مقاله پژوهشی
قرآن و معارف قرآنی
صالح حسن زاده؛ علی کربلایی پازوکی؛ علی عابدی رنانی
چکیده
The remarkable advancements in experimental science have exacerbated feelings of self-forgetfulness, emptiness, meaninglessness, stress, and loneliness in humanity. Consequently, individuals in our time are more than ever in need of a solid foundation to guide them through these challenges. The concept of "Mahdaviat," which is a shared belief among all religions and has gained prominence in Shia Islam, can serve as a strong foundation and act as a savior in addressing cognitive, moral, and psychological crises with utmost effectiveness. Human beings nowadays aspire for peace, wisdom, and justice, ...
بیشتر
The remarkable advancements in experimental science have exacerbated feelings of self-forgetfulness, emptiness, meaninglessness, stress, and loneliness in humanity. Consequently, individuals in our time are more than ever in need of a solid foundation to guide them through these challenges. The concept of "Mahdaviat," which is a shared belief among all religions and has gained prominence in Shia Islam, can serve as a strong foundation and act as a savior in addressing cognitive, moral, and psychological crises with utmost effectiveness. Human beings nowadays aspire for peace, wisdom, and justice, which are noble ideals. According to historical texts and religious narratives, Imam Mahdi is the figure who will realize these ideals and overthrow those who oppose them. Imam Mahdi will establish a government based on truth that will encompass the entire world. Religious evidence indicates that Imam Mahdi will establish an ideal relationship among individuals, eliminating discord, tyranny, and ignorance. The dream of universal security, mental well-being, and social harmony has always been cherished by humanity. This dream will be realized in the era of Sahib al-Zaman, that is, Imam Mahdi. Numerous verses of the Quran and hadiths unequivocally affirm this truth and reality. It is a divine promise that, in the end, security and justice will prevail throughout the world, allowing humanity to savor the sweetness of life through justice. This paper will analyze, examine, and argue Islam’s perspective on Mahdi and his revolutionary endeavors, drawing upon religious and rational sources.
مقاله پژوهشی
قرآن و معارف قرآنی
ابراهیم ابراهیمی؛ فاطمه دست رنج؛ فریدون رضایی
چکیده
تشتت آراء در مسئله جهر و اخفاء بسمله به یکی از حوزه‌های افتراق مذاهب اسلامی تبدیل شده است. عامل اصلی این اختلاف، تشکیک در وحیانی بودن و جزئیت بسمله در سور قرآن است. طبق اخبار قطعی که موافق بدیهیات عقلانی هستند بسمله بخش لاینفک سور قرآنی بوده و سیره پیامبر صلی الله و علیه و آله و اصحاب -خصوصاً امام علی علیه السلام- بر جهر بسمله مبتنی بوده ...
بیشتر
تشتت آراء در مسئله جهر و اخفاء بسمله به یکی از حوزه‌های افتراق مذاهب اسلامی تبدیل شده است. عامل اصلی این اختلاف، تشکیک در وحیانی بودن و جزئیت بسمله در سور قرآن است. طبق اخبار قطعی که موافق بدیهیات عقلانی هستند بسمله بخش لاینفک سور قرآنی بوده و سیره پیامبر صلی الله و علیه و آله و اصحاب -خصوصاً امام علی علیه السلام- بر جهر بسمله مبتنی بوده و هرگونه تشکیک در این مسئله زمینه‌چینی برای تحریف قرآن را فراهم می‌کند. در برخی از منابع اهل سنت روایتی نقل شده که ناقض مطلب فوق بوده و حاکی از این است که امام علی علیه السلام بسمله را به حالت اخفاء قرائت کرده‌اند. نوشتار حاضر به روش توصیفی -تحلیلی به اعتبارسنجی روایت موردنظر پرداخته است. مطابق یافته‌های تحقیق، تمامی احادیث مذکور دارای دو عارضه جدی هستند. اولاً: از لحاظ سندی دچار اشکال اساسی‌اند؛ زیرا در زنجیره اسناد راویانی وجود دارند که مورد تضعیف جدی رجالیون اهل سنت قرار گرفته‌اند. ثانیاً: برخی از راویان احادیث منتسب به شیعه هستند و این یک تعارض بین است؛ زیرا منطوق و مفهوم خبر آنها در تضاد کامل با آموزه‌ها و دأب ائمه علیهم السلام در خصوص جهریه خواندن بسمله است. از سوی دیگر واکاوی گزاره‌های تاریخی حکایت از این دارد که ادعای اسقاط بسمله طی یک فراینده حساب‌شده با ابتکار و پشتیبانی دستگاه اموی و در امتداد سیاست محو آثار علوی، به واقعیت تبدیل شده است. از همین رو امکان جعل و تدلیس در این روایات قوت بیشتری می‌گیرد.
