قرآن و معارف قرآنی
یاسر تک فلاح؛ سید محمد حسن مومنی؛ سیدمحمدعلی امیری
چکیده
از نگاه قرآن کریم و روایات، نسبت به رفتارهای گوناگون بشری احکامی انشا گردیده که برخی از آنها الزام آور است و انجام آن رفتارها خواه از جنس فعل و خواه ترک فعل، به دلیل نقض و مخالفت با احکام الزامی مستوجب عقوبت و مجازاتهایی گردیده است. ارتکاب رفتارهای مزبور که مخالفت و نقض احکام شرعی است در ادبیات دینی با عنوان گناه، معصیت و جرم دینی ...
بیشتر
از نگاه قرآن کریم و روایات، نسبت به رفتارهای گوناگون بشری احکامی انشا گردیده که برخی از آنها الزام آور است و انجام آن رفتارها خواه از جنس فعل و خواه ترک فعل، به دلیل نقض و مخالفت با احکام الزامی مستوجب عقوبت و مجازاتهایی گردیده است. ارتکاب رفتارهای مزبور که مخالفت و نقض احکام شرعی است در ادبیات دینی با عنوان گناه، معصیت و جرم دینی شناخته میشوند و هر گاه در قانون جرم انگاری شوند از منظر قانونی نیز جرم به حساب میآیند. یکی از مسائل مهم بررسی ثبات و تغییر پذیری معاصی شرعی، اعم از بخش جرم انگاری شده و غیر آن است. این پژوهش در صدد آن است که جرائم شرعی را از جهت ثبات و تغییر و ادلّه آن با روش توصیفی-تحلیلی مورد کنکاش و واکاوی قرار دهد. جرائم و گناهانی که اولاً با فطرت اولیه و مصالح انسان منافات داشته باشد و موجب ضرر و فساد و افساد در حیات دنیوی و اخروی وی گردد و ثانیاً به حکم اولی جرم شناخته شده باشند، همگی ثابتند و دچار تغییر و دگرگونی نمیشوند. در مقابل، آن دسته از معاصی که به نیازهای تغییرپذیر انسان مربوط باشد و عادتها و آداب و رسوم و عوامل دیگر در آن موثر باشد، جزء جرائم متغیر و غیر ثابت قرار میگیرند.
محمّدحسین خوانین زاده؛ یاسر ملکی
چکیده
تبیین هندسه علم در اندیشة قرآنی هدف اصلی پژوهش حاضر میباشد. روش مطالعه، توصیفی ـ تحلیلی است که مطابق آن، اطّلاعات به دست آمده از کُتُب و منابع، مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرند. یافتهها بیانگر آن است که از منظر قرآن کریم، هر نسبت و مواجههای با علم، به تکامل و تعالی شخصیّت منجر نمیشود. از میان نسبتهای کشف شده از قبیل نسبت حمل، ...
بیشتر
تبیین هندسه علم در اندیشة قرآنی هدف اصلی پژوهش حاضر میباشد. روش مطالعه، توصیفی ـ تحلیلی است که مطابق آن، اطّلاعات به دست آمده از کُتُب و منابع، مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرند. یافتهها بیانگر آن است که از منظر قرآن کریم، هر نسبت و مواجههای با علم، به تکامل و تعالی شخصیّت منجر نمیشود. از میان نسبتهای کشف شده از قبیل نسبت حمل، نسبت فهم، نسبت نقد و نسبت خلق، تنها نسبت خلق علم به عنوان نسبت برتر معرّفی شده است. مطابق آموزههای قرآنی، «علم» دارای ویژگیهای ذاتی از قبیل تشکیکپذیری، بیمرزی، اصالت، قداست، جهتمندی و جاودانگی است که مجموعة این ویژگیها در کنار هم، چارچوب و هندسة خاصّی به مقولة علم میبخشد و مرز آن را با پارهای اصطلاحات نزدیک به علم مشخّص میسازد. بخش پایانی این مقاله نیز به آفات و موانعی اشاره میکند که دستیابی انسان به علم و یقین را با چالش روبهرو میسازد.
امرالله معین
چکیده
از ابتدای خلقت بشر تاکنون، در تمامی ادیان الهی و غیر الهی، انسان معتقد، در عابدانه ترین نقش عبودیت خویش در محضر معبود به عنصر عبادت و از آن میان در خالصانه ترین شکل آن به دعا رسیده است. سخن به گزاف نیست اگر دعا را لب بندگی بدانیم چرا که در تعمقی عمیق یک دعای حقیقی و کامل، مشمول تمامی عناصر خلوص و ایمان است. این مسئله که یک دعا کننده ی واقعی ...
بیشتر
از ابتدای خلقت بشر تاکنون، در تمامی ادیان الهی و غیر الهی، انسان معتقد، در عابدانه ترین نقش عبودیت خویش در محضر معبود به عنصر عبادت و از آن میان در خالصانه ترین شکل آن به دعا رسیده است. سخن به گزاف نیست اگر دعا را لب بندگی بدانیم چرا که در تعمقی عمیق یک دعای حقیقی و کامل، مشمول تمامی عناصر خلوص و ایمان است. این مسئله که یک دعا کننده ی واقعی در حین این رویارویی با معبود خویش، تا چه حد با اخلاقیات و مسائل مربوط به کسب فضایل آن و خودسازی درگیر می شود و چه میزان دعا باعث می شود داعی به رشد اخلاقی خویش بیافزاید و از طرف دیگر اینکه این رشد اخلاقی در رشد و تعالی محتوای دعای داعی تا چه اندازه تاثیر گذار است قابل تحلیل و بررسی می باشد. دعا امری معنویست و انسان در برخورد با معنویات به چالش با خویشتن بر می خیزد.
چکیده
پدیده فمینیسم در اوایل قرن هفدهم به عنوان جنبش استیفای حقوق زمانی ظهور کرد و به جای دفاع از حقوق واقعی زنان، به استفاده ابزاری از آنان می پردازد و دارای پیش فرض های ناصوابی -همچون پست انگاشتن نقش های زنانه، اعتقاد به مردواره بودن زنان (مردانگی زن)، حذف مردان از جامعه و انتقال اختیار امور به دست زنان و در واقع زن گرایی شورشی – می باشد ...
