نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته حوزه علمیه دارالسلام، تهران، ایران

2 دکتری تخصصی فلسفه دین دالنشگاه تهران ، تهران

3 دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

4 دانشجوی دکتری گروه اخلاق، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران

چکیده

برخی از تفاوت‍های موجود میان ترجمه‍ها و تفاسیر قرآن، به اختلاف در استفاده از قواعد ادبیات عربی باز می‍گردد؛ از این رو در بعضی موارد، دیدگاه ادبی پذیرفته شده، در توضیح آیه تأثیر می‍گذارد. میانِ ترجمه‍ها و تفاسیر موجود از عبارت «أنّکم فی العذاب مشترکون»، (زخرف/۳۹) تفاوت‍هایی است که امکان درستی تمامی آنها بعید است؛ ضروری بود تا پس از تبیین معانی «أنّ» و ترکیب‍های نحوی آیه، به بررسی معنای تعلیل در «أنّ» و تطبیق آن با ترجمه‍ها و تفاسیر پرداخته شود؛ سپس میزان مطابقت آنها با معانی «أنّ» و ترکیب‍های نحوی طرح شده در مورد این آیه، مورد ارزیابی قرارگیرد، تا صحیح ترین توضیح از مفاد این آیه برپایۀ قواعد ادبی استخراج گردد. در نتیجۀ ارزیابی، صحیح‍ترین ترکیب که مشتمل بر فاعل بودگی عبارت انتهای آیه و مصدری بونِ «أنّ» بود، می‍بایست به صورت «بخاطر ظلمی که در دنیا کرده‍اید، در آن روز اشتراک داشتنتان در عذاب نفعتان نمی‍دهد.» ترجمه گردد؛ اما بعضی دیگر با در نظر گرفتن معنای «تعلیل» بصورت «منطوقی» برای «أنّ»، به اشکالاتی مانند: نداشتن پشتوانۀ ادبی، وجود دو نشانۀ تعلیل در یک عبارت و تعیین معنای نادرست برای «إذ»، انتخاب فاعل غیرصحیح برای «لن ینفعکم»، دچار شده‍اند. مقالۀ حاضر با تکیه بر منابع کتابخانه‍ای و براساس روش توصیفی- تحلیلی به همراه نقد به بررسی درستی یا نادرستی استفاده معنای تعلیل برای «أنّ» و اثرگذاری آن در نقد تفاسیر و ترجمه‍های موجود از این آیه، پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Explanation of the Word “Anna” and its Effect in the Translation of Verse 39 of Zokhrof Surah

نویسندگان [English]

  • Hossein Rafiee 1
  • mohamad mohamad laski 2
  • mohsen habibi 3
  • Ahmad Shahrabi Farahani 4

1 Master’s Student of Darussalam Seminary, Tehran, Iran

2 Doctorate in Philosophy of Religion, University of Tehran, Tehran

3 Assistant Professor, Department of Philosophy, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran

4 Ph.D. Student, Department of Ethics, University of Quran and Hadith, Qum, Iran

چکیده [English]

Introduction
The translators and commentators have mentioned the four meanings of “anna” and its place in verse 39 of Zoukhrof surah. Among these, two possibilities are mentioned in the description of the literature. In the first possibility, the “anna” is in the infinitive format so the final phrase of the verse becomes the “subject” of “Lan Yanf’akom”. The explanation is taken from “ez” or from the general meaning of the verse. Some of the translators, and commentators have explained this verse based on this possibility. In the second possibility the “anna” is in infinitive form too, but the final phrase is in an explanatory role (Mafoul-lah). The “subject” is a pronoun in this case. Some of the commentators analyzed the verse on this possibility.
Some of the translators, and commentators said two different possibilities that the linguists did not said those two. So in the third possibility, the “anna” is non-infinitive and the final phrase has “consequence” meaning. In the last possibility, both “anna” and “ez” in “explanation” meaning. They explain the final phrase in a non-infinitive format.
To choose a criterion composition, the possibilities have been explored. At first, these possibilities were described based on literature books, Quran translations, and interpretations. After that, the reasons were explained and reviewed. Finally, we evaluated among the possibilities.
Research Question(s)
Main question: What is the translation and composition of the criteria in verse 39 of Zoukhrof surah with emphasis on “anna” and “explanation” meaning?
Sub-questions:

