رحمان عشریه؛ محمدعلی اسماعیلی اسماعیلی
چکیده
«رؤیاانگاری وحی» نظریهای است که دکتر عبدالکریم سروش اخیراً و با گذار از دو نظریه سنتی و تجربهدینی انگاری وحی ارائه نموده، در نوشتار و گفتارهای متعددش «وحی» را «خوابنامه» پیامبر میخواند که تنها در فضای درونی وجودش محقق میشود. جستار حاضر با روش توصیفی تحلیلی به واکاوی مؤلفهها و مستندات قرآنی این نظریه پرداخته، ...
بیشتر
«رؤیاانگاری وحی» نظریهای است که دکتر عبدالکریم سروش اخیراً و با گذار از دو نظریه سنتی و تجربهدینی انگاری وحی ارائه نموده، در نوشتار و گفتارهای متعددش «وحی» را «خوابنامه» پیامبر میخواند که تنها در فضای درونی وجودش محقق میشود. جستار حاضر با روش توصیفی تحلیلی به واکاوی مؤلفهها و مستندات قرآنی این نظریه پرداخته، آنها را با تأکید بر دیدگاه علامه طباطبایی ارزیابی مینماید. از رهگذر این جستار مشخص میشود که «انحصارانگاری وحی در ظرف رؤیا»، «درونیانگاری رؤیای رسولانه»، «تأثیرپذیری رؤیا از شخصیت پیامبر(ص)»، «ابهام و رمزآلودگی زبان رؤیا» و «ضرورت تعبیر رؤیای رسولانه» شاخصترین مؤلفههای این نظریهاند. چنانکه در راستای اثباتش به یک سلسله آیات قرآنی استناد شده است. با این حال، بهنظر میرسد این نظریه نه تنها با فرهنگ قرآن و روایات سازگار نیست و مستندات قرآنی مزبور بر صدقش گواهی نمیدهند، بلکه آیات و روایات فراوانی بر بطلانش شهادت میدهند که در متن نوشتار حاضر تقریر میشود.
رحمان عشریه؛ حسین عباسی؛ مجتبی قاسمی
چکیده
آنچه از قرآن و روایات اهل بیت(ع) به دست میآید این است که هر موجودى در عالم خود سهمى از عقل و درک و شعور دارد و با زبان خود تسبیح خدا مىگوید، بر همین اساس حیات اختصاص به موجودات حیوانی و نباتی نداشته و نطق و سخن گفتن هم مختص به این زبان گوشتی نیست. بنابراین استماع و شنیدن نیز نمی تواند به همین گوش عادی وظاهری اختصاص داشته باشد. هرچند ...
بیشتر
آنچه از قرآن و روایات اهل بیت(ع) به دست میآید این است که هر موجودى در عالم خود سهمى از عقل و درک و شعور دارد و با زبان خود تسبیح خدا مىگوید، بر همین اساس حیات اختصاص به موجودات حیوانی و نباتی نداشته و نطق و سخن گفتن هم مختص به این زبان گوشتی نیست. بنابراین استماع و شنیدن نیز نمی تواند به همین گوش عادی وظاهری اختصاص داشته باشد. هرچند در انسان مراد از « قول» عبارت است از استخدام صوت یا اشاره به ضمیمه قرارداد قبلى، که فطرت انسانى ما، و اینکه حیوانى اجتماعى هستیم آن را ایجاب مىکند، اما آیا قول با همین معنا در تکوینیات نیز به کار رفته است؟ مفسران و اندیشمندان دینی، هر یک از منظرگاه خود، به اجمال پاسخ هایی مطرح نمودهاند لیکن جمع بندی روشن و صریحی ارائه نشده است که در این پژوهش به بررسی آنها خواهیم پرداخت. جستار پیش رو که به روش توصیفی ـ تحلیلی نگارش یافته است، با محوریت نقد و تطبیق نظرات سه تفسیر ارزشمند: «التبیان فی تفسیر القرآن»، نگاشته «شیخ طوسی، محمد بن حسن»، «مجمعالبیان فی تفسیر القرآن» نگاشته «طبرسی، فضل بن حسن» و «المیزان فی تفسیر القرآن» نگاشته «طباطبایی، سید محمد حسین» به بررسی مفهوم قول و نطق موجودات، پرداخته است؛ مهم ترین نتیجه حاصل از کنکاش نگارندگان این مقاله، آن بوده است که هر یک از موجودات به تناسب خلقت خویش، خداوند متعال را به زبان قال تسبیح و تحمید میکنند هر چند که دیگر موجودات از شنیدن آن عاجز باشند.
رحمان عشریه؛ سید محمد موسوی؛ مرتضی سازجینی
چکیده
روایتشناسی یکی از شاخههای نقد ادبی، بهویژه روایتهای داستانی است و در اصل به بررسی دستور زبان حاکم بر روایتها میپردازد. این شاخه از دانش میکوشد تا چارچوب و الگویی نظریـ کاربردی برای تحلیل گونههای مختلف روایت را فراهم کند. گریماس، معناشناس فرانسوی، به عنوان مهمترین نظریهپرداز معناشناسی روایت کوشیدهاست تا الگویی ...
بیشتر
روایتشناسی یکی از شاخههای نقد ادبی، بهویژه روایتهای داستانی است و در اصل به بررسی دستور زبان حاکم بر روایتها میپردازد. این شاخه از دانش میکوشد تا چارچوب و الگویی نظریـ کاربردی برای تحلیل گونههای مختلف روایت را فراهم کند. گریماس، معناشناس فرانسوی، به عنوان مهمترین نظریهپرداز معناشناسی روایت کوشیدهاست تا الگویی منسجم برای مطالعة روایت ارائه نماید. بر اساس آنچه از نظر وی و معناشناسی نوین دریافت میشود، شناخت مراحل تولید تا دریافت معنا، ژرفساخت روایت در قالب الگوی کُنش و زنجیرهها و گزارههای متنوع مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد. در این جستار، سعی شده که بر اساس این الگو، داستان کودکی حضرت موسی(ع) بررسی شود و بر همین اساس، نتایج ذیل حاصل گردید: 1ـ نقش محوری عنصر الهی در قصص قرآنی و تأثیر آن در پیشبرد روند اصلی 2ـ تقسیم پیکرة کلیدی این داستان قرآنی بر وجود دو عنصر در حال پیکار و تغلیب کنشگر توکلکننده بر خدا. 3ـ قصص قرآنی عموماً، بهویژه این داستان، در حال انتقال روحیة توحیدمحوری به مخاطبین خود است.