جستاری در مفهوم‌شناسی و گسترة اخلاص در قرآن

سید حسن بطحایی گلپایگانی

دوره 4، شماره 12 ، خرداد 1392، ، صفحه 97-116

https://doi.org/10.22054/rjqk.2013.5614

چکیده
  دعوت به خداپرستی و اخلاص در بندگی سرلوحة دعوت همة انبیاء الهی بوده است. دستور بندگی خالص در قرآن علاوه بر واژة اخلاص و مشتقّات آن با کلمات و عبارت‌های متنوّع دیگری آمده است؛ مانند: «یُریدُونَ وَجْهَه»، «أَسلم وجهه لله»، «نَصَحُوا لِلَّهِ»، «اِبْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّه»، «اِبْتِغاءَ وَجْهَ اللَّه»، «وَ ...  بیشتر

افساد و مفسدان فی‌الأرض از منظر قرآن کریم

عنایت الله شریفی؛ سعید محجوب

دوره 3، شماره 11 ، اسفند 1391، ، صفحه 19-34

https://doi.org/10.22054/rjqk.2012.5596

چکیده
  کلمة فساد و مشتقّات آن نزدیک به50 مرتبه در30 سورة قرآن کریم آمده است که نشان از اهمیّت موضوع دارد. مقالة حاضر در صدد است که مفهوم و عومل ظهور افساد، اقسام و اصناف مفسدان و مجازات آنان را از منظر قرآن کریم تبیین نماید. افساد در قرآن به معنای خارج شدن شیء از حالت اعتدال می‌باشد و قرآن کریم، مخالفت مردم از اوامر الهی، سلطة حاکمان و پادشاهان ...  بیشتر

آزادی و آزادگی از دیدگاه قرآن کریم

محمد جواد روزگر

دوره 3، شماره 10 ، آذر 1391، ، صفحه 19-34

https://doi.org/10.22054/rjqk.2013.5603

چکیده
  قرآن کریم بشارت دهنده و پیام آور آزادی در همه سطوح و ساحت های آن بر اساس ساحت های وجودی انسان است و آزادی معنوی و اجتماعی را در ارتباط با ابعاد فردی و جمعی آدمیان ارائه و فرمول عدم تفکیک آزادی درونی و بیرونی را مطرح و مدل نظام مند آزادی اندیشه و عقیده را در ارتباط با آزادی درونی و معنوی ترسیم و تفسیر کرده است. در مقاله پیش رو ازادی معنوی ...  بیشتر

خانواده و عوامل پایداری آن از منظر قرآن

عنایت الله شریفی

دوره 3، شماره 9 ، شهریور 1391، ، صفحه 29-50

https://doi.org/10.22054/rjqk.2012.5589

چکیده
  خانواده از نظر قرآن، نهادی است مقدس که همگان را برای تشکیل آن فراخوانده است و برای پایداری و استحکام هرچه بیشتر آن، تدابیری اندیشیده و دستورالعمل‌هایی را تبیین کرده است. در این نوشتار، سعی بر آن است که عوامل استحکام و پایداری خانواده مورد بحث و بررسی قرار گیرد. رعایت اصول اخلاقی و ارزش‌ها همانند پارسایی و دین‌داری، بهره‌مندی از ...  بیشتر

جایگاه، اهمیت و رابطة میان تزکیه و تعلیم در مباحث تربیتی قرآن کریم

علی سلیمی؛ سارا رحیمی پور

دوره 3، شماره 9 ، شهریور 1391، ، صفحه 51-66

https://doi.org/10.22054/rjqk.2012.5590

چکیده
  تزکیه و تعلیم بر اساس آموزه‌های قرآن کریم، دو رکن اساسی پرورش انسان هستند و در این میان، تزکیه از اهمیت بیشتری برخوردار است، زیرا علم به منزله بذری است که رویش حقیقی و شایسته آن در گرو وجود بستری مناسب است و تزکیه همان زمینه رویش کامل این بذر است که علم بدون آن ناقص و نارسا خواهد بود و چه بسا موجب غرور و گمراهی گردد. این مقاله با روش تحلیلی- ...  بیشتر

