ORIGINAL_ARTICLE
مفهومشناسی «ظلماتٍ ثلاثٍ» از منظر قرآن، روایات و یافتههای نوین علمی (با تکیه بر آیة شریفة 6 سورة زمر)
عبارتِ Pفِی ظُلُمَاتٍ ثَلَاثٍO (الزّمر/6)، ازجمله ظریفترین اشارات علمی قرآن دربارة اسرار آفرینش انسان است. در روایات معصومین(ع) مصداق آن را، «ظلمت بطن، رَحِم و مشیمه»، یا «ظلمت گوشت، پوست و خون» و یا «غلافهای در هم تنیده» دانستهاند. در مجموع، سه دیدگاه در باب مفهوم این «تاریکیهای سهگانه» وجود دارد: «پردههای درونرَحِمی»، «لایههای پوششی جنین» و «فضاهای میان پردهها و لایهها». با توجّه به معنای واژة «ظلمت» که به مکان و فضای بدون نور اطلاق میشود، میتوان گفت که در اینجا «فضاهای بین لایهها و پردهها» مدّ نظر است و شامل فضای بین شکم و رحم، بین کوریون (گوشت رَحِم) و آمنیون (مشیمه) و بین آمنیون و جنین میشود. مفاهیم مورد نظر در روایات معصومین(ع) نیز ناظر به محتویات همین فضاهاست. همچنین، در آیة فوق، بر اهمیّت این فضاهای پوششی در محافظت از جنین تأکید شده است.
https://rjqk.atu.ac.ir/article_5721_177a7247842a23cface8c9300240ba20.pdf
2016-05-21
7
29
10.22054/rjqk.2016.5721
مفهوم
ظلمات ثلاث
بطن
رَحِم
مشیمه
منصور
پهلوان
1
استاد علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران، تهران
AUTHOR
معصومه
شیردل
shirdel114@gmail.com
2
دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزّهرا(س)، تهران
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم. (1415ق). ترجمة محمّدمهدی فولادوند. تهران: مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
1
شریف الرّضی، محمّدبن حسین. (1382). نهج البلاغه. ترجمة محمّد دشتی. چ 2. قم: ارم.
2
ابنبابویه، محمّدبن علی. (1403ق.). معانی الأخبار. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابستة به جامعة مدرّسین حوزة علمیة قم.
3
ابنجوزی، ابوالفرج عبدالرّحمنبن علی. (1422ق.). زادالمسیرفی علم التّفسیر. تحقیق عبدالرزّاق المهدی. بیروت: دارالکتاب العربی.
4
ابنطاووس، علیّبن موسی. (1409ق.). إقبال الأعمال. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
5
ابنعاشور، محمّدبن طاهر.(بیتا). التحریر و التّنویر. بیجا: بینا.
6
ابنعطیه اندلسی، عبدالحق. (1422ق.). المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز. تحقیق عبدالسّلام عبدالشّافی محمّد. بیروت: دارالکتب العلمیّة.
7
ابنفارس، احمد. (1404ق.). معجم مقاییساللّغه. تحقیق عبدالسّلام محمّد هارون. قم: مکتب الأعلام الاسلامی.
8
ابنکثیر دمشقی، اسماعیل. (1419ق.). تفسیرالقرآن العظیم. تحقیق محمّدحسین شمسالدّین. بیروت: دارالکتب العلمیّة، منشورات محمّدعلی بیضون.
9
ابنمنظور، محمّدبن مکرّم. (1414ق.). لسان العرب. بیروت: دارصادر.
10
الهی، بهرام. (1375). آناتومی تنه. چ 10. تهران: جیحون.
11
بحرانی، سیّد هاشم. (1416ق.). البرهان فی تفسیر القرآن. تهران: بنیاد بعثت.
12
بنسون، الف. (1357). مامایی و بیماریهای زنان. ترجمة یعقوب احدوت. چ 2. تهران: امیرکبیر.
13
بوکای، موریس. (1382). تورات، انجیل، قرآن و علم. ترجمة ذبیحالله دبیر. چ 6. تهران: فرهنگ اسلامی.
14
بیآزار شیرازی، عبدالکریم. (1387). جنینشناسی در قرآن و مسلمان شدن چند پروفسور جنینشناس. تهران: دانشگاه مذاهب اسلامی.
15
بیرچ، ویلیام جی. (1370). آبستنی و زایمان (پزشک در مورد حاملگی با شما صحبت میکند). ترجمة رضا نبیّی. تبریز: سعدی.
16
پهلوان، منصور و سعید شفیعی. (1388). «ارزیابی و نقد نظریّة اعجاز عددی قرآن کریم». دوفصلنامة پژوهشهای قرآن و حدیث. ش 1. صص 57ـ 76.
17
تیلور، استوارت. (1364). مامایی و پزشکی جنین. ترجمة محسن اخوان آذری و دیگران. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
18
حاجاحمد، یوسف. (1424ق.). موسوعة الإعجاز العلمی فی القرآن و السّنة. چ 2. دمشق: مکتبة ابنحجر.
19
حفنی، عبدالمنعم. (2004م.). موسوعة القرآن العظیم. قاهره: مکتبة مدبولی.
20
خطیب، عبدالکریم. (بیتا). التّفسیر القرآنی للقرآن. بیجا: بینا.
21
خویی، ابوالقاسم. (1429ق.). البیان فی تفسیر القرآن. تحقیق جعفر حسینی. چ 6. تهران: دارالثّقلین.
22
دنفورث، دیوید. (1382). مامایی و بیماریهای زنان (دنفورث1999). ویراست هشتم. ترجمة علی یزدینژاد و دیگران. چ 3. تهران: میرماه.
23
دورلند، ویلیام. (1380). فرهنگ پزشکی دورلند. ویرایش دوم.ترجمة محمّد هوشمند ویژه. چ 3. تهران: توتیا.
24
راغب اصفهانی، حسینبن محمّد. (1412ق.). المفردات فی غریب القرآن. تحقیق صفوان عدنان داودی. دمشق ـ بیروت: دارالعلم ـ الدارالشّامیّة.
25
رجحان، محمّدصادق. (1366). بافتشناسی انسانی پایه.تجدیدنظر ششم. بیجا: شرکت سهامی چهر.
