نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم قم

2 کارشناس تفسیر قران دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم- قم

3 دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم قم

چکیده

روایت‌شناسی یکی از شاخه‌های نقد ادبی، به‌ویژه روایت‌های داستانی است و در اصل به بررسی دستور زبان حاکم بر روایت‌ها می‌پردازد. این شاخه از دانش می‌کوشد تا چارچوب و الگویی نظری‌ـ کاربردی برای تحلیل گونه‌های مختلف روایت را فراهم کند. گریماس، معناشناس فرانسوی، به عنوان مهم‌ترین نظریه‌پرداز معناشناسی روایت کوشیده‌است تا الگویی منسجم برای مطالعة روایت ارائه نماید. بر اساس آنچه از نظر وی و معناشناسی نوین دریافت می‌شود، شناخت مراحل تولید تا دریافت معنا، ژرف‌ساخت روایت در قالب الگوی کُنش و زنجیره‌ها و گزاره‌های متنوع مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. در این جستار، سعی شده که بر اساس این الگو، داستان کودکی حضرت موسی(ع) بررسی شود و بر همین اساس، نتایج ذیل حاصل گردید: 1ـ نقش محوری عنصر الهی در قصص قرآنی و تأثیر آن در پیشبرد روند اصلی 2ـ تقسیم پیکرة کلیدی این داستان قرآنی بر وجود دو عنصر در حال پیکار و تغلیب کنش‌گر توکل‌کننده بر خدا. 3ـ قصص قرآنی عموماً، به‌ویژه این داستان، در حال انتقال روحیة توحیدمحوری به مخاطبین خود است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Study of the Story of Prophet Musa’s (AS) Childhood in Surah al-Qasas Based on Grimas’ Grammatical Model

نویسندگان [English]

  • rahman oshryeh 1
  • mohammad mosavi 2

1 Assistant Professor

2 student

چکیده [English]

Narratives are one of the branches of literary criticism and, in particular, are narrative narratives, and in essence they examine the grammar of narratives. This branch of knowledge is intended to provide a theoretical-practical framework for analyzing different narrative forms. As a major narrative semanticist, Grimas, a French semantic, has tried to present a coherent model for narrative study. Based on what he or she finds in modern semantics, the recognition of the stages of production until the reception of meaning, the profound construction of the narrative in the form of the pattern of action, and the chain and the various propositions are analyzed; in this essay, we tried Based on this pattern, the story of the childhood of Prophet Moses (AS) was studied and based on the following results: 1. The central role of the divine element in the Qur'anic verses and its effect on the progress of the original process. 2. The division of the key figure of this Qur'anic story into the existence of two elements of the struggle and concentration of the actress on God. 3. The Quranic verses in general, and especially this story, are being transmitted The spirit of monotheism is to your audience.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Moses (AS)
  • Surah al-Qasas
  • Narrative
  • Grimas
قرآن کریم.
احمدی، بابک. (1388). ساختار و تأویل متن. چ 8. تهران: مرکز.
اخوت، احمد. (1371). دستور زبان داستان. اصفهان: فردا.
اسکولز، رابرت. (1383). درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات. ترجمة فرزانه طاهری. تهران: آگه.
پراپ، ولادیمیر. (1368). ریخت‌شناسی قصه‌های پریان. ترجمة فریدون بدره‌ای. تهران: مرکز.
لاج، دیوید. (1384). «در آمدی بر دستور زبان داستان». ادبیات داستانی. ترجمة ابوالفضل حری. ش 94. تهران: سورة مهر. صص 22ـ 27.
حسینی همدانی، سید محمدحسین. (1404ق.). انوار درخشان. چ 1. تهران: کتابفروشی لطفی.
سلدن، رامان و پیتر ویدوسون. (1384). راهنمای نظریة ادبی معاصر. ترجمة عباس مخبر. چ 3. تهران: طرح نو.
صدقی، حامد و فاطمه گنج‌ خانلو. (1395). «تحلیل ساختار روایی داستان حضرت سلیمان(ع) و ملکة سبأ بر پایة الگوی روایی گریماس». فصلنامة پژوهش‌های ادبی ـقرآنی. س 4. ش 3. صص 23ـ46.
طباطبائی، سید محمدحسین. (1374). ترجمة تفسیر المیزان. ترجمة سید محمدباقر موسوی همدانی. چ 5. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طبرسی، فضل‌بن حسن. (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. چ 3. تهران: انتشارات ناصرخسرو.
طیب، سید عبدالحسین. (1378). أطیب البیان فی تفسیر القرآن. چ 2. تهران: انتشارات اسلام.
فضیلت، محمود و صدیقه نارویی. (1391). «تحلیل ساختاری داستان جولاهه با مار بر پایة نظریة گریماس». فصلنامة تخصصی سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب). س 5. ش 1. صص253ـ 262.
قائمی‌نیا، علیرضا. (1393). بیولوژی نص. تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة دینی.
قرائتی، محسن. (1383). تفسیر نور. چ 11. تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
گرین، کیت و جیل لیبهان. (1383). درسنامة نظریه و نقد ادبی. ترجمة گروه مترجمان. تهران: روزنگار.
محمدی، محمدهادی و علی عباسی. (1381). صمد: ساختار یک اسطوره. تهران: چیستا.
معین، بابک. (1383). «مسیر زایشی معنا». مقالات اولین هم‌اندیشی نشانه‌شناسی هنر. تهران: فرهنگستان هنر.
مکارم شیرازی، ناصر و دیگران. (1374). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
نجفی خمینی، محمدجواد. (1398ق.). تفسیر آسان. چ 1. تهران: انتشارات اسلامیه.
Hawkes, Terence. (2004). Structuralism and Semiotics. London and New York: Taylor & Francis E-library.