Document Type : علمی - ترویجی
Authors
1 university ilam
2 Department of Quranic Sciences and Hadith, Faculty of Theology, University of Ilam
Abstract
Communication is a major part of every person's life and family interactions. Familiarity with the components of family communication is of great importance because of the underlying role of the family in the upbringing of children. This descriptive and analytical study of human relations in the family has drawn from the perspective of the Holy Qur'an and narrations. Communication in the family has a wide scope and is done both verbally and non-verbally. Constructive verbal communication through the preaching and guidance of children in the form of "preaching" plays an important role in the formulation of hearts among family members. Non-verbal communication channels are also widespread, with different dimensions being explained in the narratives, and the Holy Quran emphasizes body movements and time use, especially with regard to parents. It is also the most comprehensive form of child-to-parent communication called 'Ehsan', and in fact, the logic of Islam is to use all capacities to build constructive human communication for the family. Understanding the model of Islamic communication in family interactions promises to be a society benefiting from the benefits of constructive and immune-free communication practices.
Keywords
قرآن کریم.
نهج‌البلاغه. (1379ش.) مترجم: محمد دشتی. قم: مؤسسة انتشارات مشهور.
آقایی، اصغر. (1382ش.) «مشکلات ارتباطی خانواده و تاثیر آن بر بهداشت روان». ماهنامة پیوند، شمارة 285. صص 92ـ 99.
ابن‌فارس، أبوالحسین احمد. (1404ق.). معجم مقاییس اللغة. بیجا: بینا.
ابن‌منظور، محم بن مکرم. (1414ق.). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
ابنعاشور، محمدطاهر. (1420ق.). التحریر و التنویر المعروف بتفسیر ابن عاشور. بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
ابوالفتوح رازى، حسین‌بن على. (1408ق.). روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن. مشهد: آستان قدس رضوى، بنیاد پژوهش‌هاى اسلامى.
اعزازی، شهلا. (1385ش.). جامعه‌شناسی خانواده. تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
امام جعفر صادق (ع). (1400ق.). مصباح الشریعة. بیروت: اعلمى.
ــــــــــــــــــ . (1360ش.) مصباح الشریعة. مترجم حسن مصطفوی. تهران: انجمن اسلامى حکمت و فلسفه ایران.
امام رضا (ع). (1406ش.). صحیفة الإمام الرضا علیه السلام. مشهد: کنگرة جهانى امام رضا(ع).
امام سجاد (ع) (1376ش.). الصحیفة السجادیة. تهران: انتشارات فقیه.
برکو، ری ام، ولوین آندرو دی و ولوین دارلین آر. (1386ش.). مدیریت ارتباطات. مترجم: سید محمد اعرابی و داود ایزدی. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
بهشتی، احمد. (1377ش.). خانواده در قرآن. قم: مؤسسة بوستان کتاب.
ثعلبى، احمد بن محمد. (1422ق.). الکشف و البیان المعروف تفسیر الثعلبی. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
جوادی آملی، عبدالله. (1378ش.). تفسیر تسنیم. قم: مرکز نشر اسرا.
جوهری فارابی نیشابوری، ابونصر اسماعیل بن حماد. (بی‌تا). الصحاح فی اللغه. بیجا: مکتبة مشکاة الاسلامیه، دارالعلم و الملایین.
حسین زاده، علی. (1388ش.). راه‌کارهای ارتباط مؤثر در میان اعضای خانواده، نشریة معرفت. دورة 12. شمارة 91، صص 10ـ 18.
دهخدا، علی‌اکبر. (1377ش.). لغت‌نامه دهخدا. تهران: مؤسسة انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
راغب اصفهانی، حسین ن محمد. (1412ق.). المفردات فی غریب القرآن. بیروت: انتشارات دارالعلم.
رضا، محمد رشید. (1414ق.). تفسیر القرآن الحکیم مشهور به تفسیر المنار. بیروت: دار المعرفة.
رهنمایی، سید احمد. (1385ش.). آشنایی با اصول و فنون مشاوره، مؤسسة آموزشی ـ پرورشی امام خمینی(ره).
