Document Type : علمی - ترویجی

Authors

Abstract

The question that how the first man was created, has been dealt with in Islamic sources and it has been the subject of debate in some sciences. This paper seeks to study the scientific hypotheses and the viewpoint of the Qur’an and Hadith about the creation of the first human, through descriptive analytical method. The results of the research show that the verses and traditions clearly indicate that the creation of the first human was from the soil and they deny the creation of the first human from other living beings. The theory of stability and growth of species from the earth claims the independent creation of human while the theory of evolution claims his evolutionary creation from other organisms. Although the first two theories rejecting of the creation of man from other creatures are in keeping with the Qur’an and traditions, the theory of man’s creation from the earth is inconsistent with the contents of verses and hadiths and is scientifically invalid. The theory of the stability of species is not empirically provable, but in case of validity it could confirm the religious statements. The theory of evolution, in the case of cancellation, does not conflict with the Qur’an and traditions, but it would be in conflict with the contents of verses and traditions if accepted as a hypothesis or a scientific theory. In this conflict, the contents of Qur’anic verses and traditions due to enjoying authentic support will supersede the mentioned hypothesis and this hypothesis cannot be as an indication to carry the verses and hadiths contrary to their literal meanings.

Keywords

قرآن کریم.
 نهج البلاغه.
ابن‌بابویه قمی (صدوق)، محمد بن‌علی. (1385). علل الشرائع. چ 1. ج 1. قم: کتابفروشی داوری.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1403ق.). معانی‌الأخبار. چ 1. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
ابن‌عاشور، محمد بن‌طاهر. (بی‌تا). التحریر و التنویر. ج 3. بی‌جا.
ابن‌عباد، صاحب اسماعیل. (بی‌تا). المحیط فی اللغة. چ 1. بیروت: عالم‌الکتب.
ابن‌میثم بحرانی، کمال‌الدین. (بی‌تا). شرح نهج البلاغه. ج 1: بی‌جا: مؤسسة نصر.
ابن‌منظور، محمد بن‌مکرم. (بی‌تا). لسان العرب. چ 3. بیروت: دار صادر.
احمدی، محمدامین. (1386). انتظار بشر از دین. چ 3. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
آریان، حمید و مرادعلی شورگشتی. (1394). «بازتأملی در مدلول آیات ناظر به آفرینش نخستین انسان». قرآن شناخت. س 8. ش 1 (پیاپی 15). صص 5ـ26.
ازهری، محمد بن‌احمد. (بی‌تا). تهذیب اللغة. چ 1. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
انیس، ابراهیم و دیگران. (بی‌تا). چ 2. المعجم الوسیط. قاهره: بی‌نا.
انصاری، مرتضی. (1434ق.). فرائد الاصول. چ 16. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
باربور، ایان. (1389). علم و دین. ترجمة بهاءالدین خرمشاهی. چ 7. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
بازرگان، مهدی. (1356). توحید طبیعت و تکامل. تهران: انتشارات قلم.
برقی، احمد بن‌محمد. (1371). المحاسن. چ 2. ج1 و 2. قم: دارالکتب الاسلامیه.
بهزاد، محمود. (1353). داروینیسم و تکامل. چ 7. تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
تفتازانی، سعدالدین. (1376). شرح المختصر. چ 8. ج 2. قم: دار الحکمه.
جعفری، محمدتقی. (1357). ترجمه و تفسیر نهج البلاغه. ج 2. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
ــــــــــــــــــــــــ . (1388). حرکت و تحول از دیدگاه قرآن. چ 3. تهران: مؤسسة تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
جوادی آملی، عبدالله. (1392). انسان از آغاز تا انجام. قم: مرکز نشر اسراء.
ــــــــــــــــــــــــ . (1391). تفسیر تسنیم. ج 16. حسین اشرفی و دیگران. چ 1. قم: مرکز نشر اسراء.