مقاله پژوهشی
قرآن و معارف قرآنی
عنایت الله شریفی
چکیده
مبانی انسان شناختی یکی از مهمترین مبانی خودآگاهی قرآنی است ..پژوهش حاضر در صدد است با روش توصیفی و تحلیلی به این سؤال اساسی پاسخ دهد که مبانی انسان شناختی خودآگاهی در قرآن کدامند؟و دارای چه کارکردهای تربیتی می باشند؟ا یافته های تحقیق نشان می دهد انسان شناختی داری مبانی نگرشی،گرایشی و ارزشی می‌باشد، دو ساحتی بودن وجود انسان از جسم ...
بیشتر
مبانی انسان شناختی یکی از مهمترین مبانی خودآگاهی قرآنی است ..پژوهش حاضر در صدد است با روش توصیفی و تحلیلی به این سؤال اساسی پاسخ دهد که مبانی انسان شناختی خودآگاهی در قرآن کدامند؟و دارای چه کارکردهای تربیتی می باشند؟ا یافته های تحقیق نشان می دهد انسان شناختی داری مبانی نگرشی،گرایشی و ارزشی می‌باشد، دو ساحتی بودن وجود انسان از جسم و روح، اختیار انسان و هدفمندی از مهمترین مبانی نگرشی هستند و دارای آثار تربیتی چون.توجه تؤأمان، به بعدجسمانی و روحانی بودن سبب آگاهی انسان نسبت به ابعاد وجوی خودبیشتر شده و انسان را در مسیرکمال یاری می‌کند و اختیار افزون بر اینکه به خودآگاهی می‌رسد. عامل بسیار قوی در مقاومت ، شکیبایی و عزّت نفس انسان می‌گردد و هدفمندی با خودآگاهی رابطه مستقیم دارد چراکه بدون آگاهی از خود، رسیدن به هدف خویش امکان پذیر نیست و بدون توجه به زندگی اخروی نمی توان به هدف نهایی رسید..سرشت پاک انسان،اگاهی از ظرفیت ها، قابلیت ها و کاستی ها از مهمترین مبانی انسان شناختی گرایشی هستند .شناخت ظرفیت و کاستی ها موجب تقویت اعتماد و افزایش خود باوری و خودآگاهی می باشد.کرامت وخلافت و جانشینی خدا از مهمترین مبانی انسان شناختی ارزشی می‌باشند که هریک از این دو با خودآگاهی رابطه مستقیم دارند و باعث احساس ارزشمندی ،عزّت نفس و وجهه اجتماعی در جامعه می گردد
مقاله پژوهشی
قرآن و معارف قرآنی
سید حامد علیزاده موسوی
چکیده
ادعای وجود اسطوره در قرآن از جمله مباحثی است که با رویکردها و روش‌های گوناگون مورد توجه خاورشناسان قرار گرفته است. آرمسترانگ از جمله دین پژوهانی است که به بررسی انگاره‌ها و گزاره‌های قرآنی پرداخته و سعی در پیوند زدن این گزاره‌ها با مفهوم اسطوره دارد. اسطوره در نگاه وی رویدادی است که در زمانی اتفاق افتاده است، اما به واسطه رها شدن ...