تبیین تطبیقی مبانی نظری، شرعی و اخلاقی اسلام، یهودیت و مسیحیت

بتول واعظ؛ رقیه کاردل ایلواری

دوره 3، شماره 9 ، شهریور 1391، ، صفحه 67-98

https://doi.org/10.22054/rjqk.2012.5591

چکیده
  این پژوهش بر آن بوده است تا برای شناخت دقیق و حقیقی دین اسلام از منظر قرآن، ارکان آن را که عبارت از اصول اعتقادات (توحید، نبوت و معاد)، اخلاق و اخلاقیات و قوانین و مقررات است، با ارکان دو دین الهی یهودیت و مسیحیت به صورت مقایسه‌ای مورد بررسی قرار دهد. از رهگذر این پژوهش، برتری و امتیاز دین اسلام از نظر قرآن که در زمینه اصول و ارکان آن، ...  بیشتر

آفرینش انسان در قرآن کریم با توجه به تفسیر المیزان با نگاهی انتقادی به نظریه تکامل

یوسف حیدری چناری؛ رمضان مهدوی آزادبنی

دوره 3، شماره 9 ، شهریور 1391، ، صفحه 121-158

https://doi.org/10.22054/rjqk.2012.5593

چکیده
  یکی از مسائل مهمی که هم دین و هم علم از آن بحث نمودند، نحوه خلقت نخستین انسان و نسل آن می‌باشد. اثبات عدم تضاد میان دین اسلام و نظر علم در این مساله، قطعا در ترویج دین مبین اسلام موثر است که این عمده‌ترین هدف این تحقیق می‌باشد. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی تلاش می‌نماید تا نظریه داروین در خصوص آفرینش انسان را بر اساس دیدگاه مفسر ...  بیشتر

روش‌های تربیت جسمانی در قرآن کریم

عنایت شریفی

دوره 3، شماره 8 ، خرداد 1391، ، صفحه 1-28

https://doi.org/10.22054/rjqk.2012.5581

چکیده
  یکی از ابعاد تربیت در نظام تربیتی قرآن کریم، تربیت جسمانی است. در این این مقاله تلاش شده است روش‌ها و اهداف تربیت جسمانی از منظر قرآن کریم مورد بحث و بررسی قرار گیرد که مهم‌ترین این روش‌ها، عبارتند از: رعایت نظافت و بهداشت، تغذیه سالم و کافی، ممنوعیت اسراف، ممنوعیت غذاهای غیر بهداشتی و خبیث همانند خون، مردار، گوشت خوک، شراب و. . . ، ...  بیشتر

کاربرد امروزی گفت‌وگوهای قرآنی در پرتو اخلاق اسلامی

تورج زینی وند؛ فریبا اکبر زاده

دوره 3، شماره 8 ، خرداد 1391، ، صفحه 51-80

https://doi.org/10.22054/rjqk.2012.5583

چکیده
  پیشرفت و گسترش اسلام ناب، در همه دوره‌ها بر شالوده گفت‌وگو و اهتمام به اخلاق، استوار بوده است. اسلام به‌عنوان یک دین کامل و جهانی می‌تواند پاسخگوی بسیاری از دشواری‌ها و دغدغه‌های انسان امروزی باشد. یافته اساسی این پژوهش، در این است که آموزه‌های اخلاقی و ماندگار قرآن کریم، می‌تواند بنیاد و آغازی برای پیشرفت، کمال معنوی، آگاهی، ...  بیشتر

جایگاه قرآن از منظر مولای متقیان، علی (ع)؛ بایسته‌ها و نبایسته‌ها

علی اصغر زکوی؛ محمد ملائی

دوره 3، شماره 8 ، خرداد 1391، ، صفحه 81-106

https://doi.org/10.22054/rjqk.2012.5584

چکیده
  معجزه جاویدان پیامبر اعظم (ص)، نزد همه مسلمانان از جایگاهی بس رفیع برخوردار است، اما امت اسلامی نتوانسته است با تکیه بر آموزه‌های آن از پیشرفت لازم در حیات مادی و معنوی برخوردار شود. سؤال این است که جایگاه قرآن از دیدگاه علی (ع) چیست و بایسته‌ها و نبایسته‌ها، در نسبت میان ما و قرآن کدامند؟ در نگاه آن حضرت، قرآن، کتاب زندگی و قانون اساسی ...  بیشتر