بیشتر
پدیده فمینیسم در اوایل قرن هفدهم به عنوان جنبش استیفای حقوق زمانی ظهور کرد و به جای دفاع از حقوق واقعی زنان، به استفاده ابزاری از آنان می پردازد و دارای پیش فرض های ناصوابی -همچون پست انگاشتن نقش های زنانه، اعتقاد به مردواره بودن زنان (مردانگی زن)، حذف مردان از جامعه و انتقال اختیار امور به دست زنان و در واقع زن گرایی شورشی – می باشد که جامعه زنان را تهدید می کند. در این مقاله، تا حد امکان، به بررسی این پدیده و بیان ضعف های آن پرداخته شده است. همچنین این مقاله به بررسی مساله جایگاه حقیقی زن و حقوق واقعی او در دین پرداخته است که لازمه آن بررسی فضای نامناسب فرهنگی، تبعیض مرد سالارانه و برخورد ارباب - رعیتی و مالکانه با زنان است که بر بخش بزرگی از قلمروهای عشایری و روستایی و حتی شهری ما حاکم است و موجب نادیده گرفته شدن حقوق مشروع و مسلم زنان می شود. این بی عدالتی ها که بعضا به دین نسبت داده می شود و باعث پیدایش پنداری نادرست در خصوص محدودیت زنان در دین می شود به شبهانی در مورد احکام حقوقی آنان - از جمله ارث، حضانت، شهادت، دیه و ... - دامن می زند. در این مقاله این حقوق به اختصار مورد بررسی قرار گرفته است تا از یک سو زن مسلمان با فهم دقیق از فلسفه وجودی این احکام با استیفای حقوق الهی اش در آرامش و احترام و کرامت به سر برد و بازیچه هواها و هوس های ناپرهیزکاران قرار نگیرد و از سوی دیگر به دام افکار فمینیستی گرفتار نیاید.
محمد صدقی الانق
چکیده
مقالة حاضر مسألة «شفاعت» در اسلام را مورد بررسی قرار داده است. نتیجة بررسی نشان میدهد که شفاعتِ گناهکاران و رفع عِقاب از آنان از تعالیم قرآن واصول مسلّم اسلام است. آیات کریمه و روایات معصومین (ع) با تعابیرگوناگون بر آن مُهر تأکید زده است. از این روی، سَلَف صالح، چه در حیات پیامبر خدا(ص) یا بعد از رحلت آن حضرت، از رسول خدا(ص) شفاعت ...
بیشتر
مقالة حاضر مسألة «شفاعت» در اسلام را مورد بررسی قرار داده است. نتیجة بررسی نشان میدهد که شفاعتِ گناهکاران و رفع عِقاب از آنان از تعالیم قرآن واصول مسلّم اسلام است. آیات کریمه و روایات معصومین (ع) با تعابیرگوناگون بر آن مُهر تأکید زده است. از این روی، سَلَف صالح، چه در حیات پیامبر خدا(ص) یا بعد از رحلت آن حضرت، از رسول خدا(ص) شفاعت خواستهاند و این روش به عنوان یک سیرة اسلامی در میان مسلمانان تا به امروز ادامه یافته است و در طول تاریخ از صدر اسلام تا کنون دانشمندان اسلامی نیز بر این باورصحّه گذاشتهاند و گفتهاندکه در قیامت گروههای خاصّی، بویژه رسول خدا(ص)، با شفاعت خود بسیاری از گناهکاران را از آتش جهنّم نجات خواهند داد. بر پایة بررسی این مقاله، حقیقت شفاعت در قیامت این است که خداوند مهربان و صاحب رحمت واسعه آن را وسیله ایقرار داده است تا رحمت واسعة الهی بر بندگان معصیتکاری که بدون توبه از دنیا رفتهاند، شامل شود. به تعبیر دیگر، همان طور که خدای مهربان توبه و استغفار وامثال آنها را وسیلهای بر عفو گنهکاران در دنیا قرار داده است، شفاعت را نیز وسیلهای برای عفو معصیتکاران در آخرت قرار داده است. بنابراین، اوّلاً شفاعت در قیامت همانند پارتیبازی در دنیا نمیباشد. البتّه نه تنها از این جهت که درقیامت رابطهها قطع میشود و زندگی در آنجا فردی است، بلکه از این جهت که شمول شفاعت برفردی در صورتی ممکن است که بین وی و شفاعتکننده رابطهای باشد واین مستلزم آن است که چنین فردی از دنیا زمینة شمول شفاعت را فراهم کند، لذا شفاعت به کفّار و برخی از افرادی که با شفاعتکننده رابطه نداشتهاند، شامل نمیشود، به اصطلاح قرآن کریم«فَمَاتَنفَعُهُمْ شَفَاعَةُ الشَّافِعِینَ» و این از آثار تربیتی شفاعت در دنیا است.ثانیاً فردی که از شفیع شفاعت میخواهد، هرگز وی را مهربانتر از خدای متعال نمیداند، بلکه میخواهد وسیلة عفو گناه که آن را خدای مهربان برای نجات بندگان خود قرار داده، فراهم نماید.
قاسمعلی کابلی؛ محمد حسین مردانی نوکنده
چکیده
نگاهی اجمالی به قرآنکریم مبّین آن است که سراسر آیات قرآن سرشار از نوآوری و ابداع نکات هدایتبخش است. بنابراین، بر هر انسان مسلمان فرض است که با تأسّی به قرآن، درسهای خلاّقیّت و نوآوریهای تربیتی آن را فراگیرد و آنها را برای شکوفایی امّت واحد اسلام به کار بندد. هدف اصلی این مقالة پژوهشی، تبیین و نشان دادن مصادیق نوآوریهای تربیتی ...
بیشتر
نگاهی اجمالی به قرآنکریم مبّین آن است که سراسر آیات قرآن سرشار از نوآوری و ابداع نکات هدایتبخش است. بنابراین، بر هر انسان مسلمان فرض است که با تأسّی به قرآن، درسهای خلاّقیّت و نوآوریهای تربیتی آن را فراگیرد و آنها را برای شکوفایی امّت واحد اسلام به کار بندد. هدف اصلی این مقالة پژوهشی، تبیین و نشان دادن مصادیق نوآوریهای تربیتی در قرآن در سه محور مقایسه، تمثیل و شیوة جلب توجّه است و هدف متفرّع از آن نیز بهرهگیری از نوآوریهای تربیتی قرآن در تربیت انسان متخلّق به اخلاق الهی میباشد. روش پژوهش، کتابخانهای و با بهرهگیری از نتایج و دستاوردهای پژوهشیِ تحقیقاتِ صورتگرفته در این موضوع است. مراجعه به قرآن، تدبّر و عمیق شدن در مضامین آن درسهای عظیم نوآوری را متذکّر میشود. با توجّه به اینکه مصادیق نوآوریهای تربیتی در قرآن متعدّد میباشد، سه موضوع مقایسه، تمثیل و شیوة جلب توجّه به منظور شباهت و مقایسة آنها با یکدیگر انتخاب گردید که جوامع اسلامی برای بهرهمندی از زندگانی مطلوب انسانی، ناگزیر از بهرهگیری از مصادیق این نوآوریهای تربیتی در قرآنکریم هستند. سه نتیجة اصلی مستخرج از مقاله عبارت هستند از: الف) سراسر قرآن کریم سرشار از نوآوریهای تربیتی در باب تربیت و هدایت است. ب) مصادیق عینی انسانهای رشدیافته، بر اساس نوآوریهای تربیتی موجود در قرآن کریم است. ج) بهرهگیری از نوآوریهای تربیتی قرآن، انسانهایی کامل و جامع را به عنوان اُسوه و الگو به جامعة بشریّت معرّفی خواهد کرد.
