ناصر کولیوند؛ نصرت نیلساز
چکیده
نظریّة تجسّم اعمال که عهدهدار تبیینِ کیفیّت و نحوة دریافت جزای اعمال در عالم آخرت است، حقیقت اعمال آدمی را به عنوان پاداش یا کیفر او در آن عالم معرّفی میکند. درگفتههای بسیاری از عالمان و مفسّران افزون بر ادلّة عقلی، شواهد نقلی فراوانی برای اثبات این نظریّه به چشم میخورد. حدود 95 آیه از آیات قرآن به مسئلة تجسّم اعمال اشاره شده ...
بیشتر
نظریّة تجسّم اعمال که عهدهدار تبیینِ کیفیّت و نحوة دریافت جزای اعمال در عالم آخرت است، حقیقت اعمال آدمی را به عنوان پاداش یا کیفر او در آن عالم معرّفی میکند. درگفتههای بسیاری از عالمان و مفسّران افزون بر ادلّة عقلی، شواهد نقلی فراوانی برای اثبات این نظریّه به چشم میخورد. حدود 95 آیه از آیات قرآن به مسئلة تجسّم اعمال اشاره شده است. این آیات با توجّه به گوناگونی آنها در نوع ساختار ادبی به دستههای متعدّدی تقسیم میشوند. دستهای از این آیات با تعبیرهای مختلف از جمله دیدن اعمال، حضور اعمال، آوردن اعمال، آزمودن عمل و غیره بهصراحت بر تجسّم یافتن اعمال در عالم آخرت تأکید میکنند. دستهای دیگر با ساختار نحوی خاص از جمله کاربرد استفهام انکاری و حصر، جزای اعمال در آخرت را عین اعمال معرّفی میکنند. دستة سوم از آیات با تصویرپردازیهای متعدّد به صورت تشبیه یا تمثیل مانند تشبیه اعمال نیک مؤمنان به نور و اعمال کافران به سراب و تاریکی، ماهیّت درونی برخی از اعمال را به تصویر کشیدهاند. این جستار به بررسی ساختارهای ادبی و تعابیری در آیات قرآن میپردازد که میتواند شاهدی بر نظریّة تجسّم اعمال باشد.