26
رضایی اصفهانی، محمّدعلی. (1381). پژوهشی در اعجاز علمی قرآن. چ 3. رشت: کتاب مبین.
27
زحیلی، وهبةبن مصطفی. (1418ق.). التّفسیر المنیر فیالعقیدةو الشّریعة و المنهج. چ 2. بیروت ـ دمشق: دار الفکر المعاصر.
28
ــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1422ق.). تفسیر الوسیط(زحیلی). دمشق: دار الفکر.
29
سمرقندی، نصربن محمّد. (بیتا). بحرالعلوم. بیجا: بینا.
30
شاذلی، سیّد قطب بن ابراهیم. (1412ق.). فی ظلال القرآن. چ 17. بیروت ـ قاهره: دارالشّروق.
31
شرتونی، رشید. (1424ق.). مبادئ العربیّة. المجلّد الرّابع: قسم الصّرف. تنقیح و اعداد حمید محمّدی. قم: دار الذّکر.
32
شریف، عدنان. (2001م.). من علم الطب القرآنی. چ 5. بیروت: دارالعلم للملایین.
33
صادقی تهرانی، محمّد. (1365). الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن. چ 2. قم: فرهنگ اسلامی.
34
طباطبائی، سیّد محمّدحسین. (1417ق.). المیزان فی تفسیر القرآن. چ 5. قم: جامعة مدرّسین حوزة علمیّة قم.
35
طبرسی، فضلبن حسن. (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. چ 3. تهران: ناصرخسرو.
36
طبری، محمّدبن جریر. (1412ق.). جامع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار المعرفة.
37
طریحی، فخرالدّین. (1375). مجمع البحرین. تحقیق احمد حسینی. چ 3. تهران: کتابفروشی مرتضوی.
38
طنطاوی، محمّد. (بیتا). التّفسیر الوسیط للقرآن الکریم. بیجا: بینا.
39
طوسی، محمّدبن حسن. (بیتا). التّبیان فی تفسیرالقرآن. تحقیق احمد قصیر عاملی. بیروت: دار احیاء التّراث العربی.
40
طوسی، محمّدبن الحسن. (1411ق.). مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد. بیروت: مؤسّسة فقه الشّیعة.
41
عروسی الحویزی، عبدعلیّبن جمعه. (1415ق.). تفسیر نورالثّقلین. تحقیق هاشم رسولی محلاّتی. چ 4. قم: اسماعیلیان.
42
عیّاشی، محمّدبن مسعود. (1380ق.). کتاب التّفسیر. تهران: چاپخانة علمیّه.
43
فائق العبیدی، خالد. (1426ق.). الوراثة و الإستنساخ. بیروت: دارالکتب العلمیّة.
44
فیّومی، سعید صلاح. (1426ق.). الإعجاز الطبی فی القرآن الکریم. القاهره: مکتبة القدسی.
45
قرشی، علیاکبر. (1371). قاموس قرآن. چ 6. تهران: دار الکتب الإسلامیّه.
46
قمی، علیبن ابراهیم. (1367). تفسیر منسوب به علیّبن ابراهیم قمی. قم: دار الکتاب.
47
قمی مشهدی، محمّد. (1368). تفسیر کنز الدّقائق و بحر الغرائب. تحقیق حسین درگاهی. تهران: وزارت ارشاد اسلامی.
48
کاپلان، پاول اس. (1381). روانشناسی رشد (سفر پرماجرای کودک). ترجمة مهرداد فیروزبخت. تهران: خدمات فرهنگی رسا.
49
گلشنی، مهدی. (1384). قرآن و علوم طبیعت. چ 3. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
50
مجلسی، محمّدباقر. (1403ق.). بحار الأنوار. چ 2. بیروت: دار إحیاء التّراث العربی.
51
محمّدزاده، فرزانه. (1386). «اعجاز علمی قرآن در بارة رشد جنین». فصلنامة بیّنات. ش 55. صص 66ـ 74.
52
مراغی، احمدبن مصطفی. (بیتا). تفسیر المراغی. بیروت: دار احیاء التّراث العربی.
53
مسلم، مصطفی. (1426ق.). مباحث فی إعجاز القرآن. چ 3. دمشق: دارالقلم.
54
مصطفوی، حسن. (1430ق.). التّحقیق فی کلمات القرآن الکریم. چ 3. بیروت: دار الکتب العلمیّة.
55
نوریزاد، صمد. (1425ق.). آن سوی آیهها نگرشی بر اعجازهای پزشکی قرآن. قم: آیت عشق.
56
هاشمیخویی، حبیبالله. (1400ق.). منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة. چ 4. تهران: مکتبة الإسلامیّة.
57
هیتو، محمّدحسن. (1421ق.). المعجزة القرآنیةالإعجاز العلمی و الغیبی. چ 4. بیروت: مؤسّسة الرسالة.
58
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی ترجمة قَالَ مَوْعِدُکُمْ یَوْمُ الزِّینَةِ وَأَن یُحْشَرَ النَّاسُ ضُحًى (طه/ 59) در ترجمههای مشهور قرآن کریم
ترجمة قرآن یکی از مسائل نو در حوزة قرآنپژوهی است که در سدة کنونی بسیار مورد توجّه قرار گرفته است. این نهضت، با وجود نقاط قوّت فراوان، نقاط ضعفی نیز دارد. یکی از این نقاط ضعف، در معادلیابی آیة Pقَالَ مَوْعِدُکُمْ یَوْمُ الزِّینَةِ وَأَن یُحْشَرَ النَّاسُ ضُحًىO دیده میشود. این مقاله با روش تحلیلیـ توصیفی ترجمههای معاصر مشهور قرآن (شامل ترجمههای فارسی: آیتی، الهی قمشهای، رضایی، صفّارزاده، صفوی، فولادوند، کاویانپور، گرمارودی، مجتبوی، مشکینی، مصباحزاده، معزّی و مکارم، از ترجمههای انگلیسی، پیکتال و صفّارزاده و از ترجمههای آمریکایی، ترجمة شاکر) از این آیه را با دقّت شایانی مورد بررسی قرار داده است و به این نتیجه رسیده که نزدیکترین ترجمه به ترجمة صحیح این آیه، ترجمة مشکینی و بهترین روش ترجمه نیز ترجمة تفسیری است.
https://rjqk.atu.ac.ir/article_5722_958d40b83ed778ed06f4e098a8d3a01c.pdf
2016-05-21
31
56
10.22054/rjqk.2016.5722
قرآن کریم
ترجمههای معاصر قرآن
حضرت موسی(ع)
کاووس
روحیبرندق
1
استادیار دانشگاه تربیت مدرّس، تهران
AUTHOR
محسن
فریادرس
2
کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرّس، تهران
LEAD_AUTHOR
خدیجه
فریادرس
faryadres@chmail.ir
3
دانشجوی کارشناسیارشد علوم قرآنی دانشکدة علوم و فنون قرآن، تهران
AUTHOR
قرآن کریم. (1374). ترجمة عبدالمحمّد آیتی. تهران: انتشارات سروش.
