Document Type : علمی - ترویجی

Author

Abstract

As one of the most important goals and values in Islamic economics, justice has an important role in Islamic financial system. When the financial system is fair, the three levels of origin (primarily financial possibilities), process (the relationship and financial processes) and results (outcome and result of the financial system) are based on justice. The justice in the relationship and financial processes is of special importance. This paper is based on Islamic teachings of the Quranic-centered approach, and aims to discover standards of justice in contracts and financial processes. The content analysis method used for the Quranic interpretation of ijtihad (comprehensivedecision) on various aspects of the issue.
The survey examined the holy Quran, Hadith, jurisprudence rules and interpretations and concluded that the criteria of justice in the financial processes in the Quran are: the state of non-usury of contracts, non-prejudicial, not deviating from the provisions of the contract, distribution risk between the parties, and non-disruptive speculation and gambling.

Keywords

قرآن کریم.
نهج البلاغه.
ابن‌منظور، محمدبن مکرم. (1405ق.). لسان العرب. قم: نشر ادب حوزه.
انصاری، شیخ مرتضی. (1415ق.). کتاب المکاسب المحرمة و البیع و الخیارات. چ1. قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
تسخیری، محمدعلی. (1384). «جایگاه الفاظ و معانی در قراردادهای مالی». مجله اقتصاد اسلامی. س5. ش 18.
جوهری، اسماعیل‌بن حـماد. (1404ق.). صحاح اللغـه. بیروت: دار العـلم للملایین.
حر عاملی، محمدبن حسن. (1403ق.). وسائل الشیعه. چ 5. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
حسینی، سید عقیل و عیوضلو، حسین. (1391). «آیا قیمت بازاری، عادلانه است؟ (تحلیل تطبیقی نگرش فلاسفة یونان، علمای اسکولاستیک و فقهای مسلمان به قیمت عادلانه)». مجله مطالعات اقتصاد اسلامی. د 4. ش 8. صص 119ـ164.
حلى، جعفربن حسن. (1408ق.). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. چ 2. قم: اسماعیلیان.
ـــــــــــــــــــــــــ . (بی‌تا). نهایةالأحکام. بیروت: دارالأضواء.
خراسانی، محمدکاظم. (1407ق.). کفایةالأصول. چ 2. قم: مؤسسة آل‌البیت.
خویی، سیدابوالقاسم. (بی‌تا). مصباح الفقاهة. نرم‌افزار جامع فقه 2. مرکز تحقیقات کامپیوترى علوم اسلامی (نور).
راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد. (1431ق.). معجم مفردات‌ الفاظ‌ القرآن. تحقیق ندیم مرعشلی. بی‌جا: مکتبة المرتضویة.
راوندى کاشانى، فضل‌الله‌بن على. (بی‌تا). النوادر. قم: دار الکتاب.
رجایی، سید محمدکاظم. (1385). ماهیت بهره و کارآیی اقتصادی آن. چ 1. قم: انتشارات مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
رجایی، سید محمدکاظم و معلمی، سید مهدی. (1390). «درآمدی بر مفهوم عدالت اقتصادی و شاخص‌های آن». مجلة معرفت اقتصاد اسلامی. ش 4. 5ـ30.
شهید ثانى، زین‌الدین‌بن على عاملى. (1410ق.).‌الروضة البهیةفی شرح اللمعة الدمشقیة. چ1. قم: کتابفروشى داورى‌.‌
طباطبائى، سید محمدحسین. (1417ق.). المیزان فى تفسیر القرآن. چ5. قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
طبرسى، فضل‌بن حسن. (1372). مجمع البیان فى تفسیر القرآن‏. چ 3. تهران: انتشارات ناصر خسرو.
طریحی، فخرالدین بن‌ محمد. (1408ق.). مجمع البحرین. تحقیق السید احمد الحسینی. ط 2. بی‌جا: مکتب نشر الثقافة الإسلامیة.
طوسى، محمدبن حسن. (بی‌تا). التبیان فى تفسیر القرآن‏. چ 1. بیروت: دار احیاء التراث العربى.
عاملى، جواد. (1419ق.). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
عیوضلو، حسین. (1384). عدالت و کارایی در تطبیق با نظام اقتصادی در اسلام. چ 1. تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
ـــــــــــــــــــــ . (1387ق.). إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد. چ 1. قم: مؤسسة اسماعیلیان.
فخر رازى، محمدبن عمر. (1420ق.). مفاتیح الغیب. چ 3. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
فراهیدی، خلیل‌بن احـمد. (1405ق.). العین. تحقیق مهدی‌ المخزومی‌ و ابراهیم السامرایی. قم: دار الهجرة.
کلینى، محمدبن یعقوب. (1407ق.). الکافی. چ 4. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
کاتوزیان، ناصر. (1369). قواعد عمومی قراردادها. چ 1. تهران: انتشارات بهنشر.
مجلسی، محمدباقر. (1403ق.). بحارالأنوار. چ 3. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
مراغى، میرعبدالفتاح. (1417ق.). العناوین الفقهیة. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
مصطفوی، حسن. (1360). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب‏.‏
مطهری، مرتضی. (بی‌تا). مجموعه آثار. نرم افزار مرکز تحقیقات کامپیوتری نور.
معلمی، سید مهدی. (1394). «دانش نشانه‌شناسی و مؤلفه‌های مفهوم پیشرفت اقتصادی در قرآن کریم». مجلة پژوهشنامه اقتصادی. ش 56.
مکارم ‌شیرازی، ناصر. (1379). القواعدالفقهیة. چ 5. قم: مدرسة الإمام علی بن ابیطالب.
موسوی، سید مرتضی. (1376). قاعدة لاضرر ولاضرار. تقریر ابحاث الشیخ ضیاء‌الدین عراقی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
موسوی خمینی(ره)، روح‌الله. (1385ق.). الرسائل. چ 1. قم: مؤسسة اسماعیلیان.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1379). کتاب‏البیع. چ 1. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار.
نجفى، محمدحسن. (1415ق.). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. چ 7. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
نراقى، احمد. (1417ق.). عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام. قم: دفتر تبلیغات اسلامى.
Aristotale. (1999). Nicomachean Ethics. Trans. W. D. Ross. Kitchener: Batoche Books.