بیشتر
ادعای وجود اسطوره در قرآن از جمله مباحثی است که با رویکردها و روش‌های گوناگون مورد توجه خاورشناسان قرار گرفته است. آرمسترانگ از جمله دین پژوهانی است که به بررسی انگاره‌ها و گزاره‌های قرآنی پرداخته و سعی در پیوند زدن این گزاره‌ها با مفهوم اسطوره دارد. اسطوره در نگاه وی رویدادی است که در زمانی اتفاق افتاده است، اما به واسطه رها شدن از قید و بند آن زمان خاص همواره و همیشه در حال تکرار بوده و در زندگی باورمندان به آن تأثیرگذار است. وی با تکیه بر اصول روش شناختی رویکرد پدیدارشناسی به بررسی این موضوع پرداخته است. خود مختاری یا استقلال امر قدسی، مقایسه و تطبیق انگاره‌ها، آموزه‌ها و گزاره‌های ادیان با یکدیگر و بهرهگیری از روش تاریخی و تجربی و در نهایت رسیدن به الگویی مشترک از جمله اصول روش شناختی این رویکرد است. در این مقاله سعی بر آن است که با توجه به اصول برگفته به بررسی دیدگاه آرمسترانگ درباره اسطوره در قرآن پرداخته و به صورت مطالعه موردی آن را واکاویم. زبان نمادین و سمبلیک، ارائه معیاری متفاوت برای سنجه واقعی بودن یک گزاره و همچنین مقایسه نادرست میان دو شخصیت و گزاره تاریخی در اسلام و مسیحیت از جمله نقدهایی که در این مقاله بدان پرداخته شده است.
مقاله پژوهشی
قرآن و معارف قرآنی
فاطمه وجدانی؛ علیرضا گل محمدپور لری
چکیده
All the verses of the Qur'an have valuable implications for guiding the mankind. The purpose of this study was to extract the components and aims of blame in the Holy Quran. The research method was a descriptive-analytical study in the Qur'an with the Qur'an interpretation, Al-Mizan. According to the findings, cognitive component of blame was knowledge about: the human, divine attributes, divine blessings, divine traditions, the Qur'an, the Prophet Muhammad (PBUH), good and bad, and strategies for correcting wrongdoers. Emotional component of blame obtained as: self-shame, shame in front of God, ...
بیشتر
All the verses of the Qur'an have valuable implications for guiding the mankind. The purpose of this study was to extract the components and aims of blame in the Holy Quran. The research method was a descriptive-analytical study in the Qur'an with the Qur'an interpretation, Al-Mizan. According to the findings, cognitive component of blame was knowledge about: the human, divine attributes, divine blessings, divine traditions, the Qur'an, the Prophet Muhammad (PBUH), good and bad, and strategies for correcting wrongdoers. Emotional component of blame obtained as: self-shame, shame in front of God, guilty, inferiority, and regret. Behavioral component of blame were: questioning, showing off your favor to someone, labeling, to humiliate, rational justifying, arousing and drawing attention to speech, expressing disgust, giving an example, comparing, repeating, and explaining. Also some objectives and goals (correcting the thinking method, strengthening faith in God, paying attention to the resurrection, nurturing the faith in the Prophet Muhammad (PBUH), respecting and obeying him, understanding the ugliness of one's sins, feeling remorse and decision to repentance, and doing good and avoiding wrongdoings) and the ultimate aim (guiding mankind toward the true happiness) were achieved. So, blame in Qur’an leads to informing the sinner and make him feel remorse and encourage him to repent.