1
ــــــــــــــــــ. (1380). ترجمة مهدی الهی قمشهای. چ 2. قم: انتشارات فاطمة الزّهراء(س).
2
ــــــــــــــــــ. (1383). ترجمة محمّدعلی رضایی اصفهانی و دیگران. چ 1. قم: مؤسّسة تحقیقاتی فرهنگی دارالذّکر.
3
ــــــــــــــــــ . (1380). ترجمة طاهره صفّارزاده. چ 2. تهران: مؤسّسة فرهنگی جهانرایانة کوثر.
4
ــــــــــــــــــ. (1388). ترجمة محمّدرضا صفوی. چ 1. قم: دفتر نشر معارف.
5
ــــــــــــــــــ. (1378). ترجمة احمد کاویانپور. چ 3. تهران: سازمان چاپ و انتشارات اقبال.
6
ــــــــــــــــــ. (1415ق.). ترجمة محمّدمهدی فولادوند. تحقیق هیئت علمی دار القرآن الکریم (دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی). چ 1. تهران: دار القرآن الکریم (دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی).
7
ــــــــــــــــــ . (1371). ترجمة جلالالدّین مجتبوی. تحقیق و ویراستاری از حسین استادولی. چ 1. تهران: انتشارات حکمت.
8
ــــــــــــــــــ . (1384). ترجمة علی موسوى گرمارودى. چ 2. تهران: قدیانى.
9
ــــــــــــــــــ . (1381). ترجمة علی مشکینی. چاپ دوم. قم: الهادی.
10
ــــــــــــــــــ. (1380). ترجمة عبّاس مصباحزاده. چ 1. تهران: سازمان انتشارات بدرقة جاویدان.
11
ــــــــــــــــــ. (1372). ترجمة محمّدکاظم معزّی. چ 1. قم: انتشارات اُسوه.
12
ــــــــــــــــــ. (1373). ترجمة آیتالله ناصر مکارم شیرازی. چ 2. قم: دار القرآن الکریم (دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی).
13
آلوسی، محمود. (1415ق.). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم. تحقیق عبدالباری. چ 1. بیروت: دارالکتب العلمیّة.
14
ابناثیر جزری، مبارکبن محمد. (1367). النّهایة فی غریب الحدیث و الأثر. تحقیقمحمود محمّد طناحى. چ 4. قم: مؤسّسة مطبوعاتی اسماعیلیان.
15
ابنفارس، احمد. (1404ق.). معجم مقاییساللّغة. تحقیق محمّد عبدالسّلام هارون. چ 1. قم: مکتب الأعلام الإسلامی.
16
ابنمنظور، محمّدبن مکرّم. (1414ق.). لسان العرب. چ 3. بیروت: دار صادر.
17
جوادی آملی، عبدالله. (1389). تسنیم. تحقیق سعید بندعلی. چ 3. قم: انتشارات اسراء.
18
جواهری، سیّد محمّدحسن. (1384) «پژوهشی در انواع ترجمة قرآن کریم». پژوهشهای قرآنی. ش 42 و 43. صص136ـ 159.
19
حسینی زبیدی، محمّدمرتضی. (1414ق.). تاج العروس. محقّق علی شیری. چ 1. بیروت: دارالفکر.
20
درویش، محیىالدّین. (1415ق.). اعراب القرآن الکریم و بیانه. چ 4. سوریه ـ حمص: الإرشاد.
21
روحیبرندق، کاووس، علی حاجیخانی و محسن فریادرس. (1394). «ارزیابی ترجمههای فارسی معاصر قرآن کریم؛ مشتمل بر مادة حشر». پژوهشهای ترجمه در زبان عربی. ش 12. صص 119ـ 144.
22
زمخشری، محمود. (1407ق.). الکشّاف عن حقائق غوامض التّنزیل. چ 3. بیروت: دارالکتاب العربی.
23
زمخشرى، جارالله محمود. (1417ق.). الفائق فی غریب الحدیث. تحقیق ابراهیم شمسالدّین. چ 1. بیروت: دارالکتب العلمیّة.
24
طباطبائی، سیّد محمّدحسین. (1417ق.). المیزان فی تفسیر القرآن. چ 5. قم: انتشارات جامعة مدرّسین حوزة علمیّة قم.
25
طبرسی، فضلبن حسن. (1372). مجمعالبیان فی تفسیرالقرآن. چ 3. تهران: انتشارات ناصرخسرو.
26
طبری، محمّدبن جریر. (1412ق.). جامعالبیان فی تفسیرالقرآن. چ 1. بیروت: دارالمعرفة.
27
طریحی، فخرالدّین. (1375). مجمع البحرین. تحقیق احمد حسینی اشکوری. چ 3. تهران: مرتضوی.
28
طوسی، محمّد. (بیتا). التّبیان فی تفسیر القرآن. تحقیق احمد قصیر عاملی. چ 5. بیروت: دار إحیاء التّراث العربی.
29
فخر رازی، ابوعبدالله. (1420ق.). مفاتیح الغیب. چ 3. بیروت: دار إحیاء التّراث العربی.
30
فراهیدی، خلیلبن احمد. (1409ق.). کتاب العین. چ 2. قم: نشر هجرت.
31
فضلالله، محمّدحسین. (1419ق.). تفسیر مِن وَحی القرآن. چ 2. بیروت: دار الطّباعة والنّشر.
