راهبرد قرآن‌کریم و روایات در کاهش رنج‌های بشری

علی شریفی؛ مهدی رضائی

دوره 9، شماره 35 ، اسفند 1397، ، صفحه 67-98

https://doi.org/10.22054/rjqk.2019.42295.1909

چکیده
  آنچه که وقوع رنج را در زندگی بسیار بحران ساز میکند «بی‌معنا» بودن رنج است. از جانب یک فرد مسلمان رنجهایی که برای او رخ میدهند در قالب قرآن، سنت و آموزههای آنها، معنادهی میشوند. این پژوهش با تکیه بر این اصل، با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی مسئله رنج و معنای آن، از منظر قرآن و روایات پرداخته است. قرآن و روایات با ارائه تفاسیر و آموزههای ...  بیشتر

تحلیل محتوای راهبرد های اخلاقی و روان شناختی درمان عجله و شتاب در قرآن کریم

مسعود رستنده؛ سید حمید حسینی؛ ابوالقاسم یعقوبی

دوره 9، شماره 35 ، اسفند 1397، ، صفحه 148-179

https://doi.org/10.22054/rjqk.2019.41280.1898

چکیده
  هر اتّفاق ناگواری که مشاهده می کنیم ردّ پایی از عجله و شتاب در آن است. در عصر حاضر که عصر اطّلاعات و سرعت می باشد، بشر امروز دچار عجله و شتاب زدگی گشته است و همین امر استرس و اضطراب را وارد زندگی انسان ها نموده است.عجله و شتاب در علم اخلاق به آن معناست که انسان پیش از فراهم شدن مقدّمات انجام کار، اقدام به اظهار نظر، قضاوت و یا انجام کار ...  بیشتر

جامعه‌پذیری در نظام اجتماعی قرآن

حسن خیری؛ محمد یاسین بصیرت

دوره 9، شماره 34 ، مهر 1397، ، صفحه 32-7

https://doi.org/10.22054/rjqk.2019.39765.1866

چکیده
  جامعه‌شناسی معاصر، فرهنگ را برگرفته از جامعه تحلیل می‌کند. جامعه‌پذیری در نظام اجتماعی اسلامی، متناسب با فرهنگ اسلامی می‌باشد. ازاین‌رو، پرداختن به جامعه‌پذیری در نظام اجتماعی از نگاه منابع اسلامی ضروری است. در نظام اجتماعی قرآن، جامعه‌پذیری به عنوان مهم‌ترین منبع، مسئلة پژوهش بوده‌است. از‌این‌رو، سؤال اصلی این است که جامعه‌پذیری ...  بیشتر

نقد مقالۀ «آدم و فرشتگان، بررسی عناصر اساطیری در مآخذ اسلامی»

محمدرضا شاهرودی؛ محمد سعید انصاری

دوره 9، شماره 33 ، تیر 1397، ، صفحه 67-94

https://doi.org/10.22054/rjqk.2019.35213.1764

چکیده
  این مقاله به نقد پنج مورد از مباحث مقالۀ «آدم و فرشتگان، بررسی عناصر اساطیری در مآخذ اسلامی» اثر پژوهشگر یهودی، «چیپمن» می‌پردازد. چیپمن از منابع یهودی و برخی مصادر اهل سنت استفاده‌ کرده‌است و نتیجه‌ گرفته‌ که در مقایسۀ روایات مطروحه در مآخذ اسلامی با میدراش یهودی، مشخص‌می‌شود منابع اسلامی، استنباط اسطوره‌ای فراگیرتری ...  بیشتر

استلزام‌های سیاسی «هدف‌انگاری هستی» از منظر قرآن کریم

محمد عابدی

دوره 9، شماره 33 ، تیر 1397، ، صفحه 119-137

https://doi.org/10.22054/rjqk.2019.38718.1845

چکیده
  بررسی جایگاه «هستی» به معنای دنیای مادّی، اهمیت ویژه‌ای در هدف‌انگاری یا ابزارانگاری آن در سیاست دارد. آیا دستیابی به ابعاد مختلف هستی، هدف سیاست است یا وسیله‌ای که سیاست‌مداران با آن به اهداف سیاسی می‌رسند؟ در این تحقیق، نشان داده می‌شود که گروهی نگاهی مستقل به هستی دارند و آن را «هدف سیاست» می‌دانند، گروهی هستی را ...  بیشتر

