زهره اخوان مقدم
چکیده
بحث علم‌المناسبه به تعبیر قدما، نظم و انسجام به تعبیر متاخرین، و زنجیرمندی و بینامتنیت در قاموس زبانشناسی متن‌محور معاصر، از جمله مباحثی‌است که از بدو نزول قرآن تا عصر حاضر، مورد توجه قرآن‌پژوهان قدیم و جدید مسلمان و غیرمسلمان بودهاست. امروزه برخی مستشرقان، معتقدند که قرآن توده‌ای درهم و نامنسجم است. همچنین تکرار آیات در ...
بیشتر
بحث علم‌المناسبه به تعبیر قدما، نظم و انسجام به تعبیر متاخرین، و زنجیرمندی و بینامتنیت در قاموس زبانشناسی متن‌محور معاصر، از جمله مباحثی‌است که از بدو نزول قرآن تا عصر حاضر، مورد توجه قرآن‌پژوهان قدیم و جدید مسلمان و غیرمسلمان بودهاست. امروزه برخی مستشرقان، معتقدند که قرآن توده‌ای درهم و نامنسجم است. همچنین تکرار آیات در قصص قرآنی ناشی از عدم انسجام آیات میباشد. با توجه به اهمیت بحث لازم‌است که در آیات مربوط به قصص قرآنی انسجام و زنجیرمندی آنها بررسی شود. نتایج تحقیق که به روش تحلیلی– توصیفی انجام شده حاکی از آن است که: الف. در سور اولیه مکّی، خواننده با قصص تمام و کمال روبرو نیست و فقط، به رخدادهای اصلی آنها اشاره شده‌است؛ ب. اهداف در سوَر اولیه اخلاقی و تربیتی میباشد و شیوه بیان قصص، تند و کوبنده، و موسیقی یکنواختی بر سوره‌ها حاکم‌است؛ ج. بخش‌های روایی و به طریق اولی، قصص مکافات‌محور با آیات پس و پیش خود از یک سو و با سایر قصص مکافات‌محوردر سایر سور و همچنین در سطح کلان، با سیرۀ پیامبر (ص)، روابط بینا- سوره‌ای و بینامتنی دارند؛ د. آغازین‌های روایی این قصص از یک یا چند الگوی مشترک و فرموله شده تبعیت می‌کنند؛ هـ. بخش میانی قصص، رخدادهای سازه‌ای را در خود جای داده و در واقع، روایتگری قصص به این بخش بستگی مستقیم دارد؛ و. فرجامین روایی قصص، معمولاً با آیه‌ای که ناظر به درس یا پیامی اخلاقی است، به پایان می‌آید؛ ز. قصص مکافات‌محور سور اولیۀ مکّی، حامل اولین مراودات کلامی دین اسلام از طریق پیامبر(ص) محسوب می‌شوند، و مینیاتوری از کل قصص قرآنی ارائه داده و زمینۀ ذهنی مخاطبان قرآن را آماده می‌کنند.
زهره اخوان مقدم
چکیده
اشاره به نزول وحی بر قلب پیامبرگرامی اسلام(ص) در آیاتی از قرآن، سبب ورود برخی نظرات در باب عدم وحیانی بودن الفاظ قرآن به مطالعات قرآنی معاصر شده است. در مقابل، گروهی از اندیشمندان نیز با تکیه بر دانش هایی که از گذشته رایج بوده، ادله ای جهت پاسخگویی به این دیدگاه ها ارایه کرده اند. از آنجایی که در دوره معاصر ، دانش های جدیدتری مانند زبانشناسی ...
بیشتر
اشاره به نزول وحی بر قلب پیامبرگرامی اسلام(ص) در آیاتی از قرآن، سبب ورود برخی نظرات در باب عدم وحیانی بودن الفاظ قرآن به مطالعات قرآنی معاصر شده است. در مقابل، گروهی از اندیشمندان نیز با تکیه بر دانش هایی که از گذشته رایج بوده، ادله ای جهت پاسخگویی به این دیدگاه ها ارایه کرده اند. از آنجایی که در دوره معاصر ، دانش های جدیدتری مانند زبانشناسی ظهور یافته، بررسی نزول وحی با تکیه بر این علوم نیز در کنار دانش های پیشین حائز اهمیت است. پژوهش حاضر، با تکیه بر رویکرد نشانه شناسی که از شاخه های زبانشناسی است، به بررسی وحی از منظر قرآن پرداخته و آرای محققانی چون یاکوبسن و ایزوتسو را در این باره مورد تحلیل قرار داده است.یافته های حاکی از ارتباط عمودی میان گیرنده و فرستنده وحی در مدل یاکوبسن و اختلاف سطح وجودی ایشان است. از منظر ایزوتسو در پدیده وحی،کانالی ویژه جهت ارتباط یکطرفه از سوی فرستنده ایجاد شده است. با عنایت به این که کانال ارتباطی ویژه بوده، انتقال پیام نیز در قالب نشانه های قابل فهم برای بشر (الفاظ و جملات عربی) صورت گرفته است. این امر بیانگر وحیانی بودن الفاظ قرآن است.