32
مصطفوی، حسن. (1368). التّحقیق فی کلمات القرآن الکریم. چ 1. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
33
معرفت، محمّدهادی. (1418ق.). التّفسیر و المفسّرون. مشهد: الجامعة الرضویّة للعلوم الإسلامیّة.
34
مکارم شیرازى، ناصر. (1421ق.). الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل. ترجمة محمّدعلى آذرشب. چ 1. قم: مدرسة الإمام علیبن أبی طالب(ع).
35
هاشمی، احمد. (1387). جواهر البلاغه. ترجمة علی أوسط ابراهیمی. قم: حقوق اسلامی.
36
Holy Quran (ND). Pickthall, Marmaduke. New York.
37
_________ . (ND). Shaker, Mohammad Hamid. New York: Tahrike Tarsile Quran.
38
_________ . (ND). Saffarzadeh, Tahereh. Tehran: Honar Bidari Publication.
39
ORIGINAL_ARTICLE
آسیبشناسی و آسیبزدایی «مراء» از منظر قرآن و روایات
از شیوههای تبیین معارف دینی در مکتب اهل بیت، در مواجه با اندیشههای مخالفان اسلام، مناظره و احتجاجهایی بوده است که ائمّه معصومین یا تربیتیافتگان آنها در طول تاریخ انجام دادند. «مناظره» صرفاً برای ساکت نمودن طرف مقابل صورت نمیگیرد و نیز برای الزام دیگر مسلمانان به تمکین و قبول استدلال دینی و فرهنگی بین مذاهب اسلامی نمیباشد، بلکه مناظره زیربنای وحدت اسلامی و مقدّمهای برای رسیدن به اصول مشترک و حقیقت است. این پژوهش که به شیوة توصیفیـ تحلیلی به رشتة تحریر درآمده، با نگاه مدبّرانه به دنبال پاسخ به این پرسش اصلی است که عوامل بروز آسیب «مراء»، پیامدها و عوامل رهایی از آن کدام است؟ بر اساس پژوهش به عمل آمده، از مهمترین عوامل بروز آسیب آن، خودخواهی تعصّبات قومی، غرور، جهالت و... میباشد و مهمترین پیامدهای آن نیز نفاق و دورویی، دوری از شفاعت از شفعیان و... است. این اصول کاربردی، میتواند الگویی برای تدوین سند چگونگی یک مناظرة صحیح و دور شدن آن از آسیب مِراء باشد.
https://rjqk.atu.ac.ir/article_5723_344b6daa6155c2f5ef76f8d1e7917755.pdf
2016-05-21
57
82
10.22054/rjqk.2016.5723
مناظره
جدل
مراء
نفاق و درویی
محبوبه
غلامی
m91gholami@gmail.com
1
کارشناسی ارشد علوم قرآنی دانشگاه رضوی، مشهد
LEAD_AUTHOR
معصومه
غلامی
gholami.masomeh.66@gmail.com
2
کارشناسی ارشد علوم قرآنی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، قم
AUTHOR
محمّدابراهیم
روشنضمیر
3
استادیار علوم قرآنی دانشگاه رضوی، مشهد
AUTHOR
ابن منظور، جمالالدّین ابوالفضل. (1416ق.). لسان العرب. چ 1. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
1
ایروانی، جواد. (1388). مهارت گفتگو. چ 4. مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
2
بهرزی، وَدوُد. (1380). آفات گفتار. چ 2. تبریز: آیدین.
3
تفلیسی، ابوالفضلبن جبیش. (1378). وجوه قرآن. به اهتمام مهدی محقّق. چ 3. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
4
تمیمی آمدی، عبدالواحدبن محمّد. (1366). غررالحکم و درر الکلم. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیّه.
5
تهرانی، مجتبی. (1381). اخلاق الهی. چ 4. تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
6
حرّ عاملی، محمّدبن حسن. (1409ق.). وسائل الشّیعه. چ 1. قم: مؤسسة آل البیت.
7
حرّانی، محمّدحسنبن علی. (1404ق.). تحف العقول عن آل الرّسول. چ 2. قم: مؤسّسة النّشر الإسلامی.
8
حسینی میرصیفی، سیّده فاطمه. (1384). شیوة مناظرات انبیا و امام صادق(ع). چ 1. تهران: انتشارات امیرکبیر.
9
حکیمی، محمّدرضا. (1385). الحیاة. ترجمة احمد آرام. چ 7. قم: دلیل ما.
10
خزائلی، محمّدعلی. (1381). جدل و استدلال در قرآن کریم. چ 1. قم: گنج عرفان.
11
موسوی خمینی، سیّد روحالله. (1387). چهل حدیث. چ 46. تهران: مؤسّسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
12
خوانساری، محمّد. (1379). منطق صوری. چ 23. تهران: انتشارات آگاه.
13
دشتی، محمّد. (1389). نهجالبلاغه حضرت امیرالمؤمنین علیّبن أبیطالب. چ 12. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
14
دیلمی، محمّدحسن. (1414ق.). أعلامالدّین فی صفات المؤمنین. چ 2. قم: مؤسّسة آلالبیت.
15
راغب اصفهانی، حسینبن محمّد. (1416ق.). مفردات الفاظ قرآن. تحقیق صفوان عدنان داوودی. چ 1. دمشق: دارالقلم.
16
سیوطی، جلالالدّین. (بیتا). الجامع الصّغیر فی أحادیث البشیر النذیر. ط 2. بیروت: دارالفکر.
17
شریعتی سبزواری، محمّدباقر. (1389). مناظره و تبلیغ. چ 1. قم: بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود.
18
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1384). دربارة سخن و سخنوری. چ 2. قم: بوستان کتاب.
19
طبرسی، فضلبن حسن. (1408ق.). مجمعالبیان فی تفسیر القرآن. ط 2. بیروت: دارالمعرفة.
20
طوسی، محمّدبن حسن. (1414ق.). الأمالی. قم: انتشارات دار الثّقافة.
21
فلسفی، محمّدتقی. (1382). سخن و سخنوری. چ 4. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
22
فهری، سیّد احمد. (1367). تعلیم و تعّلم از دیدگاه شهید ثانی و امام خمینی(ره). چ 4. تهران: مرکز نشر فرهنگی ناجا.
23
قمی، عبّاس. (1359). سفینة البحار، قم: اسوه.