قرآن و الگوهای شهروندی

طهماسب علیپوریانی؛ سارا زارع؛ امید نادری

دوره 9، شماره 33 ، تیر 1397، ، صفحه 163-191

https://doi.org/10.22054/rjqk.2019.38909.1847

چکیده
  الگوی شهروندی در دیدگاه اسلامی با الگوی شهروندی رایج در دنیای غرب، به‌رغم شباهت‌ها، تفاوت‌های بسیاری دارد و این نوع تفاوت‌ها به نوع جهان‌بینی‌های متفاوت آن‌ها برمی‌گردد. در حقیقت، الگوهای شهروندی خاص جوامع غربی را نمی‌توان بر آموزه‌های الهی منطبق دانست؛ چراکه مباحث مربوط به هویت در هر یک از الگوهای شهروندی، متفاوت از دیگری ...  بیشتر

لایه های قدرت سیاسی نامطلوب در قرآن

حسین احمدی سفیدان

دوره 8، شماره 31 ، اسفند 1396، ، صفحه 37-65

https://doi.org/10.22054/rjqk.2018.25792.1549

چکیده
  قرآن کریم مهم‌ترین و اصیل‌ترین منبع اسلامی است. بی‌شک در این منبع کامل، در زمینة قدرت سیاسی سخن رانده شده‌است. قدرت سیاسی به «مطلوب» و «نامطلوب» تقسیم می‌شود. یکی از مقولاتی که در تحلیل قدرت سیاسی نامطلوب اهمیت دارد، شناسایی لایه‌های آن است. سؤال اصلی اینکه: لایه‌های قدرت سیاسی نامطلوب از منظر قرآن چیست؟ فرضیة تحقیق ...  بیشتر

بررسی و پاسخ شبهة «قرآن و فرهنگ مردگرایی» از سوی مستشرقان

سید احمد هاشمی علی آبادی

دوره 8، شماره 31 ، اسفند 1396، ، صفحه 157-181

https://doi.org/10.22054/rjqk.2018.29109.1639

چکیده
  از جمله پرسش‌های درون‌متنی در حوزة مباحث زبان‌شناسی قرآن، سؤال از نحوة سخن‌گفتن قرآن در مواردی است که مردان و زنان را مخاطب قرار می‌دهد و یا دربارة مردان و زنان به طور خاص سخن می‌گوید و در این موارد، به زعم برخی اندیشمندان و مستشرقان، قرآن متأثر از فرهنگ زمانه، گفتمانی مردانه را اتخاذ نموده‌است و جانب‌دارانه سخن می‌راند. این ...  بیشتر

هوش معنوی از منظر قرآن و روایات

فرامرز سهرابی

دوره 8، شماره 30 ، آذر 1396، ، صفحه 29-56

https://doi.org/10.22054/rjqk.2017.8719

چکیده
  امروزه مطالعات مربوط به معنویت با مفهوم هوش عمیقاً گره خورده‌است و بررسی و تحقیق در این حوزه از مفاهیم چالش‌برانگیز محسوب می‌شود. ساختار هوش معنوی، جنبه‌های ذهنی معنویت را با کاربرد عینی هوش ترکیب کرده، با استفاده از مفاهیم روان‌شناسی، زیست‌شناسی، مذهب و معنویت دو عنصر اساسی "توانایی" و "معنویت" را به صورت درهم تننیده بیان می‌کند. ...  بیشتر

مقایسة مکالمات خداوند و پیامبران در قرآن و عهد عتیق

مرتضی سمنون مهدوی؛ سمیه امینی کاظمی

دوره 8، شماره 29 ، شهریور 1396، ، صفحه 29-57

https://doi.org/10.22054/rjqk.2017.8226

چکیده
  بنا بر گزارش ادیان ابراهیمی، خداوند با پیامبران خود سخن گفته‌است و نیز پیامبران با او سخن گفته‌اند. در برخی کتب مقدس این ادیان، گفتگوهای خداوند و انبیا آمده‌است. از جملة این کتب، قرآن و عهد عتیق می‌باشند. سخنان و گفتگوهایی که بین خداوند و پیامبران در دو کتاب قرآن کریم و عهد عتیق نقل شده‌است، چه شباهت‌ها وتفاوت‌هایی دارد؟ بررسی ...  بیشتر