زحیلی، وهبه. (1411ق.). التفسیر المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج. دمشق: دار الفکر.
زمخشرى، محمودبن عمر. (1407ق.). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل. بیروت: دار الکتاب العربی.
سالاری فر، محمدرضا. (1390ش.). خانواده در نگرش اسلام و روان شناسی. تهران: انتشارات سمت. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
سگالن، مارتین. (1370ش.). جامعه‌شناسی تاریخی خانواده. مترجم: حمید الیاسی. تهران: انتشارات مرکز.
سمرقندی، نصربن محمد. (بی‌تا). تفسیر السمرقندی المسمی بحر العلوم. بیروت: دارالفکر.
شیخ حر عاملى، محمدبن حسن. (1409ق.). وسائل الشیعه. قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام.
شیخ صدوق، محمدبن علی. (1378ش.). عیون اخبار الرضا. تهران: انتشارات جهان.
ـــــــــــــــــــــــــ. (1362ش.). الخصال. قم: جامعه مدرسین.
ـــــــــــــــــــــــــ. (1413ش.). من لا یحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
طباطبایی، محمدحسین. (1374ش.). تفسیر المیزان. ترجمة محمدباقر موسوی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طبرسی، فضل‌بن حسن. (بی‌تا). تفسیر مجمع البیان. تهران: بینا.
الطریحی، فخر الدین. (1375ش.). مجمع‌البحرین. بیجا: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
طوسی، محمدبن حسن. (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
عسکری، ابوهلال. (1400ق.). الفروق فی اللغة. بیروت: دارالافاق الجدیدة.
فراهیدى، خلیل‌بن احمد. (1409ق.). کتاب العین. قم: انتشارات هجرت.
فرهادیان، رضا. (1375ش). مروری بر اهمیت ارتباط در محیط خانواده. نشریة پیوند. شمارة 198. صص 38-43.
فرهنگی، علی اکبر. (1375ش.). ارتباطات غیرکلامی، هنر استفاده از حرکات و آواها. یزد: میبد.
قرشی بنایی، علی اکبر. (1412ق.). قاموس قرآن. تهران: دار الکتب الإسلامیّه.
ـــــــــــــــــــــ . (1375ش.) . تفسیر احسن الحدیث. تهران: بنیاد بعثت.
قطب، سید (1425ق.). فى ظلال القرآن. بیروت: دار الشروق.
کلینى، محمدبن یعقوب. (1407ق.). الکافی( ط- الإسلامیة) . تهران: دار الکتب ه.
گوهری، سید اسماعیل. (1373ش.). ارزش پدر و مادر. (جلد سوم) تهران: انتشارات نیایش.
ماوردى، على‌بن محمد. (بی‌تا). النکت و العیون تفسیر الماوردى. بیروت: دار الکتب العلمیة: منشورات محمد علی بیضون.
مجلسى، محمدباقر. (1403ق.). بحار الأنوار. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
محسنیان راد، مهدی. (1369ش.) ارتباط شناسی ارتباطات انسانی (میان فردی، گروهی و جمعی). تهران: سروش.
ــــــــــــــــــــــــ . (1391ش.). ارتباطات انسانی. تهران: انتشارات سمت.
محققیان، زهرا، کریمی، حدیثه و پهلوان‌نژاد، لیلا. (1396ش.). «نقش ارتباط های غیرکلامی در تقویت بنیان خانواده از منظر اهل بیت علیهم السلام». مشکوة، دورة 36، شمارة 4، صص 106-125.
مصاحب، غلامحسین. (1381ش.). دایرة المعارف فارسی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
مکارم شیرازى، ناصر. (1371ش.). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الإسلامیه..
ـــــــــــــــــــ . (1379ش.). پیام امام شرحی بر نهج‌البلاغه. ج 2. تهران: دارالکتب.
ـــــــــــــــــــ . (1375ش.). پیام امام شرحی بر نهج‌البلاغه. ج1 . تهران: دارالکتب الاسلامیه.
ملکوتی‌خواه، اسماعیل. (1395ش.) «شاخصه‌های هم‌پوشانی همسران در پرتو آیة 187 بقره». نشریة مطالعات تفسیری. دورة 7. شمارة 27. صص 25ـ 44.