24
کاپلستون، فردریک. (1375). تاریخ فلسفه یونان و روم. ترجمة سیّد جلالالدّین مجتبوی. چ 3. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی سروش.
25
فیض کاشانی، ملاّ محمّدحسین. (1372). راه روشن. ترجمة کتاب المحجّة البیضاء فی تهذیب الأحیاء. ترجمة سیّد محمّدصادق عارف. چ 1. مشهد: مؤسّسة چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.
26
کاشفی، محمّدرضا. (1389). دعا و توسّل. چ 1. قم: معارف.
27
کلینی، محمّدبن یعقوب. (1389ق.). الکافی. چ 2. تهران: دارالکتب الإسلامیّه.
28
متّقیّ الهندیّ، علاءالدّین. (1379ق.). کنز العّمال فی سُنَن الأقوال و الأفعال. ط 1. بیروت: مکتبة التّراث الإسلامی.
29
مجلسی، محمّدباقر. (1403ق.). بحارالأنوار لِدُرر أخبار الأئمّة الأطهار. ط 2. بیروت: مؤسّسة الوفاء.
30
محدّث نوری، حسین. (1408ق.). مستدرک الوسائل. بیروت: لبنان.
31
محدّثی، جواد. (1387). آفات علم. چ 5. قم: دفتر تبلیغات حوزة علمیّه.
32
محمّدی ریشهری، محمّد. (1379). علم و حکمت در قرآن و حدیث. چ 1. قم: دارالحدیث.
33
مظفّر، محمّدرضا. (1368). منطق مظفر. تهران: انتشارات حکمت.
34
نراقی، احمد. (1392). معراج السّعادة. چ 3. قم: انتشارات آیین دانش.
35
نورمحمّدی، علی. (1378). آداب گفتگو و سخنوری. چ 1. تهران: فروزان.
36
نوری، حسینبن محمّدتقی. (1408ق.). مستدرک الوسائل. قم: مؤسّسة آلالبیت لإحیاء التّراث.
37
ORIGINAL_ARTICLE
آثار تربیتی «رزق حلال» با تأکید بر آیات و روایات
رزق یکی از مهمترین نیازها و دغدغههای بشر از ابتدای خلقت بوده است که شامل هر نوع بهرهای از جانب پروردگار به موجودات میباشد. نحوة کسب رزق، آثار تربیتی بر ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی افراد بر جای میگذارد. در آموزههای دینی، «رزق» با فراوانی قابل توجّهی ذکر شده است که نشاندهندة اهمیّت این موضوع میباشد. در این پژوهش، با هدف بررسی آثار تربیتی رزق و کسب حلال با توجّه به آیات و روایات سعی بر آن شده که به روش اسنادی، مضمون آیات و روایات مربوط به این موضوع بررسی گردد که از نوع پژوهشهای بنیادی است. نوآوری پژوهش حاضر در مقایسه با پژوهشهای پیشین، در بر دارندة روایات بحارالأنوار به عنوان منبع جامع روایی شیعی و بررسی آثار تربیتی آن است که حاصل تحقیق حاکی از آن است که انتخاب شیوههای کسب رزق، تأثیر مستقیم در استواری و شکوفایی ابعاد مختلف در پی دارد که مقیّد بودن به کسب رزق حلال، در بُعد زندگی فردی، شامل عدم پیروی از وسوسه شیطانی، تقویت روحیّة سپاسگزاری و شکر، ایجاد و تقویت عمل صالح، آرامش و رفاه، تقویت و تثبیت دینداری و جلاء دادن روح میباشد. در بُعد زندگی اجتماعی نیز شامل بهرهمندی از فرزندان صالح، رعایت حقوق دیگران میباشد.
https://rjqk.atu.ac.ir/article_5724_2d6148553182ebd4562b0e2452b29177.pdf
2016-05-21
83
103
10.22054/rjqk.2016.5724
رزق
آیات
روایات
اثر تربیتی
بُعد فردی
بُعد اجتماعی
روشن
دهقانی
roshandehghani87@gmail.com
1
کارشناسی ارشد دانشگاه شاهد، تهران
LEAD_AUTHOR
اصغر
هادوی
hadavika@gmail.com
2
استادیار دانشگاه شاهد، تهران
AUTHOR
قرآن کریم. (1415ق.). ترجمة محمّدمهدی فولادوند. تهران: دارالقرآن الکریم.
1
ابنفارس، احمد. (1404ق.). معجم مقاییساللّغة. قم: مکتب الأعلام الإسلامی.
2
ابنمنظور، محمّدبن مکرّم. (1404ق.). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
3
بارو، رابین و رونالد وودز. (1390). درآمدی بر فلسفة آموزش و پرورش. ترجمة فاطمه زیباکلام. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
4
باقری، خسرو. (1389). درآمدی بر فلسفة تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران. تهران:انتشارات علمی و فرهنگی.
5
بیات، غلامرضا. (1385). اسلام در مبارزة بنیادین با فقر. تهران: انتشارات بدر.
6
تهانوی، محمّدعلی. (1404ق.). کشّاف اصطلاحات الفنون و العلوم. استانبول: دار قهرمان.
7
جرجانی، علیّبن محمّد. (1408ق.). التّعریفات. بیروت ـ لبنان: دارالکتب العلمیّة.
8
جوهری، اسماعیلبن حمّاد. (1376). الصّحاح. بیروت: دارالعلم للملایین.
9
حکیمی، محمّدرضا و علیمحمّد حکیمی. (1371). الحیاة.ترجمة احمدآرام. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
10
مبانی اقتصاد اسلامی. (1371). دفتر همکاری حوزه و دانشگاه. تهران: انتشارات سمت.
11
دلشاد تهرانی، مصطفی. (1376). سیری در تربیت اسلامی. تهران: مؤسّسة نشر و پژوهشهای مرکز.
12
دهخدا، علیاکبر. (1352). لغتنامة دهخدا. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
13
راغب اصفهانی، حسینبن محمّد. (1412ق.). مفردات ألفاظ القرآن. بیروت: دارالقلم.
14
رشیدپور، مجید. (1378). تربیت کودک از دیدگاه اسلام. تهران: انجمن اولیاء و مربّیان جمهوری اسلامی ایران.
15
سیف، علیاکبر. (1387). روانشناسی پرورشی نوین. تهران: دوران.