عوامل کشف و شهود در قرآن و روایات

محمد جواد رودگر

دوره 8، شماره 29 ، شهریور 1396، ، صفحه 87-115

https://doi.org/10.22054/rjqk.2017.8228

چکیده
  یکی از منابع معرفت، «کشف و شهود عرفانی»، اعم از شهود عین‌الیقینی و حق‌الیقینی است که در قرآن و روایات از منزلت و موقعیت بنیادی‌ـ راهبردی برخوردار می‌باشد.: 1ـ عوامل حصول معرفت شهودی از منظر قرآن و روایات چیست؟ 2ـ آیا معرفت شهودی از منظر قرآن و روایات اعتبار و حجیت معرفت‌شناختی دارد؟ برونداد نوشتار حاضر که مبتنی بر روش نقلی‌ـ ...  بیشتر

رابطة حمایتی خانواده و سرمایة اجتماعی و تأثیر آن‌ها بر کنترل اجتماعی از منظر قرآن

یوسف فتحی

دوره 8، شماره 28 ، خرداد 1396، ، صفحه 7-29

https://doi.org/10.22054/rjqk.2017.7914

چکیده
  روابط خانوادگی به عنوان یک سرمایة اجتماعی، عامل مهمی در کنترل و سلامتی اجتماعی است. تحولات صنعتی و فردگرایی، بر این عنصر حیاتی تأثیر گذاشته‌اند و روابط درون و برون خانوادگی را تضعیف کرده‌اند و با افزایش گسسته‌ای اجتماعی و نسلی، هویت خانواده را تهدید و آن را در معرض آسیب قرار داده‌است. مقالة پیش رو، با پذیرش تحول در کارکردها و روابط ...  بیشتر

بررسی سه شگفتی علمی قرآن در آیة «دحوالأرض»

سید حسین حسینی کارنامی؛ فهیمه گلپایگانی

دوره 8، شماره 28 ، خرداد 1396، ، صفحه 30-51

https://doi.org/10.22054/rjqk.2017.7915

چکیده
  در راستای تقابل با چالش‌های قرون اخیر در ارتباط با قرآن کریم و پندارهای مغرضانة برخی مستشرقان مبنی بر ناکارآمدی آیات قرآن در عصر حاضر، دانشمندان حوزة علوم قرآن به دفاع از ساحت قرآن کریم برخاسته‌اند و بحث اعجاز علمی قرآن را مطرح ساخته‌اند. از جمله آیات مرتبط با این مضمون، آیة معروف به «دحوالأرض» است:Pوَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَلِکَ ...  بیشتر

بررسی و نقد شبهة ناسازگاری آیات مربوط به مدت آفرینش آسمان و زمین

محمّدابراهیم روشن‌ضمیر؛ سید ابوالقاسم حسینی زیدی

دوره 8، شماره 28 ، خرداد 1396، ، صفحه 101-125

https://doi.org/10.22054/rjqk.2017.7918

چکیده
  از آغازین روزهای نزول وحی، دشمنان با طرح شبهاتی درصدد القای ناهماهنگی و تناقض آیات قرآن بودند، ولی در دو قرن اخیر، با گسترش مطالعات خاورشناسان دربارة اسلام که در رأس آنان گلدزیهر، نولدکه و... قرار دارند، به شبهة ناهماهنگی آیات دامن زده شد و این موضوع دستمایة انکار وحیانی بودن قرآن گردید. یکی از موارد توهم تناقض در قرآن این است که خداوند ...  بیشتر

ریخت‌شناسی قصّة حضرت موسی(ع) در قرآن کریم بر اساس نظریة ولادیمیر پراپ

رسول بلاوی؛ علی خضری؛ علیرضا شیخیانی

دوره 7، شماره 27 ، اسفند 1395، ، صفحه 161-177

https://doi.org/10.22054/rjqk.2017.7736

چکیده
  قصه قدمتی کهن در عرصة فرهنگ و انتقال مفاهیم انسانی دارد و سازگارترین فرم کلامی با ذهن بشر است. شاید از همین روست که کتب آسمانی اغلب پیام خویش را در قالب قصه بیان داشته‌اند. از آنجا که قصه‌های قرآن ملاک‌های فنّی قصه‌های امروزی را دارد، راه را برای مقایسه و تحلیل نظریه‌های انتقادی جدید باز گذاشته‌است. یکی از این راه‌ها، ریخت‌شناسی ...  بیشتر