علیرضا رضایی سراجی؛ محمد حسین مردانی نوکنده
چکیده
یکی از مهمترین عوامل نیل به سعادت و کمال انسانی که مورد عنایت همه ادیان الهی و اهتمام نیکان عالم از انبیاء (علیهمالسلام) و اولیاء و عارفان و فرزانگان بوده است، مجالست و مصاحبت با نیکان است، که در سرنوشت انسان تاثیر بسیار دارد و بنا به گفته بزرگان صوفیه، هر که هر چه یافت، از صحبت با دانا یافت. متاسفانه غالب جوامع بشری در عصر حاضر که ...
بیشتر
یکی از مهمترین عوامل نیل به سعادت و کمال انسانی که مورد عنایت همه ادیان الهی و اهتمام نیکان عالم از انبیاء (علیهمالسلام) و اولیاء و عارفان و فرزانگان بوده است، مجالست و مصاحبت با نیکان است، که در سرنوشت انسان تاثیر بسیار دارد و بنا به گفته بزرگان صوفیه، هر که هر چه یافت، از صحبت با دانا یافت. متاسفانه غالب جوامع بشری در عصر حاضر که با بحرانهای متعدد اخلاقی مواجهاند از توجه جدی به این امر مهم غافلند و این در حالی است که آیات قرآنی و احادیث شریفه، مصاحبت با نیکان را سخت مورد توجه قرار داده و در متون عرفانی نیز انعکاسی وسیع یافته است. در این نوشتار تحلیلی تلاش شده است که جایگاه و اهمیت مصاحبت و مجالست در متون دینی و عرفان اسلامی مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرد.
مجتبی مطهری الهامی
چکیده
هنر از بارزترین جلوه های اسرارآمیز فرهنگ بشری و از مظاهر برجسته فرهنگ و تمدن انسانی و یکی از بهترین راه ها برای معرفی دین، حکمت معنوی، عرفانی، فرهنگ دینی و تبیین سیره انبیا برای انسان معاصر است. این نکته ای است که در پژوهش های دینی و در کلام جدید باید مورد توجه قرار گیرد. از نظر دین شناسی، هنر از مهمترین راههای شناخت و معرفی انبیای الهی، ...
بیشتر
هنر از بارزترین جلوه های اسرارآمیز فرهنگ بشری و از مظاهر برجسته فرهنگ و تمدن انسانی و یکی از بهترین راه ها برای معرفی دین، حکمت معنوی، عرفانی، فرهنگ دینی و تبیین سیره انبیا برای انسان معاصر است. این نکته ای است که در پژوهش های دینی و در کلام جدید باید مورد توجه قرار گیرد. از نظر دین شناسی، هنر از مهمترین راههای شناخت و معرفی انبیای الهی، به ویژه رسول اکرم (ص) به جهانیان نیز هست. البته هنر و زیبایی را نمی توان تنها در جنبه صوری جمالی طبیعت و زیبایی ظاهری دید، بلکه هنر جنبه درونی نیز دارد. از آن لحاظ که گوهر هنر و زیبایی دارای کیفیتی الهی است، دارای دو جنبه است: یکی در جلوه های طبیعت - که چون فرش زیبا همه مظاهر وجود را پوشانده است - دیده می شود، و دیگری نفس و ذات زیبایی و با جمال معنوی هنر است که جنبه باطنی دارد. شناخت ادیان و پیامبران بزرگ الهی و رسول اکرم (ص) از جنبه هنری و جمال ظاهری، خیالی و معنوی بیرون نیست و هدف مقاله حاضر، سعی در تبیین معرفت دینی و شناخت سیمای پیامبر اکرم (ص) از جهت نفس جمالی و زیبایی و نیز هنر تجسمی، به ویژه معماری در صدر اسلام، است.
بتول واعظ؛ رقیه کاردل ایلواری
چکیده
این پژوهش بر آن بوده است تا برای شناخت دقیق و حقیقی دین اسلام از منظر قرآن، ارکان آن را که عبارت از اصول اعتقادات (توحید، نبوت و معاد)، اخلاق و اخلاقیات و قوانین و مقررات است، با ارکان دو دین الهی یهودیت و مسیحیت به صورت مقایسهای مورد بررسی قرار دهد. از رهگذر این پژوهش، برتری و امتیاز دین اسلام از نظر قرآن که در زمینه اصول و ارکان آن، ...
بیشتر
این پژوهش بر آن بوده است تا برای شناخت دقیق و حقیقی دین اسلام از منظر قرآن، ارکان آن را که عبارت از اصول اعتقادات (توحید، نبوت و معاد)، اخلاق و اخلاقیات و قوانین و مقررات است، با ارکان دو دین الهی یهودیت و مسیحیت به صورت مقایسهای مورد بررسی قرار دهد. از رهگذر این پژوهش، برتری و امتیاز دین اسلام از نظر قرآن که در زمینه اصول و ارکان آن، دینی اعتدالگرا و منطقی است، نسبت به دو دین دیگر که یکی روی در افراط دارد و دیگری روی در تفریط، روشن شد. برای نمونه در بحث توحید و خداشناسی، توحیدی که قرآن معرفی می کند به معنای یگانگی خداوندی بینظیر و تجزیهناپذیر و به دور از صفات انسانی است؛ اما توحید در دین یهودیت، توحیدی نوعی است که برای خداوند شبه و مثل در نظر میگیرد و توحید دین مسیحیت نیز چون قائل به تثلیث است، توحیدی عددی است که خداوند از آن مبرا و منزه است.
محمد شعبانپور؛ زهرا بشارتی
چکیده
قرآن به مناسبتهای مختلف، فرهنگ مردمِ عصر جاهلیّت را مورد نکوهش قرار داده است. پندارهای باطل، وضع احکام جاهلانه، تعصّب و تبرّج از مؤلّفههای سازندة این فرهنگ به شمار میروند. واکاوی آداب و رسوم و قانونهایی که بر زندگی بشر امروزی حاکم است، مؤلّفههای جاهلیّت را در جوامع مُدرن عصر حاضر آشکار میسازد که اسلامهراسی، اومانیسم، ...