16
شریعتمداری، علی. (1374). اصول و فلسفة تعلیم و تربیت. تهران: مؤسّسة انتشارات امیرکبیر.
17
طباطبائی، سیّد محمّدحسین. (1417ق.). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: انتشارات اسلامی جامعة مدرّسین حوزة علمیّه.
18
طبرسی، فضلبن حسن. (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات ناصرخسرو.
19
فخر رازی، محمّد. (1415ق.). التّفسیرالکبیر. بیروت: دارالفکر.
20
فراهانیفرد، سعید. (1378). نگاهی به فقر و فقرزدایی از دیدگاه اسلام. تهران: مؤسّسة فرهنگی دانش و اندیشة معاصر.
21
فراهیدی، خلیلبن احمد. (1409ق.). العین.قم: نشر هجرت.
22
فیتز پتریک، تونی. نظریّة رفاه (سیاست اجتماعی چیست؟). ترجمة هرمز همایونپور. تهران: گام نو.
23
فیروزآبادی، محمّدبن یعقوب. (1415ق.). قاموس المحیط. بیروت: دارالکتب العلمیّة.
24
کانت، ایمانوئل. (1374). تعلّم و تربیت و مراحل آن. ترجمة غلامحسین شکوهی. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
25
الکردی، عمّار. (1416ق.). الانسان و الرّزق. دمشق: دارالمعرفة.
26
کلباسی حائری، محمّد. (1389). السّعة و الرزق. بیروت: مؤسّسة الوفاء.
27
کهندل، معصومه. (1388). بررسی همبستگی رزق و پارسایی در آیات و روایات. پایاننامة کارشناسی ارشد. دانشکدة علوم حدیث تهران.
28
مجلسی، محمّدباقر. (1403ق.). بحار الأنوار. بیروت: دار إحیاء التّراث العربی.
29
محمودیان، حسین. (1389). بررسی اثر کسب درآمد حلال بر تربیت. پایاننامة کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی تهران. دانشکدة روانشناسی و علوم اجتماعی گروه علوم تربیتی.
30
مطّهری، مرتضی. (1371). تعلیم و تربیت در اسلام. قم: صدرا.
31
مظفّر، محمّدرضا.(1380). عقاید الإمامیّه. ترجمة علیرضا مسجدجامعی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
32
مغنیه، محمّدجواد. (بیتا). التّفسیر المبین. قم: بنیاد بعثت.
33
میرزا خسروانی، علیرضا. (1390ق.). تفسیر خسروی. تهران: انتشارات اسلامیّه.
34
نیکزاد،محمود. (1371).کلّیّات فلسفة تعلیم و تربیت. تهران: انتشارات اسلامیّه.
35
ORIGINAL_ARTICLE
نقش ساختارهای ادبیِ آیات قرآن در اثبات نظریّة تجسّم اعمال
نظریّة تجسّم اعمال که عهدهدار تبیینِ کیفیّت و نحوة دریافت جزای اعمال در عالم آخرت است، حقیقت اعمال آدمی را به عنوان پاداش یا کیفر او در آن عالم معرّفی میکند. درگفتههای بسیاری از عالمان و مفسّران افزون بر ادلّة عقلی، شواهد نقلی فراوانی برای اثبات این نظریّه به چشم میخورد. حدود 95 آیه از آیات قرآن به مسئلة تجسّم اعمال اشاره شده است. این آیات با توجّه به گوناگونی آنها در نوع ساختار ادبی به دستههای متعدّدی تقسیم میشوند. دستهای از این آیات با تعبیرهای مختلف از جمله دیدن اعمال، حضور اعمال، آوردن اعمال، آزمودن عمل و غیره بهصراحت بر تجسّم یافتن اعمال در عالم آخرت تأکید میکنند. دستهای دیگر با ساختار نحوی خاص از جمله کاربرد استفهام انکاری و حصر، جزای اعمال در آخرت را عین اعمال معرّفی میکنند. دستة سوم از آیات با تصویرپردازیهای متعدّد به صورت تشبیه یا تمثیل مانند تشبیه اعمال نیک مؤمنان به نور و اعمال کافران به سراب و تاریکی، ماهیّت درونی برخی از اعمال را به تصویر کشیدهاند. این جستار به بررسی ساختارهای ادبی و تعابیری در آیات قرآن میپردازد که میتواند شاهدی بر نظریّة تجسّم اعمال باشد.
https://rjqk.atu.ac.ir/article_5725_c7f6cd686e69a17c9b8abcb847985b48.pdf
2016-05-21
105
130
10.22054/rjqk.2016.5725
تعبیر
تعابیر
ساختار ادبی
عمل
تجسّم اعمال
ناصر
کولیوند
kolivand.naser@yahoo.com
1
دانشآموختة کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرّس، تهران
LEAD_AUTHOR
نصرت
نیلساز
2
استادیار دانشگاه تربیت مدرّس، تهران
AUTHOR
قرآن کریم.
1
ابنعاشور، محمّدطاهر. (1420ق.). التّحریر والتّنویر. بیروت: مؤسّسة التّاریخ.
2
ابنعربی، محییالدّین محمّد. (1418 ق.). الفتوحات المکّیّه فی معرفة الأسرار المالکیّة و الملکیّة. بیروت: دار احیاء التّراث العربیّة.
3
عروسی الحویزی، عبد علیّبن جمعه. (بیتا). نورالثّقلین. قم: مؤسّسة مطبوعات اسماعیلیان.
4
الشّرتونی، رشید. (1386). مبادی العربیّة. ترجمه و شرح محمود خورسندی و حمید مسجدسرایی. قم: حقوق اسلامی.
5
بهشتی، احمد. (1383). «نقد و بررسی عقاب و کیفر در نظام قضا و قدر». فلسفه و کلام. ش 1. صص 5ـ 16.
6
جوادی آملی، عبدلله. (1381). تفسیر موضوعی قرآن: معاد در قرآن. ج 5. قم: انتشارات اسراء.
7
حسنزاده آملی، حسن. (1386). مآثر آثار. قم: الف، لام، میم.
8
ـــــــــــــــــــــــــــ . (1382). دو رسالة مثل و مثال. تهران: نشر طوبی.