بررسی و تحلیل سلول‌های جنسی (گامت‌ها) در انسان از منظر قرآن

حمیدرضا بصیری؛ مریم گوهری؛ سیدمحمد اکرمی

دوره 7، شماره 26 ، آذر 1395، ، صفحه 29-54

https://doi.org/10.22054/rjqk.2016.7324

چکیده
  هدف از نزول قرآن کریم، هدایت،‌ تعالی و تکامل انسان است. بنابراین، تمام آیات قرآن، حتّی اشارات علمی گذرادر راستای رسیدن به همین هدف است. از جمله مطالب علمی قرآن و روایات، با هدف توجّه دادن به نشانه‌های توحید و معاد، اشاره به عوامل دخیل در باروری و تولیدمثل جنسی یا همان سلول‌های جنسی نر و ماده است. در این جستار، که از نوع توصیفی ـ تحلیلی ...  بیشتر

سیرة فردی و اجتماعی امام رضا(ع) با تطبیق بر آیات قرآن

حسن مجیدی؛ امیر عزیزی؛ راضیه رزم‌آرا

دوره 7، شماره 26 ، آذر 1395، ، صفحه 77-98

https://doi.org/10.22054/rjqk.2016.7326

چکیده
  امام رضا(ع) یک شخصیت کامل انسانی است که تمام رفتارها و گفتارهای ایشان منطبق با آیات قرآنی است و به همراه پیامبر و ائمه(ع) بهترین الگو برای ساخت زندگی اسلامی است. سیره‌شناسی به معنای سبک‌شناسی و رفتارشناسی است و در واقع، شناخت اصول، معیارها و روش‌هایی است که یک فرد در رفتار و کردار خود دارد. این نوشتار در پی تطبیق سیرة فردی زندگی امام ...  بیشتر

بررسی ویژگی‌های اخلاقی یهود عصر پیامبر(ص) و نقش آنان در شبهة تغییر قبله از منظر قرآن

نصرت نیل‌ساز؛ زهره بابااحمدی میلانی؛ رقیه مددی

دوره 7، شماره 26 ، آذر 1395، ، صفحه 119-142

https://doi.org/10.22054/rjqk.2016.7328

چکیده
  یهودیان عصر پیامبر(ص) ویژگی‌های اخلاقی خاصی نظیر نژادپرستی، پیمان‌شکنی، بهانه‌جویی، استکبار و حسادت داشتند، لذا در مواجهه با پیامبر اکرم(ص)، وقتی که دیدند هر روز بر جمعیّت پیروان دین اسلام افزوده می‌شود و دین جدید گسترش روزافزونی دارد، به دلیل ویژگی‌های مذکور، تحمل پیشرفت اسلام را نداشتند. از این رو، علاوه بر دسیسه‌ها و نقشه‌های ...  بیشتر

حقیقت نَفْس و روح در قرآن و حکمت اسلامی

صالح حسن‌زاده

دوره 7، شماره 25 ، شهریور 1395، ، صفحه 55-82

https://doi.org/10.22054/rjqk.2016.7085

چکیده
  در بررسی تاریخ علوم اسلامی، به موضوع‌هایی مشترک میان حکمت اسلامی و قرآن برمی‌خوریم که گاهی سبب برخورد و بحث بسیاری در میان اصحاب عقل، تفسیر و نقل گردیده است. یکی از این مسائل، مسئلة روح و نَفْس است که میان این دو بینش، یعنی تفسیر و حکمت اسلامی مورد بحث و برخورد قرار گرفته است. بر این اساس، دربارة آفرینش و حقیقت نَفْس و روح در میان اندیشمندان ...  بیشتر

بررسی تطبیقی نماز در دین اسلام و آیین زرتشت

سعید ششگل‌نژاد؛ عبدالمجید طالب‌تاش

دوره 7، شماره 24 ، خرداد 1395، ، صفحه 131-158

https://doi.org/10.22054/rjqk.2016.5726

چکیده
  نماز گونه‌ای نیایش و عملی‌ـ عبادی برای برقراری ارتباط مستقیم و صعودی میان انسان با خداوند است که میان همۀ ادیان الهی مشترک است. مسلمانان و زرتشتیان به انجام این عمل عبادی ملزم هستند. این پژوهش با تتبّع در متون مکتوب اسلام و زرتشت و به روش کتابخانه‌ای، به بررسی تطبیقی جایگاه نماز در این دو شریعت آسمانی پرداخت. همچنین، اشتراکات و تمایزات ...  بیشتر

