوان جواب نهایی پذیرفته شدهاست: 1ـ مراد از چهار روز اندازهگیری اقوات در آیات چهارگانة سوره فصلت، تنها آفرینش گیاهان و حیوانات و غذاها نبودهاست تا با چهار روز آفرینش زمین و آسمان، هشت روز شود، بلکه دو روز مربوط به آفرینش زمین و دو روز مربوط به آفرینش غذاها و گیاهان میباشد که به اضافة دو روز مربوط به آفرینش آسمانها، مجموعاً شش روز (دوران) مىشود. 2ـ در آیات سورة فصلت، تنها به آفرینش زمین در دو روز تصریح شدهاست. لذا از واژة «خلق» استفاده شده، اما به آفرینش آسمان و میان آن اشارهای نشدهاست و از این رو، از واژة «قضی» استفاده شدهاست.
علی رضا حیدری
چکیده
اعجاز قرآن در دانش علوم قرآن از جایگاه ویژهای برخوردار است، چراکه بودن قرآن از سوی خدا، از رهگذر اعجاز آن اثبات میشود. یکی از وجوه اعجاز قرآن که از صدر اسلام تاکنون مورد توجّه دانشمندان بوده است، اعجاز آن در پیراستگی از اختلاف است. اثبات اعجاز قرآن در پیراستگی از اختلاف، بر پیشفرضها و مقدّماتی استوار است. یکی از آن مقدّمات، پاسخگویی ...
بیشتر
اعجاز قرآن در دانش علوم قرآن از جایگاه ویژهای برخوردار است، چراکه بودن قرآن از سوی خدا، از رهگذر اعجاز آن اثبات میشود. یکی از وجوه اعجاز قرآن که از صدر اسلام تاکنون مورد توجّه دانشمندان بوده است، اعجاز آن در پیراستگی از اختلاف است. اثبات اعجاز قرآن در پیراستگی از اختلاف، بر پیشفرضها و مقدّماتی استوار است. یکی از آن مقدّمات، پاسخگویی به شبهات و آیات موهِم اختلاف و تناقض است. لذا شناخت دقیق آرای خاورشناسان دربارة قرآن کریم و نقد علمی دیدگاههای آنان برای ما مسلمانان ضرورتی انکارناپذیر است. روش تحقیق در این پژوهش، مطالعة کتابخانهای و رویکرد آن، توصیفی، تحلیلی و انتقادی است. باید گفت صرف نظر از انگیزة مستشرقان از ادّعای وجود اختلاف در آیات قرآن، یکی از عللی که موجب توهّم اختلاف و تناقض در میان آیات قرآن شده، در نظر نگرفتن قواعد صحیح در تفسیر آیات و بیتوجّهی به شرایط تناقض است. از این رو، در نظر نگرفتن مبانی و قواعد صحیح در تفسیر آیات قرآن و در نظر نگرفتن شرایط تناقض، از جملة عوامل اصلی ایدة آنان است. لذا چون آنان تصوّر درستی از تعریف تناقض ندارند، هر آیهای را که با آیة دیگر به نوعی متفاوت باشد، مصداق تناقض دانستهاند، درحالی که زمانی میتوان ادّعا کرد میان دو آیه تناقض وجود دارد که اختلاف آن دو به گونهای باشد که همواره از صدق هر یک، کذب دیگری و از کذب هر یک، صدق دیگری لازم آید. در این مقاله بیان شده که هیچ یک از شبهات آنها مبتنی بر دلیل علمی و منطقی نیست و تنها بر اساس پیشفرضهای نادرست است.