مقاله پژوهشی
قرآن و معارف قرآنی
محمد کاظم شاکر
چکیده
میزان رضایت افراد از زندگی، از سنجه‌های مهم در سبک زندگی ایده‌آل است و «رضایت دوجانبه»، یکی از مهمترین نُمودهای «رضایت از زندگی» است. سخن‌گفتن از «رضایت» در روابط دوجانبه، تداعی‌بخش دوگانة «راضی» و «مرضی» برای دو سوی این روابط است. با توجه به وجود یا فقدان این دو صفت در روابط دو جانبه، سه فرض قابل تصور ...
بیشتر
میزان رضایت افراد از زندگی، از سنجه‌های مهم در سبک زندگی ایده‌آل است و «رضایت دوجانبه»، یکی از مهمترین نُمودهای «رضایت از زندگی» است. سخن‌گفتن از «رضایت» در روابط دوجانبه، تداعی‌بخش دوگانة «راضی» و «مرضی» برای دو سوی این روابط است. با توجه به وجود یا فقدان این دو صفت در روابط دو جانبه، سه فرض قابل تصور است: ۱) دو طرف از یکدیگر «راضی» هستند، در نتیجه، هر یک از طرفین، «مرضیِّ» دیگری نیز هست؛ 2) تنها یکی از طرفین از دیگری راضی است، بنابراین، تنها یک‌طرف «راضی» و طرف دیگر «مرضیّ» است؛ 3) طرفین از یکدیگر «ناراضی» هستند، در نتیجه، هیچ یک مرضیِّ دیگری نیست. بهترین حالت، فرض اوّل و بدترین حالت، فرض سوّم است. وقتی در موقعیت سوّم قرار می‌گیریم باید تلاش کنیم تا آن را حداقل به فرض دوّم تبدیل کنیم و سپس فرض دوّم را به فرض اوّل ارتقا بخشیم. امّا این تبدیل وضعیت چگونه امکان پذیر است؟ این مقاله توصیه می‌کند هر کسی در تعاملاتش با افراد، به جای آن که انتظار داشته باشد خود را «راضی» بیابد، سعی کند «دیگری» را «راضی» و خودش «مرضیِّ آن دیگری» قرار گیرد. زیرا برای این که از «آن دیگری» راضی باشیم، همة عوامل تحقِّق رضایت او را در اختیار نداریم؛ چون ما نمی‌توانیم رفتارهای طرف مقابلمان را به دلخواه خودمان تعیین کنیم و یا تغییر دهیم، اما هر کسی اختیاردار خود و اعمالش است و می‌تواند مطابق دلخواه طرفِ مقابلش عمل کند.
مقاله پژوهشی
قرآن و معارف قرآنی
حبیب الله حلیمی جلودار؛ فاطمه قربانی لاکتراشانی؛ سکینه عباسی کرانی
چکیده
ویژه‌ای ایفاء می‌نماید. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیف و تحلیل، واژۀ «سوّل» را در قرآن، مورد واکاوی قرار داده است. واژۀ «سوّل» که در بررسی قاموسی، حاوی معنای فریفتن و زینت بخشیدن است، دارای اشتراکاتی با حوزه‌های معنایی متعدد می باشد. کاربست این واژه در قرآن، به نحو هشدار به مخاطبان درباره آن بوده و امکان سقوط در دام ...