محسنیان‌راد، مهدی. مکتوب، تارنمای شخصی {تاریخ دسترسی: 21/4/1398} آدرس تارنما: chafcity.blogfa.com/post/50).
نوابی نژاد، شکوه. (1380ش.). سه گفتار دربارة راهنمایی و تربیت فرزندان. تهران: انجمن اولیاء و مربّیان.
Almquist, Elizabeth m.,et al. (1978), sociology: women, men and society, st. paul: west publishing company.
قرآن کریم.
نهج‌البلاغه. (1379ش.) مترجم: محمد دشتی. قم: مؤسسة انتشارات مشهور.
آقایی، اصغر. (1382ش.) «مشکلات ارتباطی خانواده و تاثیر آن بر بهداشت روان». ماهنامة پیوند، شمارة 285. صص 92ـ 99.
ابن‌فارس، أبوالحسین احمد. (1404ق.). معجم مقاییس اللغة. بیجا: بینا.
ابن‌منظور، محم بن مکرم. (1414ق.). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
ابنعاشور، محمدطاهر. (1420ق.). التحریر و التنویر المعروف بتفسیر ابن عاشور. بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
ابوالفتوح رازى، حسین‌بن على. (1408ق.). روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن. مشهد: آستان قدس رضوى، بنیاد پژوهش‌هاى اسلامى.
اعزازی، شهلا. (1385ش.). جامعه‌شناسی خانواده. تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
امام جعفر صادق (ع). (1400ق.). مصباح الشریعة. بیروت: اعلمى.
ــــــــــــــــــ . (1360ش.) مصباح الشریعة. مترجم حسن مصطفوی. تهران: انجمن اسلامى حکمت و فلسفه ایران.
امام رضا (ع). (1406ش.). صحیفة الإمام الرضا علیه السلام. مشهد: کنگرة جهانى امام رضا(ع).
امام سجاد (ع) (1376ش.). الصحیفة السجادیة. تهران: انتشارات فقیه.
برکو، ری ام، ولوین آندرو دی و ولوین دارلین آر. (1386ش.). مدیریت ارتباطات. مترجم: سید محمد اعرابی و داود ایزدی. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
بهشتی، احمد. (1377ش.). خانواده در قرآن. قم: مؤسسة بوستان کتاب.
ثعلبى، احمد بن محمد. (1422ق.). الکشف و البیان المعروف تفسیر الثعلبی. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
جوادی آملی، عبدالله. (1378ش.). تفسیر تسنیم. قم: مرکز نشر اسرا.
جوهری فارابی نیشابوری، ابونصر اسماعیل بن حماد. (بی‌تا). الصحاح فی اللغه. بیجا: مکتبة مشکاة الاسلامیه، دارالعلم و الملایین.
حسین زاده، علی. (1388ش.). راه‌کارهای ارتباط مؤثر در میان اعضای خانواده، نشریة معرفت. دورة 12. شمارة 91، صص 10ـ 18.
دهخدا، علی‌اکبر. (1377ش.). لغت‌نامه دهخدا. تهران: مؤسسة انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
راغب اصفهانی، حسین ن محمد. (1412ق.). المفردات فی غریب القرآن. بیروت: انتشارات دارالعلم.
رضا، محمد رشید. (1414ق.). تفسیر القرآن الحکیم مشهور به تفسیر المنار. بیروت: دار المعرفة.
رهنمایی، سید احمد. (1385ش.). آشنایی با اصول و فنون مشاوره، مؤسسة آموزشی ـ پرورشی امام خمینی(ره).
زحیلی، وهبه. (1411ق.). التفسیر المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج. دمشق: دار الفکر.
زمخشرى، محمودبن عمر. (1407ق.). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل. بیروت: دار الکتاب العربی.
سالاری فر، محمدرضا. (1390ش.). خانواده در نگرش اسلام و روان شناسی. تهران: انتشارات سمت. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
سگالن، مارتین. (1370ش.). جامعه‌شناسی تاریخی خانواده. مترجم: حمید الیاسی. تهران: انتشارات مرکز.