شرح‌صدر از دیدگاه قرآن

جمال فرزند وحی؛ ملیحه قاسمی نژاد

دوره 3، شماره 8 ، خرداد 1391، ، صفحه 107-132

https://doi.org/10.22054/rjqk.2012.5585

چکیده
  عبارت «شرح صدر» از آنجا که نقش مهمی در کمال معنوی و هدایت انسان‌ها دارد، چندین بار در آیات قرآن کریم تکرار شده است. شرح صدر در دو آیه به طور مطلق به کار رفته و در دو مورد نیز به اسلام و در یک مورد به کفر مقید شده است. این ویژگی موهبتی الهی است که عواملی مانند اراده الهی، عبادت، ذکر، علم، تلاش و . . . آن را تقویت می‌کند و دارای ثمراتی ...  بیشتر

نقش فاعلی یا قابلی پیامبر (ص) در نزول قرآن

محمد سبحانی نیا

دوره 3، شماره 8 ، خرداد 1391، ، صفحه 133-156

https://doi.org/10.22054/rjqk.2012.5586

چکیده
  برخی از روشنفکران که نگاه برون‌دینی دارند و به وحی از منظر غیرقرآنی نگریسته‌اند، با پیش کشیدن مباحث تجربه دینی، در خصوص وحی، به نقشی فاعلی برای پیامبر قائل شده‌اند. بر این اساس خداوند صرفاً قابلیّتی را به پیامبر یا اشخاص دیگر اعطا کرده است و آنها می‏توانند به واسطه‌ آن استعداد و قابلیّت خاص خویش، الفاظی را از ناحیه‌ خودشان و نیز ...  بیشتر

بررسی و نقد دیدگاه ابن عربی در تفسیر آیه‌ای از سوره تحریم

محمد حسین بیات

دوره 2، شماره 7 ، اسفند 1390، ، صفحه 43-72

https://doi.org/10.22054/rjqk.2012.5575

چکیده
  در این مقاله، دیدگاه ابن عربی در باب تفسیر آیه چهار سوره تحریم بیان گردیده است. همچنین، نویسنده مقاله، نظر ابن عربی را در آثار معروف وی در باب شخصیت عایشه و حفصه و پدرانشان مورد تحقیق و بررسی قرار داده و نشان داده که وی این شخصیت‌ها را بیش از حد معقول مدح و ستایش کرده است تا آنجا که عیوب و نقایصشان را حمل بر کمالاتشان نموده و مسیری مخالف ...  بیشتر

بررسی توسعه اقتصادی از منظر قرآن کریم

علی غضنفری؛ باب اله محمدی نبی کندی

دوره 2، شماره 7 ، اسفند 1390، ، صفحه 103-126

https://doi.org/10.22054/rjqk.2012.5577

چکیده
  مقاله حاضر به بحث پیرامون توسعه اقتصادی در قرآن کریم می‌پردازد. در این مقاله ابتدا به تعاریف لغوی توسعه و مفهوم توسعه اقتصادی، از نگاه دانشمندان، اسلام و قرآن پرداخته شده است و سپس راه کارهایی را که قرآن در زمینه توسعه اقتصادی ارائه داده است و به دو دسته معنوی و مادی (مانند تأثیر تقوی در توسعه اقتصادی، انفاق، نفی ربا به عنوان عامل منفی ...  بیشتر

سیمای انسان کامل از دیدگاه قرآن و عرفان

محمد هادی مرادی؛ مهین عنافجه

دوره 2، شماره 6 ، آذر 1390، ، صفحه 29-48

https://doi.org/10.22054/rjqk.2011.5568

چکیده
  سیمای انسان کامل در قرآن با تکیه بر برهان و تعقل معرفی می‌شود، اما معرفی انسان کامل در عرفان، جنبه کشفی و شهودی دارد. در این مقاله سعی بر آن شده است که سیمای انسان کامل از این دو دیدگاه (یعنی هم از جنبه عرفانی و هم از جنبه برهانی) بررسی شود. با بیان دیدگاه‌های مختلف و بررسی این موضوع به این نتیجه خواهیم رسید که عرفان و قرآن و برهان از یکدیگر ...  بیشتر

قرآن، متغیرات و مسائل نو

محمد عرب صالحی

دوره 2، شماره 5 ، شهریور 1390، ، صفحه 1-24

https://doi.org/10.22054/rjqk.2011.5557

چکیده
  این مقاله به نقد و بررسی نظریه‌ای پرداخته که قائل به نقص قرآن و عدم جامعیت آن نسبت به همة زمان‌ها و مکان‌ها و همة مسائل جدید و متغیر است؛ نتیجة این دیدگاه ضرورت ادامة تجربة نبوی توسط دیگران برای پرکردن این خلأهاست. در ادامه به مناسبت، متعرض نگاه صدرالمتألهین و مولوی به قرآن و نسبت مثنوی با قرآن پرداخته و ادعای رقیب مبنی بر اینکه امثال ...  بیشتر