بیشتر
ویژه‌ای ایفاء می‌نماید. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیف و تحلیل، واژۀ «سوّل» را در قرآن، مورد واکاوی قرار داده است. واژۀ «سوّل» که در بررسی قاموسی، حاوی معنای فریفتن و زینت بخشیدن است، دارای اشتراکاتی با حوزه‌های معنایی متعدد می باشد. کاربست این واژه در قرآن، به نحو هشدار به مخاطبان درباره آن بوده و امکان سقوط در دام تسویل را به مؤمنان گوشزد می‌نماید. این واژه در چهار آیه و از باب تفعیل که بر کثرت و تدریج تأکید دارد، کاربرد یافته و همنشینی معناداری با واژگان «شیطان» و «نفس» داشته است. لذا جهت تحلیل حوزه‌های معنایی درگیر با واژۀ «سوّل»، به بررسی جانشینان آن که شامل واژگان «زیّن»، «اضلال»، «اغواء»، «نزغ» و «وسوسه» می‌باشد، پرداخته و در پایان این نتیجه به دست آمد که کارکرد شیطان برای «تسویل»، بی‌اهمیت جلوه دادن امور دینی است که این امر انسان را برای انجام گناه و کارهای زشت جرأت می‌دهد. امّا ابزار شیطان در تسویل، «نفس» است. واژۀ «زیّن» نیز با بالاترین بسامد در رابطۀ جانشینی با «سوّل»، موکد این حقیقت است که شیطان، گناه را در نگاه انسان زینت می‌بخشد. واژۀ «اضلال» نیز مانند «تسویل» از ظرف وجودی «نفس» در جهت انحراف و عدول از هدایت استفاده می‌نماید. «نزغ» سبب تقویت انگیزۀ انسان در انجام پلیدی‌ها و «وسوسه» سبب جوشش درونی او، در فرایند تسویل است. «اغواء» نیز در نقش جانشینی، بر تسویل شدت بخشیده به نحوی که سبب حرکت باورمندانه انسان به سوی گناهان می‌گردد.
مقاله پژوهشی
قرآن و معارف قرآنی
محمدرضا آرام
چکیده
Recognition the relationship of the verses inside a surah and structural research of that surah are new approaches that although there were detailed in earlier commentaries, but has been considered so seriously by more recent Qur’ān scholars. According to the science of surah recognition, every surah has a purpose and its own specific main subject, so that the all verses of surah circulate around it thereby the meaningful relationship between its verses are recognised. In this study, according to the method of surah recognition, the conceptive structure of the two Surahs Nās and ʿAṣr ...
بیشتر
Recognition the relationship of the verses inside a surah and structural research of that surah are new approaches that although there were detailed in earlier commentaries, but has been considered so seriously by more recent Qur’ān scholars. According to the science of surah recognition, every surah has a purpose and its own specific main subject, so that the all verses of surah circulate around it thereby the meaningful relationship between its verses are recognised. In this study, according to the method of surah recognition, the conceptive structure of the two Surahs Nās and ʿAṣr and the links and reciprocal interaction between the two surahs Nās and Falaq as a case study are reviewed. Therefore, this research revolves around two axes: Methodology of structural research in the Qur’ān; including topics like: Stages and principles of structural research, thematic units (Rukūʿāt) and gradual revelation of the Qur’ān, linkage and connection between the surahs, thematic axis or basic subject of surahs, difference between structural research and interpretation, and at the end of this paper, the meaning and structural cognition of the two Surahs Nās and ʿAṣr are discussed. Based on this research, the exact semantic connection between Surah Nās and Falaq was extracted, and then Surah ʿAṣr was conceptualized using the method of pondering (tadabbur); and as a result, it was concluded that Surah ʿAṣr, despite its small volume, is the most comprehensive and complete Surah of the Qur’an, which contains heavenly and life-giving Quranic teachings
مقاله پژوهشی
قرآن و معارف قرآنی
غفار شاهدی
چکیده
در نگرش تفسیری آیه الله خامنه ای، اعتقاد به توحید از مهمترین مبانی شکل گیری جامعه ولایی است، از جمله مراتب توحید، توحید در ربوبیت الهی است، ربوبیت الهی شوون مختلفی دارد که از جمله شوون و مراتب آن، توحید در تشریع، حاکمیت و اطاعت است که اِعمال آن با تشکیل جامعه ولایی با محوریت امام، امکان پذیر است. پژوهش حاضر، با استفاده از روش‌شناسی ...