بیشتر
قرآن به مناسبتهای مختلف، فرهنگ مردمِ عصر جاهلیّت را مورد نکوهش قرار داده است. پندارهای باطل، وضع احکام جاهلانه، تعصّب و تبرّج از مؤلّفههای سازندة این فرهنگ به شمار میروند. واکاوی آداب و رسوم و قانونهایی که بر زندگی بشر امروزی حاکم است، مؤلّفههای جاهلیّت را در جوامع مُدرن عصر حاضر آشکار میسازد که اسلامهراسی، اومانیسم، اروپامداری، رباخواری، قاچاق انسان، مصرف داروهای روانگردان و رواج پوششهای نامناسب را میتوان از جمله مصادیق آن دانست. عنایت به تعالیم اخلاقی اسلام، وجود راهکارهایی برای زدودن مؤلّفههای جاهلیّت در منابع اخلاقی اسلام را اثبات مینماید. بر این اساس، پژوهش حاضر نیز با استفاده از روش تحلیل محتوا به شناسایی مؤلّفههای جاهلیّت در جوامع مُدرن پرداخته است و با تأمّل در قرآن و دعای مکارمالأخلاق به ذکر برخی از شیوههای مقابله با مؤلّفههای فرهنگ جاهلیّت همچون پیشه کردن تقوا، خودسازی و تمرین فروتنی، پیروی از حجّتهای عقلی و نقلی، میانهروی و ... پرداخته است.
رقیه صادقی نیری
چکیده
کند و کاو در آیات حجاب، به صورت یکجا و همه سو، نشان خواهد داد که حکم حجاب یکباره اعلام نشده است بلکه کم کم و با گذشت زمان و آماده شدن زمینه بر قلب مبارک پیامبر اکرم ص نازل شده و این موجب تاثیر سریع این اسلام تاثیر بسزایی ایفا کرده و برخی از احکام، گاه در گذر زمان دستخوش تغییرات و تحولاتی گردیده است می تواند به صورت کاربردی در عصر ما هم ...
بیشتر
کند و کاو در آیات حجاب، به صورت یکجا و همه سو، نشان خواهد داد که حکم حجاب یکباره اعلام نشده است بلکه کم کم و با گذشت زمان و آماده شدن زمینه بر قلب مبارک پیامبر اکرم ص نازل شده و این موجب تاثیر سریع این اسلام تاثیر بسزایی ایفا کرده و برخی از احکام، گاه در گذر زمان دستخوش تغییرات و تحولاتی گردیده است می تواند به صورت کاربردی در عصر ما هم مفید و کارگشا باشد. تشریع حکم حجاب نیاز به بیان فلسفه و ضرورت آن دارد و شرایط موجود در جامعه برای ایجاد امنیت بانوان می تواند محدوده حجاب را تغییر دهد.
قرآن و معارف قرآنی
enayat sharifi؛ Hossein Sharifi
چکیده
Self-awareness is one of the key issues in life that every individual must possess for progress and advancement in their lives. It is highlighted in the Quran with terms such as insight and self-forgetfulness, and it is based on theological, ontological, and anthropological foundations. Each of these foundations has educational effects. The present study discusses the anthropological foundations of self-awareness in dimensions such as insight, orientation, and values, and aims to address the following questions:
What are the cognitive foundations of self-awareness in the Quran, and what are ...
بیشتر
Self-awareness is one of the key issues in life that every individual must possess for progress and advancement in their lives. It is highlighted in the Quran with terms such as insight and self-forgetfulness, and it is based on theological, ontological, and anthropological foundations. Each of these foundations has educational effects. The present study discusses the anthropological foundations of self-awareness in dimensions such as insight, orientation, and values, and aims to address the following questions:
What are the cognitive foundations of self-awareness in the Quran, and what are their educational functions?
What are the orientation foundations of self-awareness in the Quran, and what are their educational functions?
What are the values foundations of self-awareness in the Quran, and what are their educational functions?
Background
Regarding the significant importance of this research, numerous activities have been carried out in the field of psychology with a religious approach, such as the book "Comparative Self-Awareness from the Perspective of Islam and Psychology" by Fatemeh Esfandiari, the book "Self-Awareness" by Samad Shah Mohammadi, the book "Self-Awareness and Self-Management" by Masoud Noorali Zadeh, the book "From Self-Awareness to Self-Knowledge" by Shahrbano Ghahhari, and articles like "The Relationship between Self-Awareness and God-Awareness" by Noorali Zadeh Miyaneji, Bashiri, and Jan Bozorgi in the Psychology and Religion Journal, no.19, article on the effectiveness of teaching self-awareness from the perspective of Islamic teachings on reducing students' psychological pressure by Amir Hossein Mousavi in the Psychology Studies Journal, no. 30, article on self-awareness and its educational functions in improving human social relationships in the Quran and Hadith by Fatemeh Saifali'i in issue 2 of volume 2 of the Journal of Educational Teachings in the Quran and Hadith, and others. However, no work has yet delved into the Quranic foundations that provide a fundamental and root-based look at this issue and its educational effects. It seems that this article may be the first work to address this topic.
Methodology
In this research, a descriptive-analytical method has been used to evaluate and analyze the main concepts including various dimensions of cognitive human foundations, self-awareness, and their educational effects in detail. This analytical method allows us to delve into a better understanding of the cognitive human foundations in dimensions such as attitude, orientation, values, self-awareness, and their educational effects from the perspective of the Holy Quran.
General Research Findings
Cognitive human foundations of self-awareness in the Quran are divided into attitude, orientation, and values foundations.
The dual existence of human from body and soul, human's free will, and purposefulness are among the most important attitude foundations that significantly impact the fulfilling self-awareness and have educational effects such as attention to physical and spiritual dimensions, assisting human in the path of perfection, and enhancing human resilience, patience, and self-esteem. Purposefulness is directly related to self-awareness because without self-awareness, achieving one's goals and ultimate purpose is not possible, and without consideration of the hearafter, reaching the final goal is not achievable.
Human nature and pure temperament, awareness of capacities, abilities, and shortcomings are among the most vital orientation cognitive human foundations that have a significant impact on the realization of self-awareness and have educational functions such as awareness of capacities, talents, and shortcomings as the starting point of self-awareness, recognizing capacities and shortcomings leading to strengthening confidence, increasing self-belief, and self-awareness.
Human dignity, caliphate, and vicegerency of God are among the crucial values-based cognitive human foundations, each of which has a direct relationship with self-awareness and results in feelings of worthiness, self-esteem, and social status in society.
Final Conclusion
Cognitive human foundations of self-awareness in the Quran are divided into attitude, orientation, and values foundations, each of which has educational effects.
سیّد حسین حسینی کارنامی ا
چکیده
آیة﴿لاَ إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ﴾به عنوان یک اصل راهبردی در سرلوحة تعامل نظام مترقّی اسلامبا پیروان دیگر ادیانمطرح و پژوهش پیرامون آن، دررفع بسیاری از ابهامهای اجرای احکام اسلام راهگشاست. این پژوهش کنکاشی در گسترة کلامی،تفسیری آیة مزبور است که نخست به مفهومشناسی واژههای آیه و موارد کاربرد آن در قرآنو آنگاه به تحلیل اقوال مفسّران ...
