قرآن و معارف قرآنی
سید حسین شفیعی دارابی؛ طیبه حیدری راد
چکیده
یکی از آیات مورد استناد دانشوران شیعی در جهت وجوب مودّت به اهلبیت (علیهم السلام) و اطاعت از آنان؛ و نیز اثبات امامت ائمه معصومین (علیهم السلام)، آیه23/ شوری معروف به آیه «مودّت» است؛ ابنتیمیه از جمله دانشوران اهل سنت است که با طرح شبهات متنوع تاریخی، مفهومی، مصداقی، ادبی و کلامی؛ تلاش نموده است تا مفهوم واقعی تعبیر«موده فی ...
بیشتر
یکی از آیات مورد استناد دانشوران شیعی در جهت وجوب مودّت به اهلبیت (علیهم السلام) و اطاعت از آنان؛ و نیز اثبات امامت ائمه معصومین (علیهم السلام)، آیه23/ شوری معروف به آیه «مودّت» است؛ ابنتیمیه از جمله دانشوران اهل سنت است که با طرح شبهات متنوع تاریخی، مفهومی، مصداقی، ادبی و کلامی؛ تلاش نموده است تا مفهوم واقعی تعبیر«موده فی القربی» را، محدود به حفظ رابطه خویشاوندی با خویشان پیامبر(ص) و عدم آزار رسانی به آنان نماید؛ و دلالت این آیه بر لزوم رجوع مردم به اهلبیت (علیهم السلام) برای آگاهی از تفسیر قرآن و دین و پذیرش امامت آن بزرگواران را منکر شود؛ از این رو این نوشتار که با استفاده از منابع کتابخانهای و به شیوه توصیفی ـ تحلیلی، به قصد اثبات بنیادی ترین ارمغان واقعه غدیر (یعنی محبت به اهل بیت و قبول امامت آنان) تدوین یافته؛ در پی پاسخ به این پرسش است: شبهات ابن تیمیه درباره آیه مودّت و نقد وارد بر آنها چیست؟ یافتههای پژوهش حاکی از این است که: ابنتیمیه در هریک از امور پیرامونی آیه «مودّت»:(شأن نزول، مکان نزول؛ مفاهیم، مدالیل و مصادیق و...)، ایجاد شبهه نموده؛ و مدعی اجماع بر تکذیب روایات متواتر موافق با دیدگاه شیعه گردیده، و درستی گفتار علامه حلّی، و دلالت ادله عقلی قطعی و سیاق آیه بر دیدگاه شیعه را مورد تردید و انکار قرار دادهاست؛ وی در مقام تفسیر آیه «مودّت»، بر مبنای متعصبانه خویش، به گونهای مرتکب تفسیر به رأی شده که حتّی اقوال افراد شاخص مورد وثوق خویش مانند ابنعباس، طبری، حاکم نیشابوری و... را نیز انکار نمودهاست؛ در ضمن، اموری همچون: وجود اجماع بر قول شیعه، نقل روایات متواتر همخوان با دیدگاه شیعه در منابع معتبر اهلسنت، و...؛ موجب بطلان قول ابنتیمیه و صحّت قول شیعه خواهند بود.
زهره بابااحمدی میلانی؛ حسن رضایی هفتادر
چکیده
فسیر معالم التنزیل فی التفسیر و التأویل اثر بغوی، خلاصهشدهی تفسیر الکشف و البیان عن تفسیر القرآن از ثعلبى است. ابنتیمیه از علمای اهلسنت، تفسیر بغوی را ستوده است، وجه ستودن تفسیر بغوی از میان تفاسیر زمخشری، قرطبی و.. از میان تفاسیر اهل سنت دو مطلب بود، دوری از: 1. احادیث بدعتآمیز 2. احادیث جعلی و ضعیف. در مقابل، تفسیر ثعلبی را نکوهش ...
بیشتر
فسیر معالم التنزیل فی التفسیر و التأویل اثر بغوی، خلاصهشدهی تفسیر الکشف و البیان عن تفسیر القرآن از ثعلبى است. ابنتیمیه از علمای اهلسنت، تفسیر بغوی را ستوده است، وجه ستودن تفسیر بغوی از میان تفاسیر زمخشری، قرطبی و.. از میان تفاسیر اهل سنت دو مطلب بود، دوری از: 1. احادیث بدعتآمیز 2. احادیث جعلی و ضعیف. در مقابل، تفسیر ثعلبی را نکوهش کرده و ثعلبی را در شمار افرادی میداند که قادر به تشخیص حدیث صحیح از سقیم نبوده، و احادیث ضعیف و جعلی را بیان کرده است. سوال اصلی پژوهش این است که چرا با اینکه بغوی تفسیر ثعلبی را خلاصه کرده، از دید ابنتیمیه تفسیر بغوی ستوده است، ولی تفسیر ثعلبی قابل نقد میباشد. نتایج حاصل از تحقیق نشان میدهد که بغوی برخی از نقلهای ثعلبی (بیشتر احادیث فضایل اهلبیت) را حذف کرده و مهمترین علت نقد ابنتیمیه، ناظر به روایات فضایلی است که ثعلبی بیان کرده است. همچنین، از این جهت که شیعه از باب جدال احسن به تفسیر ثعلبی استناد کرده، تعبیرات سختی را در مورد ثعلبی به کار برده است. در این پژوهش، با روش کتابخانهای در گردآوریِ مطالب، شیوۀ اسنادی در نقل دیدگاهها و روش توصیفی-تحلیلی در بررسی دادهها، به سوال اصلی پژوهش پاسخ خواهیم داد.
حمزه علی بهرامی؛ مجتبی سپاهی
چکیده
یکی از صناعات ادبی و اعجازی قرآن، وقوع مجاز در آن است. اصل وقوع مجاز در قرآن پذیرفتة بیشتر علمای اسلام است و کتابهای فراوانی در این زمینه نوشتهاند. از این میان، ابنتیمیة حرّانی (د. 728 ق.) به عنوان برجستهترین نظریهپرداز جریان سلفی ـ تکفیری ـ وهابیت، وقوع مجاز در قرآن را انکار میکند. وی به عنوان یکی از مؤسسان جریان تکفیری و آرای ...
بیشتر
یکی از صناعات ادبی و اعجازی قرآن، وقوع مجاز در آن است. اصل وقوع مجاز در قرآن پذیرفتة بیشتر علمای اسلام است و کتابهای فراوانی در این زمینه نوشتهاند. از این میان، ابنتیمیة حرّانی (د. 728 ق.) به عنوان برجستهترین نظریهپرداز جریان سلفی ـ تکفیری ـ وهابیت، وقوع مجاز در قرآن را انکار میکند. وی به عنوان یکی از مؤسسان جریان تکفیری و آرای او مورد پذیرش این فرقه میباشد. بنابراین، معرفت به اندیشههای ابنتیمیه در حقیقت، شناختن دبدگاه این فرقه است. این مقاله با روشی اسنادیـ تحلیلی در پی پاسخگویی به این سؤالهاست که «دیدگاه ابنتیمیه دربارة مجاز چیست؟» و «استدلالهای او چقدر محکم است؟». با جستجو در آثار ایشان به این نتیجه رسیدیم که استدلالهای ابنتیمیه در انکار وقوع مجاز در قرآن ناپذیرفنی میباشند. در واقع، این استدلالها شایستة نقد و مناقشة جدی هستند و پذیرش دیدگاه او موجب محرومیت از اعجاز، لطایف و ظرایف قرآن میشود.