9
ـــــــــــــــــــــــــــ . (1387). رسالة علم و دین. شرح داوود صمدی آملی. قم: انتشارات قائم آل محمّد(عج).
10
ـــــــــــــــــــــــــــ . (1404ق.). دروس اتّحاد عاقل به معقول. تهران: انتشارات حکمت.
11
ـــــــــــــــــــــــــــ . (1387). سرح العیون فی شرح العیون. قم: مؤسّسة بوستان کتاب (مرکزالطّباعة والنّشرالمکتب الأعلام الإسلامی).
12
حسینی همدانی، سیّد محمّدحسین. (1404ق.). انوار درخشان. تهران: کتابفروشی لطفی.
13
سیوطی، جلالالدّین. (1426ق.). الإتقان فی علوم القرآن. تحقیق فواز احمد زمرلی. بیروت: دارالکتاب العربی.
14
صدرای شیرازی، محمّد. (۱۴۰۴ق.). مفاتیح الغیب. ترجمه و تعلیق محمّد خواجوی. تهران: انتشارت مولی.
15
ــــــــــــــــــــــــــــــ . (۱۳۵۴). المبدأ و المعاد. ترجمة محمّد الحسینی اردکانی. تهران: انجمن شاهنشاهی فلسفة ایران.
16
ــــــــــــــــــــــــــــــ . (1401ق.). الحکمةالمتعالیّة فی الأسفار العقلیّة الأربعة. بیروت ـ لبنان: دار احیاء التّراث العربی.
17
صفا، ذبیحالله. (۱۳۴۶). تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی تا اواسط قرن پنجم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
18
طبرسی، فضلبن حسن. (1372). مجمعالبیان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات ناصرخسرو.
19
طباطبائی، سیّد محمّدحسین. (1417ق.). المیزان فی تفسیرالقرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعة مدرّسین حوزة علمیّه.
20
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1387). انسان از آغاز تا انجام. ترجمة صادق لاریجانی. به کوشش استاد سیّدهادی خسروشاهی. قم: انتشارات بوستان کتاب.
21
فخر رازی، ابوعبدالله محمّد. (1420ق.). التّفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب). بیروت: دار احیاءالتّراث العربی.
22
فریدونی، علی. (1386). اندیشة سیاسی اخوانالصّفاء. قم: بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیّة قم).
23
قرشی، علیاکبر. (1377). تفسیر احسن الحدیث. تهران: بنیاد بعثت.
24
کولیوند، ناصر. (1391). بررسی ماهیّت عمل و تجسّم اعمال از دیدگاه علاّمه طباطبائی. پایاننامة دورة کارشناسی ارشد. گروه علوم قرآن و حدیث.تهران: دانشکدة علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرّس.
25
مجلسی، محمّدباقر. (۱۳۶۳). مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرّسول. تهران: چاپ هاشم رسولی.
26
مکارم شیرازی، ناصر و دیگران. (1374). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الإسلامیّه.
27
مکارم شیرازی، ناصر. (1421ق). الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل. قم: مدرسة امام علیّبن ابیطالب(ع).
28
Boullata, Issa. (2000). Literary Structures of Religious Meaning in the Quran. Great Britain: Curzon Press.
29
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تطبیقی نماز در دین اسلام و آیین زرتشت
نماز گونهای نیایش و عملیـ عبادی برای برقراری ارتباط مستقیم و صعودی میان انسان با خداوند است که میان همۀ ادیان الهی مشترک است. مسلمانان و زرتشتیان به انجام این عمل عبادی ملزم هستند. این پژوهش با تتبّع در متون مکتوب اسلام و زرتشت و به روش کتابخانهای، به بررسی تطبیقی جایگاه نماز در این دو شریعت آسمانی پرداخت. همچنین، اشتراکات و تمایزات آن در این دو شریعت بررسی شد. در این پژوهش، روشن شد که نماز در اسلام و زرتشت از اهمیّت بسیاری برخوردار است. این پژوهش بهدست داد که از نظر اثربخشی در برقراری ارتباط با معبود، طهارتبخشی به روح و باطن، جلوهگاه شکرگزاری و سپاس در برابر نعمتهای خداوند، نوبتهای پنجگانه و سنّ وجوب نماز، میان اسلام و زرتشت قرابت و نزدیکی وجود دارد. این بررسی روشن کرد که نماز، در آیین زرتشت، همعرض اعمال عبادی دیگر است، امّا در اسلام، محور و رکن اساسی دینداری است. از این رو، در اسلام هیچ جایگزینی ندارد، منقطع نمیشود و از تکثّرگونهای برخوردار است و قبولی یا ناقبولی دیگر عبادتها به پذیرش یا پذیرفته نشدن آن بستگی دارد که چنین رویکردی به نماز در آیین زرتشت یافت نشد.
https://rjqk.atu.ac.ir/article_5726_fabadb6f7751532c4932f38354c29493.pdf
2016-05-21
131
158
10.22054/rjqk.2016.5726
نماز
جایگاه
اسلام
زرتشت
اوستا
قرآن
روایات
سعید
ششگلنژاد
1
دانشجوی دکتری الهیّات ـ علوم قرآن و حدیث،دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران
LEAD_AUTHOR
عبدالمجید
طالبتاش
2
دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
AUTHOR
قرآن کریم.
1
ابنبابویه قمی (صدوق)، محمّدبن علی. (1362ق.). خصال. قم: نشر جامعة مدرّسین حوزۀ علمیّه.
2
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1363). عیون أخبار الرّضا(ع). تصحیح حسینی لاجوردی. مشهد: نشر رضا مشهدی.
3
ابنسینا، حسینبن عبدالله. (1374). ماهیّةالصّلاة. ترجمۀ حسن ممدوحی. تهران: نشر اشراق.
4
ابنفارس، احمد. (1418ق.). معجم المقاییس اللّغة. بیروت: دار الفکر.
5
ابنمنظور، محمّدبن مکرّم. (1418ق.). لسانالعرب. بیروت: دارصادر.
6
امینی، عبدالحسین. (بیتا). الغدیر. تهران: دارالکتب الإسلامیّة.
7
اوشیدری، جهانگیر. (1371). دانشنامۀ مزدیسنا.واژهنامة توضیحی آیین زرتشت. تهران: نشر مرکز.
