گلپایگانی, فهیمه, حسینی کارنامی, سید حسین, ربیع نتاج, سید علی اکبر. (1397). شبهه زدایی تقابل عصمت و آیات عتاب در نمای شصت و پنجمین آیه سوره زمر. پژوهشنامه معارف قرآنی, 9(34), 133-156. doi: 10.22054/rjqk.2019.33555.1724
فهیمه گلپایگانی; سید حسین حسینی کارنامی; سید علی اکبر ربیع نتاج. "شبهه زدایی تقابل عصمت و آیات عتاب در نمای شصت و پنجمین آیه سوره زمر". پژوهشنامه معارف قرآنی, 9, 34, 1397, 133-156. doi: 10.22054/rjqk.2019.33555.1724
گلپایگانی, فهیمه, حسینی کارنامی, سید حسین, ربیع نتاج, سید علی اکبر. (1397). 'شبهه زدایی تقابل عصمت و آیات عتاب در نمای شصت و پنجمین آیه سوره زمر', پژوهشنامه معارف قرآنی, 9(34), pp. 133-156. doi: 10.22054/rjqk.2019.33555.1724
گلپایگانی, فهیمه, حسینی کارنامی, سید حسین, ربیع نتاج, سید علی اکبر. شبهه زدایی تقابل عصمت و آیات عتاب در نمای شصت و پنجمین آیه سوره زمر. پژوهشنامه معارف قرآنی, 1397; 9(34): 133-156. doi: 10.22054/rjqk.2019.33555.1724
شبهه زدایی تقابل عصمت و آیات عتاب در نمای شصت و پنجمین آیه سوره زمر
1دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
2استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی مازندران
3استاد علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
چکیده
از پندارهای مغرضانه برخی مستشرقان که تحت لوای به چالش کشیدن قرآن مطرح شده، تقابل ظاهری فحوای برخی آیات است. «عصمت انبیا» یکی از این موارد می باشد که در آیات متعددی بر آن تأکید شده است. در مقابل؛ برخی دیگر از آیات که در عرف مفسران به «آیات عتاب» مشهور گشته اند، آن گونه که از ظاهر آنها نیز برداشت می گردد، با موضوع عصمت منافات داشته و این دو ناسازگار جلوه می نمایند. نوشتار حاضر سعی می کند با هدف پاسخ گویی به این شبهه، بر اساس مطالعه توصیفی تحلیلی شصت و پنجمین آیه سوره زمر: (و لقد اوحی الیک و الی الذین من قبلک لئن اشرکت لیحبطن عملک و لتکونن من الخاسرین) در منابع فریقین؛ ضمن بیان مفهوم عصمت و تبیین وجه توحیدی جهت آیه، نظریات مفسرانی که خطاب را کنایی و یا حقیقی می دانند مطرح نموده و نظر به کارکردهای بلاغی و سیاق؛ به شبهه زدایی مسأله تعارض آیه با بحث عصمت بپردازد.
از پندارهای مغرضانه برخی مستشرقان که تحت لوای به چالش کشیدن قرآن مطرح شده، تقابل ظاهری فحوای برخی آیات است. «عصمت انبیا» یکی از این موارد می باشد که در آیات متعددی بر آن تأکید شده است. در مقابل؛ برخی دیگر از آیات که در عرف مفسران به «آیات عتاب» مشهور گشته اند، آن گونه که از ظاهر آنها نیز برداشت می گردد، با موضوع عصمت منافات داشته و این دو ناسازگار جلوه می نمایند. نوشتار حاضر سعی می کند با هدف پاسخ گویی به این شبهه، بر اساس مطالعه توصیفی تحلیلی شصت و پنجمین آیه سوره زمر: (و لقد اوحی الیک و الی الذین من قبلک لئن اشرکت لیحبطن عملک و لتکونن من الخاسرین) در منابع فریقین؛ ضمن بیان مفهوم عصمت و تبیین وجه توحیدی جهت آیه، نظریات مفسرانی که خطاب را کنایی و یا حقیقی می دانند مطرح نموده و نظر به کارکردهای بلاغی و سیاق؛ به شبهه زدایی مسأله تعارض آیه با بحث عصمت بپردازد.
کلیدواژهها [English]
آیات عتاب, عصمت, روایات, سیاق, بلاغت
مراجع
قرآن کریم.
مفاتیحالجنان.
آلوسی، سید محمود. (1415ق.). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم. تحقیق علی عبدالباری عطیه. چ 1. بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابنجوزی، عبدالرحمن. (1422ق.). زاد المسیر فی علم التفسیر. تحقیق عبدالرزّاق المهدی. چ 1. بیروت: دار الکتب العربی.
ابنشهرآشوب مازندرانی، محمدبن علی. (1410ق.).متشابه القرآن و مختلفه. تحقیق و مقدمة علامه شهرستانی. چ 1. قم: انتشارات بیدار.
ابنعاشور، محمدبن طاهر. (بیتا).التحریر و التنویر. بیجا: بینا.