سمرقندی، نصربن محمد. (بی‌تا). تفسیر السمرقندی المسمی بحر العلوم. بیروت: دارالفکر.
شیخ حر عاملى، محمدبن حسن. (1409ق.). وسائل الشیعه. قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام.
شیخ صدوق، محمدبن علی. (1378ش.). عیون اخبار الرضا. تهران: انتشارات جهان.
ـــــــــــــــــــــــــ. (1362ش.). الخصال. قم: جامعه مدرسین.
ـــــــــــــــــــــــــ. (1413ش.). من لا یحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
طباطبایی، محمدحسین. (1374ش.). تفسیر المیزان. ترجمة محمدباقر موسوی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طبرسی، فضل‌بن حسن. (بی‌تا). تفسیر مجمع البیان. تهران: بینا.
الطریحی، فخر الدین. (1375ش.). مجمع‌البحرین. بیجا: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
طوسی، محمدبن حسن. (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
عسکری، ابوهلال. (1400ق.). الفروق فی اللغة. بیروت: دارالافاق الجدیدة.
فراهیدى، خلیل‌بن احمد. (1409ق.). کتاب العین. قم: انتشارات هجرت.
فرهادیان، رضا. (1375ش). مروری بر اهمیت ارتباط در محیط خانواده. نشریة پیوند. شمارة 198. صص 38-43.
فرهنگی، علی اکبر. (1375ش.). ارتباطات غیرکلامی، هنر استفاده از حرکات و آواها. یزد: میبد.
قرشی بنایی، علی اکبر. (1412ق.). قاموس قرآن. تهران: دار الکتب الإسلامیّه.
ـــــــــــــــــــــ . (1375ش.) . تفسیر احسن الحدیث. تهران: بنیاد بعثت.
قطب، سید (1425ق.). فى ظلال القرآن. بیروت: دار الشروق.
کلینى، محمدبن یعقوب. (1407ق.). الکافی( ط- الإسلامیة) . تهران: دار الکتب ه.
گوهری، سید اسماعیل. (1373ش.). ارزش پدر و مادر. (جلد سوم) تهران: انتشارات نیایش.
ماوردى، على‌بن محمد. (بی‌تا). النکت و العیون تفسیر الماوردى. بیروت: دار الکتب العلمیة: منشورات محمد علی بیضون.
مجلسى، محمدباقر. (1403ق.). بحار الأنوار. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
محسنیان راد، مهدی. (1369ش.) ارتباط شناسی ارتباطات انسانی (میان فردی، گروهی و جمعی). تهران: سروش.
ــــــــــــــــــــــــ . (1391ش.). ارتباطات انسانی. تهران: انتشارات سمت.
محققیان، زهرا، کریمی، حدیثه و پهلوان‌نژاد، لیلا. (1396ش.). «نقش ارتباط های غیرکلامی در تقویت بنیان خانواده از منظر اهل بیت علیهم السلام». مشکوة، دورة 36، شمارة 4، صص 106-125.
مصاحب، غلامحسین. (1381ش.). دایرة المعارف فارسی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
مکارم شیرازى، ناصر. (1371ش.). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الإسلامیه..
ـــــــــــــــــــ . (1379ش.). پیام امام شرحی بر نهج‌البلاغه. ج 2. تهران: دارالکتب.
ـــــــــــــــــــ . (1375ش.). پیام امام شرحی بر نهج‌البلاغه. ج1 . تهران: دارالکتب الاسلامیه.
ملکوتی‌خواه، اسماعیل. (1395ش.) «شاخصه‌های هم‌پوشانی همسران در پرتو آیة 187 بقره». نشریة مطالعات تفسیری. دورة 7. شمارة 27. صص 25ـ 44.
محسنیان‌راد، مهدی. مکتوب، تارنمای شخصی {تاریخ دسترسی: 21/4/1398} آدرس تارنما: chafcity.blogfa.com/post/50).
نوابی نژاد، شکوه. (1380ش.). سه گفتار دربارة راهنمایی و تربیت فرزندان. تهران: انجمن اولیاء و مربّیان.
Almquist, Elizabeth m.,et al. (1978), sociology: women, men and society, st. paul: west publishing company.
)