بیشتر
آیة﴿لاَ إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ﴾به عنوان یک اصل راهبردی در سرلوحة تعامل نظام مترقّی اسلامبا پیروان دیگر ادیانمطرح و پژوهش پیرامون آن، دررفع بسیاری از ابهامهای اجرای احکام اسلام راهگشاست. این پژوهش کنکاشی در گسترة کلامی،تفسیری آیة مزبور است که نخست به مفهومشناسی واژههای آیه و موارد کاربرد آن در قرآنو آنگاه به تحلیل اقوال مفسّران در مفهومشناسی آیه پرداخته است و بدین نتیجه میرسدکه «دین»، باور، خضوع و عقد قلبی است وبا الزام و اکراه حاصل نمیشود و تنها بابرهان شکل میگیرد و بر فرض امکانِ اکراه، فایدهای برآن مترتّب نیست. در بخشدیگر، به تهافت بین آیة مزبور (آزادی عقیده) با احکام ارتداد (آزادی بیان) اشارهمیکند و به تمایز بین سه گسترة «آزادی اندیشه، آزادی عقیده و آزادی بیان» پرداختهشد. نویسندگان معتقدند که آزادی عقیده در اسلام، مبادی و مبانی و نیز حدّی دارد و بهطریق اولی، آزادی در بیان نیز دارای حدّ و مرز میباشد. همچنین اعدام مرتد با آزادیاندیشه و بیان منافات ندارد؛ زیرا در نظام دینی شخص مرتد، تنها در صورتى که تبلیغ وتوطئه علیه نظام اسلامى کند، با او برخورد میشود و حکم تعرّض به وی، همانند حکم تعرّضبه جاسوس در حکومتهای لیبرال جهان است. آیاتی که بر اصل آزادی عقیده تصریح دارند،همة آنها در مقام پذیرش اصل دیناست، امّا پس از پذیرش اسلام، حق برگشت همراه با ترویج و تبلیغو توطئه از او سلب میشود.
سید عبدالرسول حسینی زاده؛ رحیم حاصلی؛ فاطمه فیرورقی
چکیده
کارآمدی یا ناکارآمدی احکام غیرعبادی قرآن از مسائل مهمی است که- در عصر حاضر- از زوایای گوناگون مورد کنکاش و مداقه قرار گرفته است. نظریه نسخ عقلی، یکی از این نظریات است که با باور به ناکارآمدی احکام مزبور در عصر حاضر، جاودانگی قرآن را نشانه میرود و به جایگزینی این احکام بوسیله احکام برگرفته از عقل قطعی یا ظنی یا سیره عقلاء حکم می دهد. ...
بیشتر
کارآمدی یا ناکارآمدی احکام غیرعبادی قرآن از مسائل مهمی است که- در عصر حاضر- از زوایای گوناگون مورد کنکاش و مداقه قرار گرفته است. نظریه نسخ عقلی، یکی از این نظریات است که با باور به ناکارآمدی احکام مزبور در عصر حاضر، جاودانگی قرآن را نشانه میرود و به جایگزینی این احکام بوسیله احکام برگرفته از عقل قطعی یا ظنی یا سیره عقلاء حکم می دهد. تقسیمبندیهای دوگانه احکام- به عنوان یکی از مبانی نظریه مزبور- در پی اثبات انگاره ناکارآمدی آیات الاحکام است. از این رو، در جستار پیش رو با روشی توصیفی- تحلیلی اعتبارسنجی شده است، نتیجه آنکه این تقسیمبندیها با اشکالات مهمی مواجه است که مهمترین آنها را می-توان در عناوینِ "عدم اتقان"، "ابهام تعریفی"، "ابهام تحدیدی" و "وجود تناقضات کمّی و کیفی در اصل و فروع فرضیه مزبور" عنوان کرد؛ اشکالاتی که مخالفت ادله درونمتنی فراوان را نیز باید به آن بیافزاییم تا بی اعتباری نظریه مزبور آشکارتر شود. بسیاری از احکام غیرعبادی قرآنی مزیتهایی نسبت به قوانین مشابه دارند که کارآمدی و منسوخ نشدن آن را نشان میدهد و برخی از آنها نیز در حوزه نسخ تمهیدی قرار دارد و اساسا مسئله کارآمدی یا ناکارآمدی- که با جاودانگی ارتباط دارد- درباره آن مطرح نیست.
کبری راستگو
چکیده
تغلیب در شکلهای مختلف خود، به عنوان یکی از اشکال عدم تجانس دستوری در زبان عربی کلام مجید، موضوعی است که نشانههایی مبنی بر وجود آن در مباحث سنتی علم بلاغت، به چشم میخورد. بیشتر کتابهای بلاغی عربی از این صنعت به عنوان یکی از اشکال خروج از مقتضای ظاهر یاد کردهاند. بیگمان تغلیب استفادهای خلاقانه از امکانات زبانی به شمار میآید ...
بیشتر
تغلیب در شکلهای مختلف خود، به عنوان یکی از اشکال عدم تجانس دستوری در زبان عربی کلام مجید، موضوعی است که نشانههایی مبنی بر وجود آن در مباحث سنتی علم بلاغت، به چشم میخورد. بیشتر کتابهای بلاغی عربی از این صنعت به عنوان یکی از اشکال خروج از مقتضای ظاهر یاد کردهاند. بیگمان تغلیب استفادهای خلاقانه از امکانات زبانی به شمار میآید که بهکارگیری نظریهای اساسا ساختاری در مطالعۀ این صنعت شگرف زبانی و رونمایی از معانی ژرف نهفته در ورای آن، اجتنابناپذیر مینماید. بدین تصور جستار حاضر بر آن است تا ضمن کاربست الگوی تحلیل مولفهای و هممتن در مطالعات زبانشناسی نوین و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی(علّی)، عوامل موثر را در کاربرد ساختار تغلیب بهعنوان یک ابزار مهم زبانی در بیان اعجازآمیز کلام مجید استخراج نماید و انگیزههای معنایی استعمال آن را تبیین کند. بررسی دادههای قرآنی نشان میدهد که این پدیده تحت تاثیر بافت و هممتن و بعضا واحدهای کمینۀ معنایی واژگان با ایجاد ابهام هنری، به کارکرد تأویلی، انگیزشی(همذاتپنداری)، فشردهسازی، پوشیدهگویی، تزیینی و ارتباط موضوعی در متن مبادرت دارد. همچنانکه با بررسی کاربست این شگرد بهویژه شکل غلبۀ مذکر بر مؤنث آن در گزارههای قرآنی، میتوان آن را با نظریۀ خنثیشدگی جمع مذکر در صورت اطلاق بر دو جنس مذکر و مونث در دستور زبان عربی توجیه کرد.
