نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، قم، ایران

2 دانش‌آموختة سطح 4 حوزة علمیه، قم، ایران

3 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق دانشگاه آزاد اسلامی قم، قم، ایران

چکیده

آنچه از قرآن و روایات اهل بیت(ع) به دست می‌آید این است که هر موجودى در عالم خود سهمى از عقل و درک و شعور دارد و با زبان خود تسبیح خدا مى‏گوید، بر همین اساس حیات اختصاص به موجودات حیوانی و نباتی نداشته و نطق و سخن گفتن هم مختص به این زبان گوشتی نیست. بنابراین استماع و شنیدن نیز نمی تواند به همین گوش عادی وظاهری اختصاص داشته باشد. هرچند در انسان‌ مراد از « قول» عبارت است از استخدام صوت یا اشاره به ضمیمه قرارداد قبلى، که فطرت انسانى ما، و اینکه حیوانى اجتماعى هستیم آن را ایجاب مى‏کند، اما آیا قول با همین معنا در تکوینیات نیز به کار رفته است؟ مفسران و اندیشمندان دینی، هر یک از منظرگاه خود، به اجمال پاسخ هایی مطرح نموده‌اند لیکن جمع بندی روشن و صریحی ارائه نشده است که در این پژوهش به بررسی آنها خواهیم پرداخت.
جستار پیش رو که به روش توصیفی ـ تحلیلی نگارش یافته است، با محوریت نقد و تطبیق نظرات سه تفسیر ارزشمند: «التبیان فی تفسیر القرآن»، نگاشته «شیخ طوسی، محمد بن حسن»، «مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن» نگاشته «طبرسی، فضل بن حسن» و «المیزان فی تفسیر القرآن» نگاشته «طباطبایی، سید محمد حسین» به بررسی مفهوم قول و نطق موجودات، پرداخته است؛ مهم ترین نتیجه حاصل از کنکاش نگارندگان این مقاله، آن بوده است که هر یک از موجودات به تناسب خلقت خویش، خداوند متعال را به زبان قال تسبیح و تحمید می‌کنند هر چند که دیگر موجودات از شنیدن آن عاجز باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparative recognition of the concept of the promise and utterance of the creatures from the perspective of the commentators Relying on the interpretations of Al-Tibayan, Majmaa Al-Bayan and Al-Mizan

نویسندگان [English]

  • Rahman oshriyeh 1
  • Hossein Abbasi 2
  • Mojtaba Ghasemi 3

1 Graduate School of Science and Education of the Holy Quran

2 The knowledge of the four levels of the Qom Seminary

3 Ph.D. student of jurisprudence and the foundations of law at Islamic Azad University, Qom

چکیده [English]

