نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

• محمّدحسین شیرافکن ¹
• علیرضا قایمی‌نیا ²

¹ دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی دانشگاه علوم و معارف قرآن قم

² دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی

چکیده

از جمله مسائلی که از دیرباز در همة انحای نگرش تفسیری و در همة اعصار تا امروز، معرکة آرای مفسّران قرار گرفته است، وجه ارتباط هدایت قرآن کریم به متّقین می‌باشد. قرآنی که حکمت نزول آن هدایت عالمیان معرّفی شده، به چه علّت در آیة دوم سورة بقره هدایت آن به متّقین نسبت داده شده است؟ منظور از هدایت و متّقین در این آیه چیست؟ آیا این نسبت دالّ بر انحصار هدایت قرآن به متّقین است؟ نظرات مختلف مفسّران را به دو بخش اصلی تقسیم کردیم. در مجموع، پنج نظر را در این دو بخش گنجاندیم و به بررسی اجمالی آنان پرداختیم. در این جستار، این نکته حاصل می‌گردد که نسبت هدایت به متّقین دوسویه می‌باشد؛ یعنی چنان‌که هدایت بر متّقین مؤثّر است، تقوا نیز در کسب هدایت تأثیر بسزایی دارد و این نسبت بیانگر هدایتی خاص است. در هندسة معرفتی قرآن، هدایت نسبت به تقوا، سه موضع دارد. این سه ساحت باعث شده است که در ایجاد و شدّت تقوا تأثیر بسزایی داشته باشد. با تدبّر در مسائل بیان شده از ارتباط و هم‌آیی هدایت و تقوا نتایج متعدّدی حاصل می‌شود. می‌توان بیان داشت که متّقین در مرحلة ابتدا و استدامه نیاز به هدایت الهی دارد و از آن بهره جسته، در پرتو دو هدایت الهی قرار گرفته‌اند که از آن به هدایت اوّلیّه و ثانویّه یاد شده است.

کلیدواژه‌ها

• هدایت
• متّقین
• هدایت تامّه
• هدایت قرآنی

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Means of Guidance for the Pious Commentators’ Perspectives

نویسندگان [English]

• Mohammad Hosein Shir Afkan ¹
• Alireza Ghayemi Nia ²

چکیده [English]

The Quran’s guidance for the pious is among the issues that have long been the focus of interpretive attitude in all ways and attracted the commentators’ attention up to now. Why did the holy Quranic, which ascended to guide the people of the world, attributed its guidance to the pious? What is the purpose of guiding and pious in this verse? Does this imply the exclusive Quranic guidance to the pious? Comments of various commentators were divided into two main sections. Totally, five comments were categorized under these two sections, and they have been studied. The study concluded that the guidance to the pious is bilateral. That is to say, as the guidance of the pious is effective, virtuous conduct also has a considerable impact, and this is a special kind of guidance. In the Quranic treasure of knowledge, a guidance towards piety has found 3 positions. These three dimensions can play major roles in creation and the amount of the virtue. With reflection on such issues related to the guidance of the pious, multiple results will be achieved. It could be concluded that the pious needed the divine guidance from the very beginning and benefited from this guidance, and they enjoyed two sources of the divine guidance entitled as the primary and secondary guidance.

کلیدواژه‌ها [English]

• Guidance
• Pious
• Perfect guide
• The Quranic guidance