What is the position of “anna” in Arabic literature based on the literary analysis of verse 39 of Zoukhrof surah?
How is the reflection of the concept of “explanation” in the Persian translation based on literary study about “anna”?
What is the difference between translators, and commentators in literary analysis of verse 39 in Zoukhrof surah?
What is the main reason for the disagreement between explainers based on literary and interpretive evidence?
How is the composition and translation of the criteria based on the analysis of evidence and the relationship of this verse to others?
2. Literature Review

Many books and articles have been written in the study of “explanation meaning”. Among them is “The Method of Explanation and its Ways in Holy Quran” book by Mr. Yunus Abdolmarzok al-Janabi. He defined “explanation” in Arabic and its formats in the Quran. But he did not discuss the translation of “explanation”. The second is the “Explanation in Jar letters meanings” article, It was written by Seyyed Mohammad ibn-e Rasoul and Somayeh Najaf Abadi. They discussed the translation of explanation letters that influence choosing the correct translation of verse 39 of Zoukhrof surah. The third is “The role of context in the explanatory and emphatic meaning of this and its effect on endowment and initiation” article, It was written by A’zam Parcham and Fatimah Zamani; this article was used in the “explanation” definition, the differences between “anna” and “enna” in delivering “explanation meaning and Persian translation, the effect of choosing each meanings in endowment and beginning in “Anfal” and “towbah” surah.
This paper will focus on translation and literature study. One of them is the literary study of “anna” in a compressive way. The other is the concept of “explanation” in relation to “anna”. The third is collecting all of the combined and semantic possibilities of verse 39 of Zoukhrof surah based on syntax scientists, translators, and commentators. The fourth is examining the correctness or incorrectness of each possibility and choosing a better possibility and translation and interpretation based on it and the interpretation of the Quran by the Quran method.

Methodology

This article is done by a descriptive-analytical method and library references. At first, the combined possibilities were described. After that, they were analyzed based on pieces of evidence. Finally, the correctness combined in verse and the translation and interpretation based on it were selected.

