امیر جودوی؛ مریم آسایش
چکیده
زرقانی از مؤلفان برجسته در زمینة تألیف کتب علوم و تاریخ قرآنی است و از آنجا که موضوع سازماندهی سورهای قرآن در بین مباحث تاریخ قرآنی اهمیت ویژهای دارد، پژوهش حاضر تلاش نموده که با روش تحلیلیـ انتقادی به ارزیابی، نقد و بررسی نظرات وی در این زمینه بپردازد و به دنبال تشخیص واقعیت باشد. ادعای زرقانی دربارة توقیفی یا اجتهادی بودن سازماندهی ...
بیشتر
زرقانی از مؤلفان برجسته در زمینة تألیف کتب علوم و تاریخ قرآنی است و از آنجا که موضوع سازماندهی سورهای قرآن در بین مباحث تاریخ قرآنی اهمیت ویژهای دارد، پژوهش حاضر تلاش نموده که با روش تحلیلیـ انتقادی به ارزیابی، نقد و بررسی نظرات وی در این زمینه بپردازد و به دنبال تشخیص واقعیت باشد. ادعای زرقانی دربارة توقیفی یا اجتهادی بودن سازماندهی سورههای قرآن در کتاب مناهل العرفان فی علوم القرآن، تفکیکی است. وی دربارة چگونگی سازماندهی همة سورههای قرآن ادعای واحدی ندارد و بخشی را توقیفی و بخشی را اجتهادی میداند و در اثبات این ادعا، بر این دلایل تکیه میزند: الف) پذیرش این نظریه از ناحیة بعضی عالمان بزرگ، ب) وجود روایاتی صریح در توقیفی بودن بخشی از سورههای قرآن و سکوت دربارة بخشی دیگر و ج) وجود روایاتی معتبر دربارة اجتهادی بودن بخشی از سورههای قرآن، اما دلایل وی به ترتیب با قوانین ذیل خدشه میپذیرد: 1ـ نفی شخصیتگرایی و لزوم عرضة دلیل بر این ادعا، 2ـ نفی نشدن ماعدا در اثبات یک شیء، 3ـ إذَا جاءَ الإحتمال بطل الإستدلال و 4ـ إِذَا تَعَارَضا تَسَاقَطَا. بر این اساس، اگر هم این ادعا درست