8
بویس، مری. (1381). زردشتیان، باورها و آداب دینی آنها. ترجمة عسکر بهرامی. تهران: نشر ققنوس.
9
بهی، موبد اردشیر. (1390). نماز در دین زرتشتی. تهران: نشر فروهر.
10
بیناس، جان. (1354). تاریخ جامع ادیان. ترجمة علیاصغر حکمت. تهران: انتشارات پیروز.
11
ترمذی، محمّدبن عیسی. (بیتا). سُنَن ترمذی. تحقیق محمّد فؤاد عبدالباقی. بیروت: دار احیاء التّراث العربی.
12
حائریپور، محمّدمهدی. (1392). آداب نماز. تهران: ستاد اقامة نماز.
13
حرّعاملی، شیخ محمّدبن الحسن. (1391ق.). وسایل الشّیعة إلی تحصیل مسایل الشّریعة. تصحیح ربّانی شیرازی. بیروت: دار احیاء التّراث العربی.
14
حسینزاده، آناهیتا. (1390). آیین و شریعت زرتشتی. تهران: انتشارات اردیبهشت.
15
حسینی دشتی، سیّدمصطفی. (1385). معارف و معاریف. تهران: مؤسّسۀ فرهنگی آرایه.
16
حسینی دهشیری، افضلالسّادات و ادریس اسلامی. (1391). «آیین زرتشت و دلالتهای تربیتی آن بر اساس متن گاتها». پژوهشنامة مبانی تعلیم و تربیت. د 2. ش 1. صص 127ـ146.
17
خزائلی، محمّد. (1387). احکام القرآن. تهران: انتشارات معرفت.
18
خورشیدیان، اردشیر. (1387). پاسخ به پرسشهای دینی زرتشتیان. تهران: انتشارات فروهر.
19
دوستخواه، جلیل. (1343). اوستا، نامة مینوی آیین زرتشت. ابراهیم پورداود. تهران: انتشارات مروارید.
20
دهخدا، علیاکبر. (1377). لغتنامۀ دهخدا. تهران: مؤسّسة چاپ و نشر دانشگاه تهران.
21
راغب اصفهانی، حسینبن محمّد. (1412ق.). المفردات فی غریب القرآن. تصحیح صفوان عدنان داودی. بیروت: دارالعلم.
22
رضایی، عبدالعظیم. (بیتا). تاریخ ادیان و جهان. تهران: انتشارات علمی.
23
رضی، هاشم. (1389). ایران و فرهنگ ایرانی در عصر اوستا. تهران: نشر بهجت.
24
زرشناس، زهره. (1330). زبان و ادبیّات ایران باستان. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
25
زرّینکوب، عبدالحسین. (1375). در قلمرو وجدان. تهران: انتشارات سروش.
26
سبحانی، جعفر. (1362). فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی. تهران: کتابخانۀ طهوری.
27
سیوطی، جلالالدّین. (بیتا). جامعالأحادیث. قاهره: نشر اوقاف و امور خیریّة مصر.
28
شریفالرّضی، محمّدبن حسین. (1390). نهجالبلاغه. ترجمۀ محمّد دشتی. قم: مؤسّسة فرهنگی تحقیقاتی امیرالمؤمنین(ع).
29
شهمردان ایران شهمردان، رشید. (1382). خردهاوستا. تصحیح و تطبیق از موبد مهربان موبد خدامراد موبد دینیار فیروزگری. تهران: انتشارات فروهر.
30
طباطبائی، سیّد محمّدحسین. (1366). تفسیر المیزان. ترجمۀ محمّدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
31
طبری، محمّدبن جریر. (بیتا). تاریخ طبری. بیروت: بینا.
32
عزیزی، عبّاس. (1382). نمازهای مستحبّی. تهران: انتشارات ستاد اقامة نماز.
33
عطائی اصفهانی، محمّدعبّاس. (1385). نماز در سایر ادیان آسمانی و چرا به طرف قبله. قم: انتشارات حضرت عبّاس(ع).
34
عمید، حسن. (1389). فرهنگ فارسی عمید. تهران: راه رشد.
35
غزّالی، محمّد. (1393م.). احیاء علومالدّین. قاهره: دار صادر.
36
غمخوار یزدی، محمّدجواد. (1379). جایگاه نماز در ادیان الهی. مشهد: نشر الف.
37
فردوسی، ابوالقاسم. (1374). شاهنامه. به کوشش سعید حمیدیان. مسکو: نشر داد.
38
قرشی، علیاکبر. (1352). قاموس قرآن. قم: دارالکتب الاسلامیّة.
39
متّقی الهندی، علیّبن حسامالدّین. (1885م.). کنزالعمّال. بیروت: مؤسّسة الرّسالة.
40
مجلسی، محمّدباقر. (1403ق.). بحارالأنوار؛ الجامعة لِدُرَر أخبار أئمّة أطهار(ع). بیروت: دار احیاء التّراث العربی.
41
محدّث نوری، میرزا حسن. (1382ق.). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. تهران: مکتب اسلامیّه.
42
محمّدی، رسول. (1386). تکالیف الهی، حقّ یا تکلیف. تهران: انتشارات آفتاب.
43
معین، محمّد. (بیتا). فرهنگ فارسی. تهران: انتشارات سرایش.
44
مفید، محمّدبن نعمان. (بیتا). الإرشاد. تهران: دارالکتب الإسلامی.
45
مقرّم، سیّد عبدالرزّاق. (بیتا). مقتل الحسین(ع). نجف اشرف: بینا.
46
مکارم شیرازی، ناصر. (1378). رسالة توضیحالمسائل. قم: مدرسة الإمام علیّبن ابیطالب(ع).
47
منوچهرپور، منوچهر. (1390). بدانیم و سربلند باشیم. فشردهای از آموزشهای دین زرتشت. تهران: نشر فروهر.
48
موسوی خمینی(ره)، روحالله. (1372). آداب الصّلوة. تهران: مؤسّسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
49
ـــــــــــــــــــــــــــــــ . (1368). التّحریر الوسیلة. تهران: مؤسّسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
50
مهر، فرهنگ. (1374). دیدی نو از دینی کهن. فلسفة زرتشت. تهران: نشر جامی.
51
نوربخش، محمّد. (1373). فرهنگ نوربخش. تهران: بینا.
52