Conclusion

For the translation and combination of verse 39 of Zoukhrof surah, the literary study in this verse and transferring “explanation” meaning in translations were discussed. In this discussion, we used three groups of ideas: syntax scientists, translators, and commentators. Based on they ideas, the verse has four combined and interpretive possibilities. Two possibilities (the third and fourth possibility) did not have literary support; so they were incorrect. In other possibilities, they have literary support but if this verse each to similar (49/A’raf) verse in its literature and meaning, the first possibility is the only correct state. So the translation based on this possibility is (Because of the injustice you have done in the world, it will not benefit you to share in the torment on that day).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran Interpretation
  • the Meaning of “Anna”
  • Zoukhrof Surah
  • Explanation
قرآن کریم. چاپ سازمان تبلیغات اسلامی.
آدینه وند لرستانی. محمدرضا. (1377). کلمه الله العلیا. چاپ اول. تهران: اسوه.
آیتی، عبدالحمید. (1374). ترجمه قرآن. چاپ چهارم. تهران: صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران(سروش).
ابن ابی زمنین، محمد بن عبدالله. (1424ه.ق). تفسیر ابن ابی زمنین. چاپ اول. بیروت: دار الکتب العلمیه. منشورات محمد علی بیضون.
ابن جنی، عثمان. (بی‍تا). الخصائص. تصحیح عبدالحمید هنداوری. چاپ چهارم. بیروت: دارالکتاب العلمیه.
ابن عربی، محمد بن علی. (1422ه.ق). تفسیر ابن عربی(تاویلات عبد الرزاق). چاپ اول. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
ابن کثیر، اسماعیل بن عمر. (1419ه.ق). تفسیر القرآن العظیم(ابن کثیر). چاپ اول. بیروت: دارالکتب العلمیۀ منشورات محمد علی بیضون.
ابن هشام، عبدالله بن یوسف. (بی‍تا). مغنی اللبیب عن الکتب الاعاریب. چاپ چهارم. قم: کتابخانه حضرت آیت الله مرعشی نجفی.
ابوالفتوح رازی. حسین بن علی. (1408ه.ق). روض الجنان وروح الجنان فی تفسیر القرآن. چاپ اول. مشهد مقدس: آستان قدس  رضوی. بنیاد پژوهش‍های اسلامی.
ارفع، کاظم. (1381). ترجمه قرآن(ارفع). چاپ اول. تهران: فیض کاشانی.
الهی قمشه‍ای، مهدی.(1380). ترجمه قرآن(الهی قمشه‍ای). چاپ اول. تهران: فاطمۀ الزهراء.
انصاریان، حسین. (بی‍تا). تفسیر حکیم. چاپ اول. قم: دارالعرفان.
برکات، ابراهیم. (1428ه.ق). النحو العربی. چاپ اول. قاهره: دارالنشر للجامعات.
بروجردی، محمد ابراهیم. (1366). تفسیر جامع. چاپ ششم. تهران: کتابخانه صدر.
بیضاوی، عبدالله بن عمر. (1418ه.ق). انوار التنزیل و اسرار التاویل(تفسیر البیضاوی). چاپ اول. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
تبریزی، غلام حسین. (بی‍تا). الأصول المهذبه. قم. مؤسسه آل البیت.
تفتازانی، مسعود بن عمر. (1440ه.ق). المختصر المعانی. چاپ هشتم. قم. دارالفکر.
تهانوی، محمد علی بن علی. (1996م). کشاف اصطلاحات الفنون. بیروت: مکتبۀ لبنان ناشرون.
ثعلبی، احمد بن محمد. (1422ه.ق). الکشف و البیان المعروف تفسیر الثعلبی. چاپ اول. بیروت: دار الحیاءالتراث العربی.
الجنابی، یونس عبد مرزوک. (2004م). اسلوب التعلیل و طرایفه فی القرآن الکریم. طرابلس: دار المدار الاسلامی.
حجتی. مهدی. (1384). گلی از بوستان خدا «ترجمه قرآن». چاپ ششم. قم: بخشایش.
حسن. عباس. (1367). النحو الوافی مع ربطه بالاسالیب الرفیعه و الحیاه اللغویه المتجدده. چاپ دوم. تهران: ناصر خسرو.
حلی، حسن بن یوسف. (1404ه.ق). مبادئ الوصول الی علم الاصول. تهران: انتشارات علمیّه.
خرم دل، مصطفی. (1384). تفسیر نور(خرم دل). چاپ چهارم. تهران: احسان.
ذهبی، محمد حسین. (1961م). التفسیر و المفسرون. قاهره: دارالکتب الحدیثه.
رضایی اصفهانی، محمد علی. (1383). تفسیر قرآن مهر. چاپ اول. قم: پژوهش‍های تفسیر و علوم قرآن.
زبیدی، محمدبن محمد مرتضی. (1414ه.ق). تاج العروس من جواهر القاموس. تصحیح علی شیری. چاپ اول. بیروت: دارالفکر.
زمخشری، محمدبن عمر. (1407ق). الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل. چاپ سوم. بیروت: دارالکتب العربی.
سبحانی، جعفر. (1384). الإلهیات. نوشتۀ حسن محمد مکی العاملی. چاپ هفتم. قم: مؤسسه امام صادق «ع».