حسین احمدی سپیدان
چکیده
ارزش، جزء لاینفک هر تصمیم و خط مشی گذاری است و نقش آن در فرایند خط مشی گذاری و شناخت آثار آن در چگونگی اخذ خط مشی حائز اهمیت فراوانی است. در این مقاله سعی بر این بوده است تا با استفاده از روش تحلیل محتوا، نقش ارزش های اسلامی به ویژه، توکل و تقوا و آثار و فواید توکل و تقوای سیاسی را در خط مشی گذاری سیاسی پرداخته شود.
بیشتر
ارزش، جزء لاینفک هر تصمیم و خط مشی گذاری است و نقش آن در فرایند خط مشی گذاری و شناخت آثار آن در چگونگی اخذ خط مشی حائز اهمیت فراوانی است. در این مقاله سعی بر این بوده است تا با استفاده از روش تحلیل محتوا، نقش ارزش های اسلامی به ویژه، توکل و تقوا و آثار و فواید توکل و تقوای سیاسی را در خط مشی گذاری سیاسی پرداخته شود.
علی کربلائی پازوکی
چکیده
از مراتب عالی ولایت در مسألة امامت، ولایت معنوی است که با اشراف و تصرّف معنوی امام به اذن الهی در نفوس آماده تحقّق مییابد. مراد از ولایت معنوی نوعی اقتدار و تسلّط معنوی است که با پیمودن صراط عبودیّت و رسیدن به مقام قرب برای امام به اذن الهی حاصل میشود. در دیدگاه علاّمه طباطبائی، ولایت به این معنا غیر از نبوّت، خلافت، وصایت و نیز غیر ...
بیشتر
از مراتب عالی ولایت در مسألة امامت، ولایت معنوی است که با اشراف و تصرّف معنوی امام به اذن الهی در نفوس آماده تحقّق مییابد. مراد از ولایت معنوی نوعی اقتدار و تسلّط معنوی است که با پیمودن صراط عبودیّت و رسیدن به مقام قرب برای امام به اذن الهی حاصل میشود. در دیدگاه علاّمه طباطبائی، ولایت به این معنا غیر از نبوّت، خلافت، وصایت و نیز غیر از امامت به معنی مرجعیّت دینی و یا حتّی زعامت سیاسی است. انسان افزون بر حیات ظاهری، دارای حیات معنوی و باطنی است و برای رسیدن به مراتب عالی در آن نیاز به راهنما و امام و دستورهای خاص دارد. علاّمه طباطبائی امامت را مقامیبرتر از نبوّت میداند که پس از پیمودن مراحل مختلف و آزمایشهای سخت صلاحیّت آن برای بعضی از انبیاء و افراد خاص به وجود میآید و دارندة آن به امر الهی به هدایت باطنی مردم میپردازد و با تصرّف ولایی، انسانهای آماده را به مقصود و مطلوب حقیقی و الهی رهبری میکند. علاّمه این نوع هدایت را هدایت به امر مینامد. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیل متن و به شیوة کتابخانهای درصدد واکاوی هدایت باطنی و ولایت معنوی امام و زوایای آن از منظر علاّمه طباطبائی(ره)و به صورت خاص، در تفسیر المیزان است.
حسن مجیدی؛ امیر عزیزی؛ راضیه رزمآرا
چکیده
امام رضا(ع) یک شخصیت کامل انسانی است که تمام رفتارها و گفتارهای ایشان منطبق با آیات قرآنی است و به همراه پیامبر و ائمه(ع) بهترین الگو برای ساخت زندگی اسلامی است. سیرهشناسی به معنای سبکشناسی و رفتارشناسی است و در واقع، شناخت اصول، معیارها و روشهایی است که یک فرد در رفتار و کردار خود دارد. این نوشتار در پی تطبیق سیرة فردی زندگی امام ...
بیشتر
امام رضا(ع) یک شخصیت کامل انسانی است که تمام رفتارها و گفتارهای ایشان منطبق با آیات قرآنی است و به همراه پیامبر و ائمه(ع) بهترین الگو برای ساخت زندگی اسلامی است. سیرهشناسی به معنای سبکشناسی و رفتارشناسی است و در واقع، شناخت اصول، معیارها و روشهایی است که یک فرد در رفتار و کردار خود دارد. این نوشتار در پی تطبیق سیرة فردی زندگی امام رضا(ع) از قبیل خوشخلقی، عذرپذیری، سادهزیستی، کنارهگیری از دنیا، حفظ زبان و نیز سیرة اجتماعی ایشان، از قبیل ارزش نهادن بر نفس انسان، خانواده، صلة رحم، انفاق و بخشش، ارتباط و تعاون با محرومان جامعه، خوشرفتاری با کارگران، جود و سخاوت، گذشت و بردباری، پرهیز از اسراف، مشورت، عمران و آبادانی با آیات قرآن است. هدف اصلی از این تحقیق، «سیرة فردی و اجتماعی امام رضا(ع) با تطبیق بر آیات قرآن» و اهداف فرعی «بررسی فضائل و ویژگیهای اخلاقی امام رضا(ع)» و «شناخت رابطة بین ویژگیهای اخلاقی امام رضا(ع) با آیات قرآن» است. پرسش اصلی این پژوهش که با روش کتابخانهای درصدد پاسخگویی به آن است، اینکه کدام فضائل اخلاقی امام رضا(ع) متأثر از آیات قرآن است و سیرة فردی و اجتماعی امام رضا(ع) که برخاسته از قرآن است، چگونه در جامعة امروزی میتواند تأثیر داشته باشد؟ در نتیجه، الگوی رفتاری و اخلاقی امام رضا(ع)، در کنار ائمه (ع)، قرآن نیز بوده است و میتوان بسیاری از ویژگیهای فردی و اجتماعی ایشان را در قرآن پیدا کرد.
حسین بستان؛ رضا دهقان نژاد
چکیده
مقالة حاضر به بررسی مسئلة خشونت علیه زنان از منظر قرآن کریم در دو محور پرداختهاست. در محور نخست، مهمترین شواهد قرآنی مخالفت با خشونت ضد زنان با تمرکز بر آیات معاشرت به معروف، نفی ضِرار، عَضل، قذف، ایلاء، اخراج مِن البیت، وَأد و ارثالنساء تحلیل شدهاند. نتایج این بخش نشان میدهد که قرآن کریم در هیچ موردی خشونت جنسی علیه زنان را ...