روش‌های قرآن در نهادینه‌سازی اخلاق در جامعه

عنایت‌الله شریفی؛ سیّدحسین جعفری‌نسب

دوره 6، شماره 23 ، دی 1394، ، صفحه 59-83

https://doi.org/10.22054/rjqk.2015.5405

چکیده
  این پژوهش پیرامون «روش‌های قرآن در نهادینه‌سازی اخلاق در جامعه» با روش کتابخانه‌ای، توصیفی و تحلیلی انجام شده است. از ضروریّات ایمان پروری انسان، شناخت نوع ارتباط با خداست که با اعتقاد به مبدأ و معاد شروع و با خودسازی، مراحل آن طیّ و با حبّ و بغض فی‌الله به تکامل می‌رسد. اخلاق توحیدی، مراحل تزکیه را در بر دارد و هدف اصلی اخلاق ...  بیشتر

معاد جسمانی در قرآن و عهدین

عنایت‌الله شریفی؛ محمّدحسین خوانین‌زاده؛ علیرضا انصاری‌منش

دوره 6، شماره 21 ، شهریور 1394، ، صفحه 7-41

https://doi.org/10.22054/rjqk.2015.3720

چکیده
  اعتقاد به معاد و بازگشت انسان، فطری و همزاد با خلقت بشربوده است و در طول تاریخ، زندگی و فعّالیّت انسان را تحت تأثیر خود قرار داده است. ادیان آسمانی نیز این اعتقاد بشر را تأیید و تأکید کرده‌اند. امّا این بازگشت با چه کیفیّتی در مقولة معاد جسمانی قرار می‌گیرد که در آموزه‌های ادیان سه‌گانه به صُوَر گوناگونی تبیین شده است. کیفیّت معاد ...  بیشتر

مفهوم‌شناسی واژة «حکمت» و «جمال» و رابطة آن دو از نظر قرآن

سعدی مویدی؛ عنایت الله شریفی

دوره 6، شماره 20 ، خرداد 1394، ، صفحه 92-133

https://doi.org/10.22054/rjqk.2015.2355

چکیده
  نوشتة حاضر پیرامون دو محور «حکمت» و «جمال» و نسبت آن دو با یکدیگر در قرآن فراهم آمده است. حضور مکرّر در قرآن دو واژة مذکور، جایگاه آنها را تصدیق می‌کند و همین تکرار و تأکید از وجوه مختلف و طیّ آیات عدیده، بررسی هر یک از این دو واژه را ضروری می‌کند. امّا علی‌رغم اهتمام قرآن‌پژوهان، آنچه مغفول مانده، نسبت بین این دو واژه است ...  بیشتر

مبانی سیاسی ـ اجتماعی نهضت امام حسین(ع) از منظر قرآن

یاسر دلشاد؛ محمد میرزایی

دوره 6، شماره 20 ، خرداد 1394، ، صفحه 189-215

https://doi.org/10.22054/rjqk.2015.2358

چکیده
  مقصود از مبانی قرآنی، پیش‌فرض‌های پذیرفته از آموزه‌های قرآنی است که زیربنای قیام امام حسین(ع)  گردید. بر اساس حدیث ثقلین، مبنای نهضت امام حسین(ع)  ‌باید بر آیات قرآن استوار باشد. به نظر نگارندگان، توجّه به مبانی قرآنی نهضت که کمتر مورد پژوهش قرار گرفته است،می‌تواند فهم صحیح و کامل‌تری از قیام حضرت را نمایان سازد. نوشتار حاضر ...  بیشتر

هدف‌شناسی اقناع در تربیت با تأکید بر داستان حضرت ابراهیم(ع) در قرآن

حبیب‌الّه حلیمی جلودار؛ عزّت‌الله پاتیار

دوره 5، شماره 19 ، اسفند 1393، ، صفحه 7-30

https://doi.org/10.22054/rjqk.2016.1970

چکیده
  خداوند متعال حضرت ابراهیم(ع) را علاوه بر مقام رسالت، به مقام امامت نیز مفتخر ساخت؛ زیرا آن حضرت از پیامبرانی است که برای تبیین اصول دین الهی نه تنها راه را می‌نمود، بلکه مردم را در مسیر درست راه می‌بُرد و این همان کاری است که امام و رهبر انجام می‌دهد. در معناشناسی اقناع، آن رابه «راضی و همراه کردن افراد برای گرایش به موضوع، فعّالیّت ...  بیشتر