ــــــــــــــــــــــــ . (1378). تفسیر موضوعی قرآن کریم (صورت و سیرت انسان در قرآن). قم: مرکز نشر اسراء.
جوهری، اسماعیل‌بن‌حماد. (بی‌تا). الصحاح. چ 1. بیروت: دارالعلم للملایین.
حسین‌زاده یزدی، محمد. (1392). درآمدی بر معرفت شناسی و مبانی معرفت دینی. چ 8. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
حسینی‌طهرانی، سیدمحمدحسین. (1417ق.). نور ملکوت قرآن. چ 2. مشهد: انتشارات علامه طباطبائی.
خصیبی، حسین‌بن‌حمدان. (1419ق.). الهدایة الکبری. بیروت: بلاغ.
رازی، فخرالدین. (1420ق.). مفاتیح الغیب. چ 3. ج 8. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
زمخشری، محمودبن‌عمر. (1407ق.). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. چ 3. ج 2. بیروت: دارالکتاب العربی.
ساجدی، ابوالفضل. (1392). زبان قرآن. چ 1. تهران: سمت؛ قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
سجادی، ابراهیم. (1377).« تحلیل داستان آدم در قرآن(3): رویکردهای تأویلی به قصه آدم (ع)». پژوهش‌های قرآنی. ش 15 و 16. پاییز و زمستان. صص 126ـ149.
سحابی، یدالله. (1351). خلقت انسان. تهران: چاپخانة شمس.
سیوطی، جلال‌الدین. (1375). البهجة المرضیه. چ 9. ج 2. قم: مؤسسة اسماعیلیان.
صافی‌گلپایگانی، لطف‌الله. (1390). به سوی آفریدگار. قم: دفتر تنظیم و نشر آثار آیت‌الله صافی‌گلپایگانی.
طالقانی، سیدمحمود. (1362).پرتوی از قرآن. چ 4. ج 3 و 4. تهران: شرکت سهامی انتشار.
طباطبائی، سیدمحمدحسین. (1417ق.). المیزان فی تفسیر القرآن. چ 5. ج1، 3، 4، 8، 15 و 16. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طبرسی، فضل‌بن‌حسن. (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. چ 3. ج2، 6 و 7. تهران: ناصرخسرو.
طبری، محمد بن‌جریر. (1412ق.). جامع البیان فی تفسیر القرآن. چ 1. ج 3. بیروت: دارالمعرفه.
طوسی، محمد بن‌حسن. (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن. ج 2 و 7. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
فرامرز قراملکی، احد. (1373). موضع علم و دین در خلقت انسان. چ 1. تهران: مؤسسة فرهنگی آرایه.
فراهیدی، خلیل ‌بن‌احمد. (بی‌تا). کتاب العین. چ 2. قم: نشر هجرت.
فیض مشکینی، علیرضا. (1386). تأملی پیرامون مسئلة تکامل از دیدگاه قرآن. قم: الهادی.
فیومی، احمد بن‌محمد. (بی‌تا). المصباح المنیر. چ 2. قم: مؤسسة دارالهجره.
قمی، علی‌ بن‌ابراهیم. (1367). تفسیر القمی. چ 4. ج 1 و 2. قم: دارالکتاب.
کلینی، محمد بن‌یعقوب. (1407ق). الکافی. چ 4. ج 2، 5 و 6. تهران: دارالکتب الاسلامیّه.
گرامی، غلامحسین. (1392). انسان در اسلام. قم: دفتر نشر معرف.
مجلسی، محمدباقر. (1403ق.). بحار الانوار. ج11 و 57. بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
مشکینی اردبیلی، علی. (بی‌تا). تکامل در قرآن. ترجمة ق حسین‌نژاد. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
مصباح یزدی، محمدتقی. (1367). معارف قرآن. ج 3. قم: مؤسسة در راه حق.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1370). آموزش فلسفه. چ 4. ج 1. قم: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1390). انسان‌شناسی در قرآن. چ 3. قم: انتشارات مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مکارم شیرازی، ناصر. (1374). تفسیر نمونه. ج 11. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
ـــــــــــــــــــــــــ . (1390). پیام امام امیر المؤمنین. چ 6. ج 1. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
ـــــــــــــــــــــــــ . (بی‌تا). فیلسوف‌نماها. تهران: دارالکتب الإسلامیة.
مهاجری، مسیح. (1363). نظریة تکامل از دیدگاه قرآن. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
نرم افزار مجموعة آثار آیت‌الله جعفر سبحانی. (بی‌تا). نسخة 2. قم: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور.
نیشابوری، اصغر. (1367). بررسی و نقد نظریه‌های تکاملی. تهران: دفتر امور کمک آموزشی و کتابخانه‌ها.
نیشابوری، نظام‌الدین حسن‌بن‌محمد. (1416ق.). تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان. چ 1. ج 2. بیروت: دارالکتب العلمیة.
واعظی، احمد. (1387). انسان از دیدگاه اسلام. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.