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر. (2016م). کتاب الإقتراح فی علم اصول النحو. قم: ذوی القربی.
____، (1388). البهجه المرضیه فی شرح الفیه بن مالک. تصحیح و تعلیق مصطفی حسینی دهدشتی. چاپ نوزدهم. قم: اسماعیلیان.
____. (بی‍تا). همع الهوامع فی شرح جمع الجوامع فی النحو. تصحیح احمد عزو عنایه. چاپ اول. بیروت: داراحیاءالتراث العربی.
شرتوتی. سعید. (1374). أقرب الموارد فی فصح العربیۀ و الشواهد. چاپ اول. تهران: اسوه.
صادقی تهرانی، محمد. (1406ق). الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن والسنه. چاپ دوم. قم: فرهنگ اسلامی.
صافی، محمود. (1418ق). الجدول فی إعراب القرآن و صرفه و بیانه مع فوائد نحویۀ هامه. چاپ چهارم. دمشق: دارالرشید.
صبان، محمدبن علی. (بی‍تا). حاشیه الصبان علی شرح الاشمونی علی الفیه ابن مالک و معه شرح الشواهد العینی. تصحیح عبدالحمید هنداوی. چاپ اول. بیروت: المکتبه العصریه.
صفوی. محمد رضا. (1388). ترجمه قرآن بر اساس المیزان. چاپ اول. قم: دفتر نشر معارف.
صلیبا. جمیل. (1414ه.ق). المعجم الفلسفی. بیروت: الشرکۀ العالمیۀ للکتاب.
طباطبایی. سید محمد حسین. (1390ه.ق). المیزان فی تفسیر القرآن. چاپ دوم. بیروت: مؤسسۀ الاعلمی للمطبوعات.
____. (1386). نهایۀ الحکمه با تعلیقات غلامرضا فیاضی. چاپ هفتم. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی «ره».
طبرسی، فضل بن حسن. (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. چاپ سوم. تهران: ناصر خسرو.
عاملی، بهاءالدین. (1391). الفوائد الصمدیه. چاپ ششم. قم: نهاوندی.
عرب، عباس. (1376). فن ترجمه در زبان عربی. چاپ اول. مشهد: آستان قدس رضوی.
فولادوند، محمد مهدی. (1418ه.ق). ترجمه قرآن(فولادوند). چاپ سوم. تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
قرشی بنانی، علی اکبر. (1375). تفسیر احسن الحدیث. چاپ دوم. تهران: بنیاد بعثت «مرکز چاپ و نشر».
قشیری، عبدالکریم بن هوازن. (2000م). لطایف الاشارات: تفسیر الصوفی کامل للقرآن الکریم. چاپ سوم. قاهره: الهیاه المصریه العامه للکتاب.
کاشانی، فتح الله بن شکر الله. (بی‍تا). منهج الصادقین فی الزام المخالفین. چاپ اول. تهران: کتابفروشی اسلامیه.
کندی، یعقوب. (1384ه.ق). الرسائل الفلسفیه. چاپ اول. قاهره: دارالفکر العربیه.
ماتریدی، محمد بن محمد. (1426ه.ق). تأویلات اهل السنۀ (تفسیر الماتریدی). چاپ اول. بیروت: دارالکتب العلمیه منشورات محمد علی بیضون.
مجاهد، سیدمحمّد. (بی‍تا). مفاتیح الأصول. قم: مؤسسه آل البیت.
مشکینی اردبیلی، علی. (1381). ترجمه قرآن(مشکینی). چاپ دوم. قم: نشر الهادی.
مطهری، مرتضی. (1389). مجموعه آثار. ج11. قم: صدرا.
معلوف، لویس. (2000م). المنجد فی اللغه. چاپ چهارم. قم: اسماعیلیان.
مکارم شیرازی، ناصر. (1371). تفسیر نمونه. چاپ دهم. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
____. (1373). ترجمۀ قرآن. چاپ دوم. قم: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
____. (1401). استفتاء 664624. قم: دفتر حضرت آیت‍الله العظمی مکارم شیرازی.
مهنا، عبدالله علی. (1413ه.ق). تهذیب لسان العرب. بیروت: دارالکتب العلمیه.
ناظر الجیش، محمد بن یوسف. (بی‍تا). شرح التسهیل المسمی تمهید القواعد بشرح تسهیل الفوائد. چاپ اول. قاهره: دارالسلام.
نحاس، احمدبن محمد. (بی‍تا).کتاب الناسخ والمنسوخ فی القرآن الکریم. چاپ دوم. بیروت: موسسۀ الکتب الثقافیه.
هاشمی، سید احمد. (1400). الجواهر البلاغۀ مع تطبیقات و إضافات. تصحیح احمد قابشی طرفی. چاپ نهم. قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.
ابراهیمی، بی بی رحیمه. (1394). «بررسی مفهوم تعلیل». مطالعات اسلامی.  فقه و اصول. بهار. شماره صد. صص۹-۳۱.
ابن رسول، سیدمحمد؛ نجف آبادی. سمیه. (1391).  «تعلیل در معانی حروف جر عربی». فنون ادبی. ماه تیر. دوره چهارم. شماره یک. صص ۲۷- ۴۶.
پرچم، اعظم -زمانی. فاطمه. (1397ش.). «نقش سیاق در معنای تعلیلی و تاکیدی بودن إنّ و تاثیر آن بر وقف و ابتدا(مطالعه موردی سوره‍های انفال و توبه)».مطالعات ادبی متون اسلامی. ماه شهریور. ماه بهمن. دوره چهل و هفتم. شماره یک. صص ۳۵-۶۵.
ناسخیان، علی اکبر- یخچالی. مریم. 1400ش. «نقش تعلیل فلسفی در توصیف علمی از منظر حکمت سینوی: با تأکید بر آموزه‍های طبی». اندیشۀ دینی دانشگاه شیراز. ماه اسفند. دوره بیست و یک. شماره هشتاد و یک. صص ۱۰۳- ۱۲۴