مرتضی امامی
چکیده
سرنوشت انسان پس از مرگ، مسئلة اساسی آدمیان است. این مقاله برآن است تا با بررسی و تحلیل عقلی و نقلی آیات و روایات ناظر بر این مسئله اثبات نماید که نوع جزای انسان، تکوینی است و عاقبت هر کس، متناسب با اعمال خود او شکل میگیرد و هیچ گونه عامل خارجی باعث پاداش اخروی یا عقوبت وی نمیباشد. همچنین، تاکنون دربارة موضوع «تجسم اعمال» ...
بیشتر
سرنوشت انسان پس از مرگ، مسئلة اساسی آدمیان است. این مقاله برآن است تا با بررسی و تحلیل عقلی و نقلی آیات و روایات ناظر بر این مسئله اثبات نماید که نوع جزای انسان، تکوینی است و عاقبت هر کس، متناسب با اعمال خود او شکل میگیرد و هیچ گونه عامل خارجی باعث پاداش اخروی یا عقوبت وی نمیباشد. همچنین، تاکنون دربارة موضوع «تجسم اعمال» عمدتاً با رویکردی فلسفی، کلامی و قرآنی بحث و نظر فراوان شده، اما این مقاله سعی دارد با تکیه بر اشارتهای تربیتی و معرفتی این دسته از آیات و روایات و تقسیم تجسم عمل به «درونی» و «بیرونی» و این مسئله که تجسم درونی، فاعل و عامل اصلی و همسنخ با تجسم بیرونی است، به این مهم بپردازد. در باب اثرگذاری و شکلیابی اعمال (تجسم یا تمثل عمل) باید توجه نمود که اعمال، علاوه بر شکلدهی و تمثل روح (تمثل اخلاق)، در فراهمسازی عناصر و پدیدههایی خارجی (تجسم بیرونی) که در حقیقت، تجسمیافتة باطن هر عمل نیک یا بد است، تأثیرگذارند. عقیده به این موضوع و توجه به نکتههای معرفتی، اخلاقی و تربیتی آن، میتواند در رشد معنوی، علاقهمندی به خداوند و نیز بازدارندگی انسان از ارتکاب زشتکاری، تأثیرگذار بودهاست و به همان نسبت، باورهای نادرست را دربارة کیفیت و نوع مجازاتهای الهی اصلاح نماید.