نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

2 دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

3 دانشجوی دکتری دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

هدف این تحقیق استنباط راهبردهای تعلیم و تربیت مبتنی بر انسان شناسی قرآنی می باشد. تحقیق حاضر به لحاظ هدف خود بنیادی-کاربردی، با رویکرد کیفی و روش آن استنتاجی است. یافته‌های این پژوهش عبارتند از: انسان دارای شناخت، گرایش و توانایی عمل است، تاثیرات متقابل این ابعاد سه گانه عبارتند: گرایش ها گوهره وجودآدمی است که با آگاهی و عمل تقویت و تضعیف می شوند. گرایش ها به دو دسته عمیق – پایدار و سطحی – زودگذر تقسیم می شود.گرایش ها می توانند همدیگر را تقویت یا تضعیف کنند. آگاهی در صورت فعال بودن گرایش ها متناسبِ با آن، بر گرایش دیگری تاثیر می گذارد. هرچقدر آگاهی روشن تر باشد به همان میزان به باور نزدیک تر و توجه بیشتر به شناخت و رجوع مکرر به آن باعث تقویت و تضعیف بیشتر گرایش خواهد شد. انجام عمل خاص، هم گرایش پشتوانه خود و هم، همه گرایش های متناسب با آن را تقویت و گرایش های متضادش را تضعیف می کند.راهبردهای تربیتی عبارتنداز: توجه به عمل و بهره گیری مستمر از آن، بستر سازی و تسهیل گری و استفاده از محیط به عنوان ابزار هدایت، ارایه شناخت به صورت تدریجی و متناسب با تمایلات و نیازها، عرضه خوب ها و خوبی ها جهت شکوفایی و تقویت امیال فطری، بهره گیری ازهادیان اهل رشدوتزکیه، بهره گیری از قالب های متنوع ارائه محتوا و زمینه سازی جهت گذر کردن از علایق چگونگی انسان، گرایش، آگاهی، عمل، راهبرد. سطحی و ناپایدار به علایق عمیق و پایدار

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Education Strategies Derived from Quranic Anthropology with Emphasis on the Role of Tendencies in Human Nature

نویسندگان [English]

  • saeed beheshti 1
  • Hasan maleki 1
  • Hasan Asadzade 2
  • MAJEDE FATEMI 3

1 Professor, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.

2 Associate Professor Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

3 STUDENT OF ALLAME UNIVERSITY

چکیده [English]

The purpose of this study is to infer educational strategies based on Quranic anthropology. The present study is applied and practical in terms of purpose, qualitative in terms of approach, and inferential in terms of method. The findings of this study are: Man has cognition, tendency and ability to act, and out of the interaction of these three dimensions, the following effects are emerged: tendencies are the essence of human existence and they are strengthened or weakened by awareness and action. Tendencies are divided into two categories: deep - stable and superficial - transient. Tendencies can strengthen or weaken each other. The clearer a person's awareness, the closer it is to their beliefs and more attention is going to be paid to cognition. Besides, frequent reference to this awareness will further strengthen or weaken the tendency. Performing a specific action strengthens both the tendency that supports it and all the tendencies that are appropriate to it and weakens its opposite tendencies. Educational strategies include: paying attention to action and continuous practice of it, paving the way and facilitating and using the environment as a guiding tool, providing education gradually and in accordance with the desires and needs, exhibiting goodness and good deeds to flourish and strengthen innate desires, listening to and benefiting from the advice of mentors and good leaders, using various formats of presenting content and facilitating the passage from superficial and transient desires and tendencies to deep and long-lasting ones

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tendency
  • Awareness
  • Action
  • Strategy
قرآن کریم.
الموسوی الخمینی، سید روح الله.(1383). چاپ یازدهم. جهاد اکبر یا مبارزه با نفس. تهران: تنظیم و نشر آثار امام خمینی. 
باقری، خسرو. (1382). تدوین مبنای انسان شناختی اسلام برای علوم انسانی. تهران: پژوهشکده تعلیم و تربیت.
 (1382). هویت علم دینی. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
بهشتی. (1385). فلسفه تعلیم و تربیت در جهان امروز. قبسات. سال یازدهم. بهار و تابستان. 109-124.
جوادی آملی، عبدالله.(1378). تفسیر موضوعی قرآن کریم. ج12. قم: نشراسرا.
حایری شیرازی، محی­الدین. (1372). انسان­شناسی. انتشارات شفق.
 (1397). تعلق محور تحول در انسان. چاپ دوم. قم: نشر معارف.
حسینی خامنه­ای، سید علی. (1395). طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن. چاپ هشتم. قم: موسسه ایمان جهادی.
خسروپناه، عبدالحسین. (1389). چیستی انسان­شناسی. انسان پژوهی دینی. شماره24. پاییزو زمستان89. 35-56.
دانایی فرد، حسن. (1395). روش­شناسی مطالعات دلالت پژوهی در علوم اجتماعی و انسانی: بنیان­ها، تعاریف، اهمیت، رویکردها و مراحل اجرا. روش­شناسی علوم انسانی. سال22. شماره86. بهار 95.
دلبری. (1395). دلالت­های تربیتی معناشناسی "قلب" در قرآن کریم. پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن. شماره9. پاییز و زمستان 95. 81-106.
رابرتسون، دیوید. (1375). فرهنگ سیاسی معاصر. (عزیزکیاوند مترجم). تهران: نشر البرز.
صادق زاده و همکاران. سند مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی جمهوری اسلامی ایران.
شاکر، کمال مصطفی. (1389). خلاصه تفسیر المیزان. ج1-4. (مشایخ، مترجم). چاپ هفتم. تهران: اسلام.
صدری افشار، غلامحسین. (1381). فرهنگ معاصر فارسی. تهران: انتشارات فرهنگ و معاصر.
صدری فر، موسوی. (1392). راهبردهای تربیتی از دیدگاه قرآن. مجله اخلاق وحیانی. سال اول. تابستان 92. شماره4. 123-162
طباطبایی، محمدحسین. (1374). المیزان. ترجمۀ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
عاملی، محمدبن حسن. (1409). وسائل الشیعه. قم: موسسه ال البیت علیهم السلام.
مصباح یزدی، محمدتقی. (1379). خودشناسی برای خودسازی. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
 (1380). اخلاق در قرآن. ج 1. چاپ هشتم. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
 (1380). معارف قرآن. ج7. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
(1390). انسان­سازی در قرآن. چاپ سوم. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مطهری، مرتضی.(1376). فطرت. تهران: صدرا.
(1379). آشنایی با عرفان اسلامی. تهران: صدرا.
معصومی زارع، هادی.(1395). محبت به مثابه بنیاد امنیت بررسی جایگاه محبت در ساختار امنیتی نظام ولایی. تحقیقات بنیادین علوم انسانی. شماره 2. بهار95. 183-204.