نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار علوم قرآن و حد یث، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایرا ن

2 استاد یار علوم قرآن و حد یث دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایرا ن

3 دانشجوی دکترای علوم قرآن و حدیث دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

یکی از مباحث تفسیری علامه ‌طباطبایی در تمام مجلدات المیزان، پرداختن به صحت و سقم آرای دیگر مفسران می‌باشد که با در نظر گرفتن معیارهایی به پذیرش و یا نقد نظرات آنان اقدام نموده است. از مهم‌ترینِ این تفاسیر؛ تفسیر «الکشاف» می‌باشد که مؤلف المیزان علاوه بر تأیید و بهره‌گیری از نظرات {نحوی و ادبی} زمخشری، در موارد متعددی با تکیه بر ادله‌ی قرآنی و قرائن درون‌متنیِ آیات به بررسی و تحلیل نظرات ایشان پرداخته و با دلایلی از جمله: در نظر نگرفتن ارتباط و قرائن موجود درآیات، بی‌‌توجهی به‌ سیاق آیات، تحلیل ناصواب نحوی و ادبی آیات، مخالفت نظر وی با معارف قرآنی، نسبت ناروا به پیامیر اسلام (ص)، تعیین ناصواب مطلق و مقید، عام و خاص، ناسخ و منسوخ، برداشت ناصواب زمخشری از مباحث عقیدتی، ناسازگاری نظر وی با امور مورد تأیید قرآن و علم، عدم توجه به عدل الهی در تفسیر آیات، بدون استدلال بودن نظرات مؤلف الکشاف و... آرای وی را مورد نقد و رد قرار داده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Foundations of Allameh Tabatabai in the critic of Zamakhshari views in the Al-kashaf interpretation (With an approach to the Quranic reasons and the symbols in- Text)

نویسندگان [English]

  • ghasem bostani 1
  • mina shekhi 2
  • amanallah naseri karimvand 3

1 english

2 english

3 student

چکیده [English]

