محمد صدقی الانق
چکیده
مقالة حاضر مسألة «شفاعت» در اسلام را مورد بررسی قرار داده است. نتیجة بررسی نشان میدهد که شفاعتِ گناهکاران و رفع عِقاب از آنان از تعالیم قرآن واصول مسلّم اسلام است. آیات کریمه و روایات معصومین (ع) با تعابیرگوناگون بر آن مُهر تأکید زده است. از این روی، سَلَف صالح، چه در حیات پیامبر خدا(ص) یا بعد از رحلت آن حضرت، از رسول خدا(ص) شفاعت ...
بیشتر
مقالة حاضر مسألة «شفاعت» در اسلام را مورد بررسی قرار داده است. نتیجة بررسی نشان میدهد که شفاعتِ گناهکاران و رفع عِقاب از آنان از تعالیم قرآن واصول مسلّم اسلام است. آیات کریمه و روایات معصومین (ع) با تعابیرگوناگون بر آن مُهر تأکید زده است. از این روی، سَلَف صالح، چه در حیات پیامبر خدا(ص) یا بعد از رحلت آن حضرت، از رسول خدا(ص) شفاعت خواستهاند و این روش به عنوان یک سیرة اسلامی در میان مسلمانان تا به امروز ادامه یافته است و در طول تاریخ از صدر اسلام تا کنون دانشمندان اسلامی نیز بر این باورصحّه گذاشتهاند و گفتهاندکه در قیامت گروههای خاصّی، بویژه رسول خدا(ص)، با شفاعت خود بسیاری از گناهکاران را از آتش جهنّم نجات خواهند داد. بر پایة بررسی این مقاله، حقیقت شفاعت در قیامت این است که خداوند مهربان و صاحب رحمت واسعه آن را وسیله ایقرار داده است تا رحمت واسعة الهی بر بندگان معصیتکاری که بدون توبه از دنیا رفتهاند، شامل شود. به تعبیر دیگر، همان طور که خدای مهربان توبه و استغفار وامثال آنها را وسیلهای بر عفو گنهکاران در دنیا قرار داده است، شفاعت را نیز وسیلهای برای عفو معصیتکاران در آخرت قرار داده است. بنابراین، اوّلاً شفاعت در قیامت همانند پارتیبازی در دنیا نمیباشد. البتّه نه تنها از این جهت که درقیامت رابطهها قطع میشود و زندگی در آنجا فردی است، بلکه از این جهت که شمول شفاعت برفردی در صورتی ممکن است که بین وی و شفاعتکننده رابطهای باشد واین مستلزم آن است که چنین فردی از دنیا زمینة شمول شفاعت را فراهم کند، لذا شفاعت به کفّار و برخی از افرادی که با شفاعتکننده رابطه نداشتهاند، شامل نمیشود، به اصطلاح قرآن کریم«فَمَاتَنفَعُهُمْ شَفَاعَةُ الشَّافِعِینَ» و این از آثار تربیتی شفاعت در دنیا است.ثانیاً فردی که از شفیع شفاعت میخواهد، هرگز وی را مهربانتر از خدای متعال نمیداند، بلکه میخواهد وسیلة عفو گناه که آن را خدای مهربان برای نجات بندگان خود قرار داده، فراهم نماید.