معیارهای انسانیت در قرآن با تأکید بر تفسیر المیزان

علی اصغر زکویی

دوره 2، شماره 5 ، شهریور 1390، ، صفحه 59-82

چکیده
  از منظر قرآن، خالق هستی تاج کرامت بر سر آدمی نهاده، وی را جانشین خود در زمین معرفی کرده است. پرسش تحقیق این است که معیارهای انسانیت در قرآن، با تاکید بر تفسیر المیزان، کدامند؟ در آموزه‌های قرآن، از مثلث معیار سخن رفته است: ایمان، عمل صالح و علم. مس وجود آدمی تنها با کیمیای ناب ایمان و عمل صالح به زر تبدیل خواهد شد و آمیختگی آن دو با علم، ...  بیشتر

پیدایش و ظهور سکولاریسم و نگرش قرآن نسبت به آن

محمد خسین مردانی نوکنده

دوره 2، شماره 5 ، شهریور 1390، ، صفحه 107-136

چکیده
  سکولاریسم را به دنیاگرایی یا دنیاپرستی ترجمه کرده‌اند. سکولاریسم، به معنای نگرش دنیوی داشتن به ساحت‌های حیات انسانی از قبیل حکومت، فرهنگ، اقتصاد، اجتماع و... است. عصاره تعاریف سکولاریسم در بندهای ذیل خلاصه می‌شود: حذف دین از متن جامعه، عطف توجه آدمیان به مسائل بشری، جلوگیری از تبدیل دین به امری اجتماعی، توجیه رفتارها بر اساس قدرت ...  بیشتر

اخلاق اقتصادی از منظر قرآن کریم

عنایت شریفی

دوره 2، شماره 4 ، خرداد 1390، ، صفحه 27-58

https://doi.org/10.22054/rjqk.2011.5550

چکیده
  در این مقاله سعی شده است که اخلاق اقتصادی قران کریم در سه محور تولید، توزیع و مصرف مورد بحث و بررسی قرار گیرد. اصول اخلاقی قران کریم در تولید عبارتند از ایمان به قدر الهی، اعتقاد به رزاقیت الهی و کار و تلاش. اصول اخلاقی قران کریم در توزیع، عبارت است از پرهیز از کم فروشی، ریا خواری، درونی، احتکار و رعایت عدل و انصاف است. این مقاله همچنین، ...  بیشتر

قرآن و نشوز همسران، اصلاح یا خشونت

محمدرضا ابراهیم نژاد

دوره 1، شماره 3 ، اسفند 1389، ، صفحه 7-22

https://doi.org/10.22054/rjqk.2011.5542

چکیده
  بخش وسیعی از تعالیم و احکام قران، مربوط به حقوق و وظایف متقابل زوجین است. این تعالیم در زمینه موارد «نشوز» و ناسازگاری آنان نسبت به یکدیگر دارای اهمیت مضاعف است. مدعیان دفاع از حقوق زن، رهنمودهای هشداری و تنبیهی قران درباره نشوز زنان را مورد انتقاد قرار می دهند اما بررسی آیات کریمه قرآن و تفسیر آنها نشان می دهد که هدف و فلسفه رهنمودهای ...  بیشتر

شخصیت های زنانه در قرآن با تکیه بر آراء روت رادد

مجید معارف؛ فاطمه واظعی

دوره 1، شماره 2 ، آذر 1389، ، صفحه 39-58

https://doi.org/10.22054/rjqk.2010.5530

چکیده
  زنان و قرآن، عنوان مقاله ای است که دکتر روت رادد در دایره المعارف قرآن لیدن نوشته است. وی در بخشی از مقاله خود به بعضی از شخصیت های زنانه قرآنی مانند حوا (علیه السلام)، ملکه سبا و زلیخا می پردازد و با استفاده از تفاسیر و روایات و شان نزول هایی که مستندانی برای آنها ذکر نمی کند به بررسی و نتیجه گیری از آیات می پردازد. مطالب او نه پژوهشی موثق، ...  بیشتر