چکیده [English] What is obtained from the Qur'an and the traditions of the Ahl al-Bayt (AS) is that every being in the universe has a share of reason and understanding and, in its own language, glorifies God, according to this, life does not belong to animal and vegetative beings And the speech and talk are not specific to this meat language. Therefore, audition and hearing can not be the same as ordinary eagerness. However, in humans, the term "promise" refers to the hiring of sound or the reference to the appendix to the previous convention, which requires our human nature and that we are a social animal, but does the promise of this meaning also apply to the evolution ? Interpreters and religious thinkers, each in their own field, have briefly provided answers, but there is no clear and explicit summary that we will examine in this study.
The following article, written in an analytical descriptive form, focuses on criticizing and adapting the views of three valuable interpretations: "Al-Tobayan al-Tafsir al-Quran", written by "Sheikh Tusi, Mohammad ibn Hasan", "Assembly of the Qur'an", "Tabaris, Fazl ibn Hasan "and" Al-Mizan fi Taqsir al-Quran ". Tabatabai, Seyyed Mohammad Hussein, has examined the concept of the promise of the creatures, the most important result of the discovery of the authors of this paper, that each of the creatures in proportion The creation of God creates the Almighty in the language of praise, even though other beings can not hear it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Glorification
  • intelligence
  • the meaning of the promise
  • the speech of the creatures
منابع و مآخذ
قرآن کریم.
ابن‌اثیر جزری، مبارک‌بن محمد. (بی‌تا). النهایة فی غریب الحدیث و الأثر. چ1. قم: مؤسسة مطبوعاتی اسماعیلیان.
ابن‌عربی، محیی‌الدّین. (بی‌تا). الفتوحات المکیه. 4 ج. بیروت: دار الصادر.
ابن‌کثیر دمشقی، اسماعیل. (1419ق.). تفسیر القرآن العظیم. تحقیق محمدحسین شمس‌الدّین. چ1. بیروت: دار الکتب العلمیة، منشورات محمدعلی بیضون.
ابن‌منظور، محمدبن مکرّم. (1405ق.). لسان العرب. قم: نشر أدب الحوزة.
اخوان الصفا. (1412ق.). رسائل اخوان الصفاء و خلان الوفاء. چ1. بیروت: الدار الإسلامیة.
امین، سیده نصرت. (1361). مخزن‌العرفان در تفسیر قرآن. تهران: نشر نهضت زنان مسلمان.
بینا، محسن. (1371). سراج الصّعود لمعاریج الشّهود. چ1. تهران: افست مروی.
جوادی آملی، عبدالله. (1383). تسنیم تفسیر قرآن کریم. چ3. قم: مرکز نشر اسراء.
حویزی عروسی، عبدعلی‌بن جمعه. (1383). تفسیر نورالثقلین. قم: المطبعة العلمیه.
خمینی، روح‌الله. (1383). چهل حدیث. قم: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
دستغیب، سید عبدالحسین. (بی‌تا). معارفی از قرآن، تفسیر سورة حدید. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد. (1412ق.). المفردات فی غریب القرآن. تحقیق صفوان عدنان داودی. چ1. بیروت ـ دمشق: دارالعلم ـ الدار الشامیة.
زحیلی، وهبه. (1418ق.). التفسیر المنیر فی العقیدة والشریعة والمنهج. چ2. بیروت ـ دمشق: دار الفکر المعاصر.
زمخشری، جارالله محمود. (1407ق.). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. چ3. بیروت: دار الکتاب العربی.
سبحانی، جعفر. (بی‌تا). احمد موعود انجیل. قم: مؤسسة امام صادق(ع).
صدرای‌ شیرازی، محمدبن ابراهیم. (1981م.). الحکمة المتعالیةفی الأسفار العقلیة الأربعة. چ3. بیروت: دار إحیاء التراث.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1366). تفسیر القرآن الکریم (صدرا). تحقیق محمد خواجوی. چ2. قم: انتشارات بیدار.
طباطبائی، سید محمدحسین. (1417ق.). المیزان فی تفسیر القرآن. چ5. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیه.
طبرسی، فضل‌بن حسن. (1377). تفسیر جوامع الجامع. چ1. تهران: انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزة علمیة قم.
ــــــــــــــــــــــــــــ . (1372). مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن. چ3. تهران: انتشارات ناصرخسرو.
طبرسی، احمد‌بن علی. (1371). الإحتجاج علی أهل اللجاج. ترجمة نظام‌الدّین غفاری مازندرانی. چ1. تهران: نشر مرتضوی.
طبری، محمدبن جریر. (1412ق.). جامع‌البیان فی تفسیر القرآن. چ1. بیروت: دار المعرفة.
طریحی، فخرالدّین. (2009م.). مجمع‌البحرین. چ1. بیروت: مؤسسة أعلمی للمطبوعات.
طوسی، محمدبن حسن. (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
فارابی، ابونصر. (1380). فصوص‌الحکم. تحقیق شیخ محمدحسن آل‌یاسین. چ2. قم: انتشارات بیدار.
فخر رازی، محمد‌بن عمر. (1406ق.). لوامع البینات شرح أسماء الله تعالی و الصفات ـ شرح الأسماء الحسنی. قاهره: مکتبة الکلیات الأزهریة.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ . (1420ق.). مفاتیح‌الغیب. چ3. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
فراهیدی، خلیل‌بن احمد. (1410ق.). العین. تحقیق مهدی مخزومی و ابراهیم سامرائی. چ2. قم: نشر هجرت.
فیومی، احمد‌بن محمد. (بی‌تا). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی. چ1. قم: دار الرضی.
قرشی، سید علی‌اکبر. (1371). قاموس قرآن. چ6. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
قرطبی، محمدبن احمد. (1364). الجامع‌لأحکام القرآن. چ1. تهران: ناصرخسرو.
قمی مشهدی، محمد‌بن محمدرضا. (1368). تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب. تهران: سازمان چاپ وانتشارات وزارت ارشاد اسلامی.
مجلسی، محمدباقر. (1403ق.). بحارالأنوار. چ2. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
محمدی ری‌شهری، محمد. (بی‌تا). میزان‌الحکمه. قم: چاپ دار الحدیث.
مصباح یزدی، محمدتقی. (1383). خداشناسی، کیهان‌شناسی، انسان‌شناسی. چ4. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
مطهری، مرتضی. (بی‌تا). مجموعه‌آثار.قم: صدرا.
مکارم شیرازی، ناصر و دیگران. (1374). تفسیر نمونه. چ1. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1383). تفسیر سورة حمد. چ8. قم: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
مولوی، جلال‌الدّین. (1375). مثنویمعنوی. د1. تهران: انتشارات پژوهش.