بیشتر
مقالة حاضر به بررسی مسئلة خشونت علیه زنان از منظر قرآن کریم در دو محور پرداختهاست. در محور نخست، مهمترین شواهد قرآنی مخالفت با خشونت ضد زنان با تمرکز بر آیات معاشرت به معروف، نفی ضِرار، عَضل، قذف، ایلاء، اخراج مِن البیت، وَأد و ارثالنساء تحلیل شدهاند. نتایج این بخش نشان میدهد که قرآن کریم در هیچ موردی خشونت جنسی علیه زنان را تأیید نکرده، بلکه در موارد متعدد، با لحنی تند آن را سرزنش و محکوم نمودهاست. تنها موردی که در نگاه نخست ممکن است شاهدی بر تأیید خشونت قلمداد گردد، آیة نشوز است که در محور دوم مورد بحث قرار گرفتهاست. با تأمل دقیقتر در شرایط و جوانب تجویز ضرب زن ناشزه در آیة مذکور، مشخص گردید که این تجویز از باب خشونت جنسی علیه زن نیست، بلکه از باب مجازات قانونی است که شوهر نه به عنوان شوهر، بلکه به عنوان مجری قانون در صورت وجود شرایط خاص، آن را اعمال، و نشوز زن را با کمترین هزینه برطرف میکند، ولی در صورت نبودن هر یک از شرایط، اقدام شوهر در این زمینه، حرام و جرم تلقی میگردد و یا حتی ممکن است پیگرد قانونی در پی داشته باشد.
جواد فرامرزی؛ میثم خلیلی
چکیده
مکتب ساختارگرایی از جمله مکاتبی است که امروزه در حیطة نقد و تحلیل مسائل ادبی دیدگاهها و ایدههای جدیدی را به میدان ادب وارد کردهاست و عموماً با استقبال فراوانی روبهرو شدهاست. مکتب ساختارگرایی در تحلیل قصص قرآن کریم کاربرد فراوانی دارد. یکی از جنبههای اعجاز هنری و تأثیرگذاری قرآن کریم، داستانهای قرآنی و ساختار و درونمایۀ ...
بیشتر
مکتب ساختارگرایی از جمله مکاتبی است که امروزه در حیطة نقد و تحلیل مسائل ادبی دیدگاهها و ایدههای جدیدی را به میدان ادب وارد کردهاست و عموماً با استقبال فراوانی روبهرو شدهاست. مکتب ساختارگرایی در تحلیل قصص قرآن کریم کاربرد فراوانی دارد. یکی از جنبههای اعجاز هنری و تأثیرگذاری قرآن کریم، داستانهای قرآنی و ساختار و درونمایۀ آنهاست، بهگونهای که شیواترین ابزار بیان، انتقال مفاهیم و انگارههای مورد نظر خداوند، روایت و به تصویر کشیدن وقایع در قالب «قصه» است. بر اساس این پژوهش که با روش توصیفیـ تحلیلی و با هدف ساختارشناسی روایت ضیف ابراهیم(ع) و قوم لوط در رکوع هفتم سورة هود، (فهرست موضوعی شامل آیات 69 تا 83 این سوره) نگارش یافتهاست، طرح و پیرنگ رکوع مبتنی بر رابطۀ علت و معلول است و حوادث داستان در ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر هستند. زاویۀ دید در رکوع بیشتر موارد به صورت سوم شخص (دانای کل) است و راوی (خداوند) بر داستان احاطة کامل دارد. شخصیتهای داستان که هر کدام ویژگیهای خاصی دارند، عبارتند از: ابراهیم(ع)، همسر ابراهیم(ع)، فرشتگان بشارت و عذاب، لوط(ع)، قوم لوط(ع) و همسر لوط(ع). طبق رکوع، کنشهای داستان با محوریت دو پردۀ اصلی داستان رخ میدهد. محور پردۀ نخست، ابراهیم(ع) است که به او بشارت میدهند. محور پردۀ دوم، لوط(ع) است که فرشتگان عذاب قوم او را ابلاغ میکنند. گفتگوهایی میان اشخاص حاضر در داستان صورت گرفته که به داستان جلوۀ هنری خاصی میبخشد. صحنهپردازی در دو قالب زمان و مکان، به تصورات ذهنی خواننده برای ملموسسازی داستان کمک میکند. هر یک از عناصر قصه، با هدف تربیتی خاصی، ایفای نقش میکنند که در نهایت، هدف اصلی داستان یعنی بُعد هدایتی را محقق میسازند.
محمّد حسین مردانی نوکنده
چکیده
بر اساس حکایات قرآنی، سالمسازی جامعه از آلودگیهای اخلاقی، تعالی و تکامل جامعه را به دنبال خواهد داشت و جوامعی که جوّی سالم نداشته باشند، در سراشیبی سقوط و اضمحلال قرار خواهند گرفت. پرسش اصلی در این نوشتار پژوهشی این است که راهکار عملی برای سالمسازی جامعه از انحرافات و آلودگیهای اخلاقی در حکایات و داستانهای قرآن چیست؟ روش ...
بیشتر
بر اساس حکایات قرآنی، سالمسازی جامعه از آلودگیهای اخلاقی، تعالی و تکامل جامعه را به دنبال خواهد داشت و جوامعی که جوّی سالم نداشته باشند، در سراشیبی سقوط و اضمحلال قرار خواهند گرفت. پرسش اصلی در این نوشتار پژوهشی این است که راهکار عملی برای سالمسازی جامعه از انحرافات و آلودگیهای اخلاقی در حکایات و داستانهای قرآن چیست؟ روش پژوهش، کتابخانهای و با بهرهگیری از نتایج دستاوردهای پژوهشی و تحقیقات صورت گرفته در این موضوع میباشد. هدف اصلی، پاسخگویی به چگونگی شیوة سالمسازی جامعه در حکایتهای عبرتآموز قرآن میباشد. نتیجة اصلی مستخرج از مقاله عبارت است از اینکه با حرکتی تدریجی، انقلابی فرهنگی، گسترش امر به معروف و نهی از منکر، مجازات منحرفان، طرد عوامل فساد و تباهی و نیز بهره جستن از شیوههای تربیتی گوناگون میتوان جامعه را از آلودگیهای اخلاقی زدود.
علی اصغر زکوی؛ محمد ملائی
چکیده
معجزه جاویدان پیامبر اعظم (ص)، نزد همه مسلمانان از جایگاهی بس رفیع برخوردار است، اما امت اسلامی نتوانسته است با تکیه بر آموزههای آن از پیشرفت لازم در حیات مادی و معنوی برخوردار شود. سؤال این است که جایگاه قرآن از دیدگاه علی (ع) چیست و بایستهها و نبایستهها، در نسبت میان ما و قرآن کدامند؟ در نگاه آن حضرت، قرآن، کتاب زندگی و قانون اساسی ...