One of the interpretive arguments of Allame Tabatabai in all of Al-Mizan volumes are to address the veracity of the other commentators' views, which have taken considering to criteria for accepting or criticizing their views. One of these interpretations is "Al-kashaf interpretation " that in addition to confirming and using Zamakhshari's }syntactic and literary{ views, the author of Al-Mizan has studied and analyzed his views in several cases, relying on Quranic arguments and in-text evidences of verses, and with reasons such as: ignoring the connection and the symbols in-Text of the verses, neglecting the style of the verses, the syntactic and literary wrongful analysis of the verses, the opposition to his views on the Quranic knowledge, unjust towards to Prophet of Islam (PBUH), the determination of absolute and bound, general and specific, abrogator and abrogated, wrongful Zamakhshari perception of doctrinaire issues, incompatibility of his view with the affairs of the Quran and science, the lack of attention to divine justice in the interpretation of the verses, without arguing their views and ... his votes have been criticized and rejected.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Al-Mizan Interpretation
  • Critique of Zamakhshari views
  • Quranic Reasons
قرآن کریم.
این خلکان، احمد بن ابراهیم. (بی‌تا). وفیات الاعیان و انباء ابناءالزمان. تحقیق عباس احسان. بیروت: دارالثقافه.
افندی آلوسی، سیدمحمد. (1404ه ق). تفسیر روح‌المعانی. بیروت: داراحیا التراث العربی. چاپ دوم. 
اکبری، رضا و منصوری، عباسعلی. (زمستان1389). «دیدگاه ملاصدرا دربارۀ عصمت انبیاء از گناه». مجلۀ اندیشه دینی. شماره37.صص20-1.
بابایی، علی‌اکبر و دیگران.(1381). روش‌شناسی تفسیرقرآن. قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
______________. (1387). مکاتب تفسیری. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
تاجری نسب، غلامحسین. (تابستان 1388). «پژوهشی در باب ناسخ و منسوخ». مجله سفینه. شمارۀ23. صص52-28.
حجتی، سیدمحمدباقر و دیگران. (1387). «جایگاه تفسیر کشاف در تفسیر المیزان». مجله علمی پژوهشی شیعه‌شناسی. شماره22. قم:سال ششم. صص106-77.
حلی، حسن بن یوسف. (۱۳۷۹). کشف‌المراد. ترجمه شعران ابوالحسن. چاپ نهم. قم: انتشارات اسلامی.
خویی، ابوالقاسم. (1384). البیان فی تفسیر القرآن. ترجمة جعفرحسینی. چ1. قم: دارالثقلین.
ربانی، محمدحسن. (1376). «جستارهای ادبی در المیزان». مجله پژوهش‌های قرآنی. شماره 9و10. صص160-169. 
ربانی‌گلپایگان، علی. (بهار 1396). «تبیین و بررسی تقریرهای برهان حکمت بر عصمت پیامبران در کلام اسلامی». مجله کلام اسلامی.شماره101. صص32-9.
رشید رضا، (بی‌تا). تفسیر المنار. بیروت: انتشارات دارالمعرفه.
زرکشی، بدرالدین. (1977ق). البرهان فی علوم القرآن. چاپ سوم. بیروت: دارالمعرفه.
زرکلی، خیرالدین. (1980م). الاعلام. بیروت: چاپ پنجم. دارالعلم الملایین.
زمخشری، محمود. (1407ق). الکشاف عن حقایق غوامض‌القرآن. بیروت: دارالکتب العربی.
سبحانی تبریزی، جعفر. (1382). «روش صحیح تفسیر قرآن». مجلۀ قبسات. قم: شماره 29. صص 9-29 .
سمایی، مریم‌السادات. (1391). «آیات و ارتباط آن‌ها با یکدیگر از دیدگاه علّامه طباطبائی». مجلۀ معرفت. سال 21. قم: شماره 173.صص 92-77.
سمعانی، عبدالکریم. ( 1408ق). الانساب. تحیق البارودی. عبدالله عمر. بیروت: دارالجنان.
سیوطی، جلال‌الدین. (1384). الاتقان فی علوم‌القرآن. ترجمه سیدمحمود دشتی. چاپ اول. قم: دانشکده اصول دین.
طباطبائی، سیدمحمدحسین. (1374). المیزان فی تفسیر القرآن. (ترجمه‌ سیدمحمدباقر موسوی همدانی). قم: دفترانتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طبرى، محمد بن جریر. (1412ق). جامع البیان فى تفسیر القرآن. لبنان: بیروت. دار المعرفه.
فانی،کامران و بهاء‌الدین خرمشاهی. (1383). دایره المعارف تشیّع. تهران: انتشارات شهید سعید محبی.
 فرزندوحی، جمال و ناصری‌کریموند، امان اله. (1390). نقد و بررسی روایات الدرالمنثور در تفسیر المیزان. مجلۀ مشکوه. شماره 112. سال سی‌ام. صص66 -48.
قرائتى، محسن. (1388). تفسیر نور.10جلد. چاپ اول.تهران: مرکز فرهنگى درس­هایى از قرآن.
قمی، عباس. (بی‌تا). الکنی و الالقاب. تهران: مکتبه الصدر.
مروتی، سهراب و ناصری کریموند، امان­اله. (زمستان1391). «روش علّامه طباطبائی در بررسی و نقد تفاسیر روایی با تکیه برقاعده سیاق».
مجله حدیث‌پژوهی. کاشان: شماره هشتم. 209-232.
_________________________. (زمستان1391ش). «معیارهای علّامه طباطبائی در نقد نظرات مفسران در تفسیر المیزان». مجله مشکوه.مشهد: شماره117. صص48-26.
__________________________. (بهار1391). «قاعدۀ سیاق و نقش آن در روش‌های کشف معانی و مفاهیم قرآن در المیزان». مجلۀمعرفت. شماره173. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره). صص61-74.
مسعودی، محمد مهدی. (1376) «شفاف‌ترین ویژگی‌های المیزان». مجلۀ پژوهش‌های قرآنی. شماره 9و10. بهار و تابستان.
مصباح یزدی، محمد تقی. (1365). معارف قرآن. قم: موسسه در راه حق.
مطهری، مرتضی. (بی تا). حق و باطل. تهران: انتشارات صدرا.
معرفت، محمدهادی. (1388). تحریف‌ناپذیری قرآن. چاپ اول. قم: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی تمهید.
___________. (1380). تفسیر و مفسران. قم: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی تمهید.
مکارم شیرازى، ناصر.(1371). تفسیر نمونه. 28جلد. چاپ دهم. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
ناصری‌کریموند، امان اله و دیگران. (1395ش). «تحول معنایی واژگان قرآنی در بافت و ساختار جملات و آیات قرآن در تفسیر المیزان با رویکردی بر قاعده‌ی سیاق». مجله علمی تخصصی پویش. تهران: سال اول. شماره چهارم. صص72-64.
___________________. (1395). «چگونگی نقد آراء فخر رازی در تفسیر المیزان». مجلۀ مطالعات تفسیری. قم: سال هفتم. شماره 26. صص 74-55.
___________________. (1397) «بررسی و نقد‌ دیدگاه مفسران در تفسیر المیزان با رویکردی بر قاعدۀ سیاق». مجلۀ پویش. سال چهارم. شماره 13. صص70-56.