نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسنده

دانشیار ، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

یکی از منابع معرفت، «کشف و شهود عرفانی»، اعم از شهود عین‌الیقینی و حق‌الیقینی است که در قرآن و روایات از منزلت و موقعیت بنیادی‌ـ راهبردی برخوردار می‌باشد.: 1ـ عوامل حصول معرفت شهودی از منظر قرآن و روایات چیست؟ 2ـ آیا معرفت شهودی از منظر قرآن و روایات اعتبار و حجیت معرفت‌شناختی دارد؟ برونداد نوشتار حاضر که مبتنی بر روش نقلی‌ـ عقلی است، در علل دستیابی به کشف و شهود عبارتند از: عبودیت، تقوی و طهارت، شرح صدر، مراقبت نَفْس، عمل صالح، شهود، فقر وجودی و اخلاص که با یک مقدمه، در دو قسمت با ذکر نمونه‌هایی از مکاشفات و مشاهدات عرفانی بررسی می‌کنیم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Factors of Discovery and Intuition in the Quran and Narrations

نویسنده [English]

  • Mohammad Javad Rodgar

چکیده [English]

One of the sources of knowledge is, theosophical discovery and intuition, including E’inolyaghin and Hagholyaghin intuition which has a fundamental strategic position in the Quran and narrations.- What are the factors for obtaining intuitive knowledge from the perspective of the Quran and narrations? 2- Does intuitive knowledge from the perspective of the Quran and narrations have epistemological validity? The paper’s output is based on the rational-narrative method, and reasons of obtaining discoveries and intuitions are: servitude, piety and purity, Sadr’s description, self-esteem, righteous deeds, intuition of existential poverty and sincerity with a preface which have been investigated in two parts with examples of theosophical revelations and observations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Quran
  • narrations
  • Discovery and intuition
  • Ledni science
  • Servitude
  • Self-esteem
  • Inner purity and cultivation
قرآن کریم.
آشتیانی، سیدجلال‌الدین. (1365). شرح مقدمة قیصری. قم: بوستان کتاب.
ابن‌بابویه قمی (صدوق)، محمدبن علی. (1362). خصال. تصحیح علی‌اکبر غفاری. قم: انتشارات جامعة مدرسین.
ابن‌سینا، حسین. (1374). الإشارات والتنبیهات. شرح خواجه نصیرالدین طوسی و قطب‌الدین رازی. چ1. قم: مطبوعات دینی.
ابن‌عربی، محیی‌الدین. (1418ق.). الفتوحات المکیه. 4 ج. بیروت: دار احیاءالتراث.
ابن‌فارس، احمد. (1404ق.). معجم المقاییس اللغة. قم‏: مکتب الأعلام الإسلامی.
ابن‌منظور، محمدبن مکرم‏. (1414ق.). لسان العرب. چ3. بیروت‏: دار الفکر.
بروجردى، سیدحسین. (بی‌تا). تفسیر الصراط المستقیم. تحقیق و تعلیقه‌نگارى غلامرضا مولانا بروجردى. بی‌جا: بی‌نا.
جعفری، محمد‌تقی. (1372). تفسیر نهج‌البلاغه. ج7. قم: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
جوادی آملی، عبدالله . (بی‌تا). تفسیر موضوعی قرآن مجید. ج 13: قم: اسراء.
. (1385). نسیم اندیشه. ج 2. چ1. قم: مرکز نشر اسراء.
ــــــــــــــــــــــــــ . (1372). الف. تحریر تمهید القواعد. چ1. قم: مرکز نشر اسراء.
ــــــــــــــــــــــــــ . (1372). ب. تحریرتمهیدالقواعد. چ1. تهران: الزهراء.
ــــــــــــــــــــــــــ . (1375). سروش هدایت. ج 1. قم: مؤسسة اسراء.
ــــــــــــــــــــــــــ . (1381). حیات عارفانة امام علی(ع). چ2. قم: بی‌نا.
ــــــــــــــــــــــــــ . (1387). سروش هدایت. ج 4. قم: مؤسسة اسراء.
حسن‌زاده آملی، حسن. (1379). انسان در عرف عرفان. تهران: انتشارات سروش.
ـــــــــــــــــــــــــــ . (1380). الف. هزار و یک کلمه. ج5. چ1. قم: دفتر تبلیغات اسلامی (بوستان کتاب).
ـــــــــــــــــــــــــــ . (1380). ب. عرفان و برهان و قرآن از هم جدائی ندارند. تهران: انتشارات فرهنگی رجاء.
ـــــــــــــــــــــــــــ . (1386). وحدت از دیدگاه عارف و حکیم. قم: نشر تشیع.
حسینی زبیدی، محمدمرتضى. (1414ق.). تاج العروس من جواهر القاموس. تحقیق و تصحیح على هلالى و علی سیرى. ج‏5. چ1. بیروت: دارالفکر.
رازی، ابوالفتوح. (1404ق.). روض‌الجنان. ج11. به تصحیح و تعلیق علامه شعرانی. قم: انتشارات کتابخانة آیت‌الله مرعشی نجفی.
 
راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد. (1332ق.). المفردات فی غریب القرآن. قم: مکتبة المرتضوی.
سراج طوسی، ابونصر. (1960م.). اللمع. تحقیق عبدالحکیم محمود و طه عبدالباقی مسرور. مصر: دار الکتب الحدیث.
شجاعی، محمد. (1385). مقالات. جلد اول: مبانی نظری تزکیه. تهران: انتشارات سروش.
صدرای شیرازی، محمدبن ابراهیم. (1369). الحکم‍ة المتعالیه (اسفار أربعه). قم: منشورات مصطفوی.
طباطبائی، سید محمدحسین. (1412ق.). المیزان. ج 5. قم: مؤسسة مطبوعات اسماعیلیان.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1374). شیعه در اسلام. چ2. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1384). تفسیر المیزان. ج 18 و 19. چ2. قم: بی‌نا.
غزالی، محمد. (بی‌تا). احیاء علوم‌الدین. اشراف ‌شیخ عبدالعزیز سیروان. چ3. بیروت: دارالعلم.
فراهیدی خلیل‌بن احمد. (1414ق.). العین. تحقیق مهدی المخزومی، ابراهیم سامرائی. تصحیح اسعد الطبیب. چ1. قم: سازمان اوقاف و امور خیریه ـ انتشارات اسوه.
‌فناری، محمدبن حمزه. (1384). مصباح‌الأنس. تصحیح و تعلیق محمد خواجوی. تهران: انتشارات مولی.
قرشی بنابی، علی‌اکبر. (1375). قاموس قرآن. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
قمی، شیخ عباس. (1416ق.). سفینةالبحار. ج 2. چ1. تهران: نشر اسوه.
قیصری، داوود. (1357). رسائل قیصری. با تصحیح، تعلیق و شرح سیدجلال‌الدین آشتیانی. تهران: انجمن حکمت و فلسفه.
ـــــــــــــــــــ . (1375). شرح فصوص‌الحکم. تصحیح، تعلیق و شرح سیدجلال‌الدین آشتیانی. چ1. تهران: حرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
ــــــــــــــــــ . (1383). شرح فصوص‌الحکم. به کوشش سیدجلال‌الدین آشتیانی. چ 2. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
کاشانی، عبدالرزاق. (1370). الف. اصطلاحات الصوفیه. چ 2. قم: انتشارات بیدار.
کاشانی، عزالدین محمود. (1367). مصباح الهدایة و مفتاح الکفایة. تصحیح جلال‌الدین همایی. تهران: نشر هما.
کاشانی، کمال‌الدین. (1370). ب. اصطلاحات الصوفیه. قم: انتشارات بیدارفر.
ـــــــــــــــــــــــــ . (1379). لطائف الأعلام فی إشارات أهل التمام. با تصحیح و تعلیق مجید هادی‌زاده. تهران: میراث مکتوب.
کلابادی، محمدبن ابراهیم. (1360). التعرف لمذهب التّصوف. چ1. تهران: انتشارات اساطیر.
کلینی، محمدبن یعقوب. (1401ق.). اصول کافی. ط 4. بیروت: دار الصعب ـ دار التعارف.
مجلسی، محمدباقر. (1404ق.). بحار الأنوار. بیروت: مؤسسة الوفاء.
محمدی ری‌شهری، محمد. (1403ـ1405ق.). میزانالحکمة. چ ‌اول. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
ــــــــــــــــــــــــــــــ . (1381). میزانالحکمة. ترجمة حمیدرضا شیخ. قم: دارالحدیث.
مصباح یزدی، محمدتقی. (1286ق.). در جستجوی عرفان اسلامی. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
مکارم شیرازی، ناصر. (1382). تفسیر نمونه. ج 24. چ 22. تهران: دارالکتب الإسلامیة.
ـــــــــــــــــــــــــ . (1383). تفسیر نمونه. ج9. تهران: دارالکتب الإسلامیة.
هجویری، علی‌بن عثمان. (1380). کشف المحجوب. تصحیح و. ژکوفسکی. مقدمة قاسم انصاری. چ7. تهران: انتشارات طهوری.