بیشتر
معجزه جاویدان پیامبر اعظم (ص)، نزد همه مسلمانان از جایگاهی بس رفیع برخوردار است، اما امت اسلامی نتوانسته است با تکیه بر آموزههای آن از پیشرفت لازم در حیات مادی و معنوی برخوردار شود. سؤال این است که جایگاه قرآن از دیدگاه علی (ع) چیست و بایستهها و نبایستهها، در نسبت میان ما و قرآن کدامند؟ در نگاه آن حضرت، قرآن، کتاب زندگی و قانون اساسی اسلام، هدایتگر به استوارترین راهها، شفابخش دردهای فردی و اجتماعی بشر، مبنای عمل مسلمانان و روش چگونه اندیشیدن و چگونه زیستن است. راه نجات قرآن از مهجوریت، تنها در گرو فهم و عمل به تمام آموزههای آن، در عرصه حیات فردی و اجتماعی است.
احمد پاشا زانوس؛ مریم نبیپور
چکیده
یکی از زیرمجموعههای علم زبانشناسی تحلیل گفتمان است. منظور از گفتمان، متن است که در واقع، ترکیبی از جملههای مختلف برای رساندن یک مفهوم یا یک اندیشه میباشد. در تحلیل گفتمان، زبان از جنبههای مختلف بررسی میشود که یکی از آنها بررسی عوامل انسجام است. انسجام، نظریه و الگویی است که به بررسی عواملی میپردازد که اجزای تشکیلدهندة ...
بیشتر
یکی از زیرمجموعههای علم زبانشناسی تحلیل گفتمان است. منظور از گفتمان، متن است که در واقع، ترکیبی از جملههای مختلف برای رساندن یک مفهوم یا یک اندیشه میباشد. در تحلیل گفتمان، زبان از جنبههای مختلف بررسی میشود که یکی از آنها بررسی عوامل انسجام است. انسجام، نظریه و الگویی است که به بررسی عواملی میپردازد که اجزای تشکیلدهندة متن را به هم مرتبط میسازد و سبب هماهنگی آن میشود. در واقع، یک گفتمان یا یک متن زمانی شکل میگیرد که روابط منطقی مناسبی در بین اجزای تشکیلدهندة آن برقرار باشد و نظریة انسجام به دنبال کشف این روابط است. نظم و انسجام در قرآن کریم از دیرباز مورد توجه اندیشمندان جهان اسلام بودهاست و علما از گذشته تاکنون به دنبال اثبات وکشف این نظم و پیوستگی آیات قرآنی و سورههای آن به روشهای گوناگون بودهاند. برخی از شرقشناسان نظم وانسجام در قرآن را انکار کرده، آن را سست شمردهاند، در صورتی که هر سورهای به عنوان متن و همة سورهها با یکدیگر در نهایت انسجام هستند. این انسجام حتی در کوتاهترین سورهها در بالاترین حد ممکن است. برای اثبات این امر، این پژوهش با روش توصیفیـ تحلیلی و بر اساس نظریة هالیدی و حسن به بررسی عوامل انسجامی در سورة کوتاه «زلزال» پرداختهایم و به این نتیجه رسیدیم که انسجام در این سوره در هر سه سطح واژگانی، دستوری و پیوندی دیده میشود که در سطح واژگانی، تکرار و در سطح دستوری، ارجاع بیشترین نقش را دراین انسجام دارند. همچنین، بر اساس مراجع ضمایر و تکرار مشخص شد که این سوره از دو موضوع زمین و حوادث آن در پنج (5) آیة اول و انسان و سرنوشت او در سه آیة آخر صحبت میکند.
مهدی جلالوند؛ بهزاد جلالوند
چکیده
افکار انسانی علاوه بر نوع تربیت و عوامل تأثیرگذار محیط مادی، متأثر از ماوراءالطبیعه هستند، که بر وجود معنوی انسان تأثیرگذار است و ازجمله این عوامل الهام و تلقیناند، که در لسان آیات و روایات الهامات و تلقینها، از جانب فرشته و شیطان به انسان میرسد. خواطرِ از جانب شیطانکه انسان را به گمراهی میکشاند و افکاری از جانب فرشته که ...
بیشتر
افکار انسانی علاوه بر نوع تربیت و عوامل تأثیرگذار محیط مادی، متأثر از ماوراءالطبیعه هستند، که بر وجود معنوی انسان تأثیرگذار است و ازجمله این عوامل الهام و تلقیناند، که در لسان آیات و روایات الهامات و تلقینها، از جانب فرشته و شیطان به انسان میرسد. خواطرِ از جانب شیطانکه انسان را به گمراهی میکشاند و افکاری از جانب فرشته که انسان را به اعمال صالح متمایل میگرداند. قرآن کریم مفاهیمی که به دل القا میشود را کلام؛ و آنچه از شیطان به دلهای آدمیان خطور میکند، کلام، قول، امر، وسوسه، وحی و وعده خوانده است. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی، رابطه نفوذ شیطان با ادراکات انسان در تعابیر مستفاد آیات قرآن را سؤال خود قرار داده و با مراجعه به کتب تفسیری به فحص و بحث برای پاسخ به این سؤال پرداخته است. آیات زیادی در قرآن کریم صراحتاً اذعان به دشمنی شیطان داشته و یا به تعبیری، مبدأ فاعلی شر معرفی میکند و قلمرو اغوا و اضلال شیطان، ادراک انسانی و ابزار کار او عواطف، احساسات، غرایز، امیال و صفات نفسانی بشری است که در آیات قرآنی مورد اشاره قرارگرفته است.
عنایتالله شریفی؛ محمّدحسین خوانینزاده
چکیده
اعتقاد به رجعت یکی از امور مسلّم مذهب شیعه میباشد تا آنجا که علمای شیعه در این باره ادّعای اجماع کردهاند و برای امکان وقوع آن به آیات 82 و83 سورة نمل، آیات 55، 72، 254 و 259 سورة بقره و 43 سورة ص استناد شده است و روایات بیشماری در حدّ تواتر بر امکان وقوع رجعت دلالت میکنند که برخی از آنها دربارة اهمیّت و عظمت روز رجعت، بعضی در تفسیر آیات ...
بیشتر
اعتقاد به رجعت یکی از امور مسلّم مذهب شیعه میباشد تا آنجا که علمای شیعه در این باره ادّعای اجماع کردهاند و برای امکان وقوع آن به آیات 82 و83 سورة نمل، آیات 55، 72، 254 و 259 سورة بقره و 43 سورة ص استناد شده است و روایات بیشماری در حدّ تواتر بر امکان وقوع رجعت دلالت میکنند که برخی از آنها دربارة اهمیّت و عظمت روز رجعت، بعضی در تفسیر آیات رجعت و برخی دیگر دربارة رجعتکنندگان وارد شده است. مهمترین دلایل عقلی امکان وقوع رجعت، امتناع ذاتی و امکان وقوعی، قاعدة فلسفی وقوع هر چیزی دلیل بر وقوع آن چیز، و حکم امثال «فِی مَا یَجُوز وَ فِی مَا لاَیَجوز وَاحد» میباشند.