بیشتر
در نگرش تفسیری آیه الله خامنه ای، اعتقاد به توحید از مهمترین مبانی شکل گیری جامعه ولایی است، از جمله مراتب توحید، توحید در ربوبیت الهی است، ربوبیت الهی شوون مختلفی دارد که از جمله شوون و مراتب آن، توحید در تشریع، حاکمیت و اطاعت است که اِعمال آن با تشکیل جامعه ولایی با محوریت امام، امکان پذیر است. پژوهش حاضر، با استفاده از روش‌شناسی توصیفی - تحلیلی و سازماندهی علمی، با هدف تحلیل جامعه ولایی، به بررسی و تحلیل سؤال اصلی موضوع این پژوهش: «با تکیه بر آرای تفسیری آیه الله خامنه ای، مبانی و ویژگی های جامعه ولایی چگونه در قرآن مطرح شده است؟» میپردازد. مهمترین دستاورد موضوع این پژوهش این است، در مبنای توحیدی، تنها خداست که حق تصرف کامل در افعال انسان و تشریع را داراست و این حق را از طریق تشکیل جامعه ولایی با محوریت امام، عملی می سازد. یعنی خداوند، در راستای توحید در ربوبیتش با دادن اذن ایجاد حکومت دینی به پیامبران و امامان معصوم و فقهای واجد شرایط، به عنوان امامان جامعه، حق انحصاری خود در حاکمیت و ولایت را، اِعمال می کند. امامانی که با اذن الهی محور شکل گیری جامعه ولایی اند که دارای سه ویژگی مهم، حفظ وابستگیهای داخلی و نفی وابستگیهای خارجی و وجود امام، ست
مقاله پژوهشی
قرآن و معارف قرآنی
فرهاد محمدی نژاد
چکیده
قرآن، معجزه جاودان اسلام ابعاد گوناگونی از اعجاز بیانی را دارا است. هدف از تحقیق حاضر طرح و توصیف مفهوم با هم‌آیی شادی در قرآن کریم و روایات و توجه به نقش ترکیبات هم آیند در مسائل کاربردی است. شادی در قرآن و احادیث، به دو بخش ممدوح و مذموم تقسیم می‌شود. شادی ممدوح شادی توأم با اهداف الهی و انسانی بوده که انسان در آن از نظر روحی، سبک‌بال ...
بیشتر
قرآن، معجزه جاودان اسلام ابعاد گوناگونی از اعجاز بیانی را دارا است. هدف از تحقیق حاضر طرح و توصیف مفهوم با هم‌آیی شادی در قرآن کریم و روایات و توجه به نقش ترکیبات هم آیند در مسائل کاربردی است. شادی در قرآن و احادیث، به دو بخش ممدوح و مذموم تقسیم می‌شود. شادی ممدوح شادی توأم با اهداف الهی و انسانی بوده که انسان در آن از نظر روحی، سبک‌بال شده و از شرایطی که در آن قرار گرفته است رضایت، کسب می کند؛ حال سؤال این است واژه های دال بر شادی ممدوح در قرآن به لحاظ مفهوم شناسی چه معنا، وابعاد و ویژگیهایی دارد؛ پژوهش حاضر به بررسی تحلیلی- توصیفی همایندهای علّی شادی ممدوح و مفهوم شناسی آن در آیات و روایات می پردازد. از این رو، در مقاله حاضر، در حوزه نظری مروری بر آرا زبان شناسی فرث، پالمر، در حوزه زبان شناسی کاربردی، داشته و در ادامه به تحلیل و توصیف مفهومی این پدیده زبانی در واژه های دال بر مفهوم شادی، می پردازد. نتایج بیانگر این است که یقین و رضامندی، نقطه اتّکای مطمئن، خوش رویی و محبت و دوری از شادی های ناپایدار، از جمله همایندهای علّی مرتبط با شادی ممدوح است. هفده واژه متناظر با مفهوم شادی در قرآن و روایات بکار رفته، که برخی جزء واژگان مشترکی بوده که هر دو مفهوم شادی ممدوح و مذموم را مد نظر داشته است. یکایک این واژگان دارای افتراق و تمایزهایی است که موجب امتیاز به کارگیری هر یک در موقعیت خاص و معین می‌شود.
