نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد حسین بیات ¹
• زهرا زارعی مدوئیه ²

¹ استاد علوم و قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

² دانشجوی دکترای رشتۀ علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

از جمله اوصافی که قرآن کریم انسان را بدان وصف می‌کند صفت «فقر» است، که در آیه 15 سورۀ فاطر با عبارت «انتم الفقراء» از آن یاد شده است. برای شناخت انسانِ فقیر باید مصادیق فقر را شناخت، تا هم با شناخت مصادیق اوج احتیاج انسان نمایانده شود و هم به راهکارهای رفع نیازها برسد. مراجعه به تفاسیر ذیل این آیه تنها کلیاتی در باب انواع فقر به دست می‌دهند و مصادیق دقیق و ابعاد نیازمندی را روشن نمی‌سازند، اما سؤال اصلی این است که مصادیق این فقر و نیازمندی چیست. نیایش‌ها، از جمله‌ نیایش‌های پربار صحیفۀ سجادیه، مصادیق دقیق‌تری از فقر را بیان می‌کنند و در پرتو تفسیری نیایشی آیه، نظام نیازهای انسان شناخته می‌شود، نظامی که در یک نگاه قابل دسته‌بندی به نیازها، از جمله: نیازهای بنیادین مانند روزی، نیرو، انگیزشی: مانند عفو، امید، انس و عملکردی مانند بصیرت، اطاعت، توکل، ذکر و فرانیازها، از جمله: رحمت، بخشش و محبت هستند. این پژوهش بر آن است تا با روش تحلیل محتوای مضمونی و با گردآوری مطالب به صورت کتابخانه‌ای، به تفسیر نیایشی این آیه و ترسیم یک نوع از نظام نیازها، با کاربست نیایش‌های صحیفه بپردازد و ظرفیت این نوع تفسیر را در حد توان خویش روشن سازد.

کلیدواژه‌ها

• تفسیر دعایی
• تفسیر نیایشی
• انتم الفقراء
• نظام نیازها
• مصادیق فقر

موضوعات

• قرآن و معارف قرآنی

عنوان مقاله [English]

The System of Human Needs in the Light of the Prayerful Interpretation of the Verse "Antam al-Faqarah" Using the Prayers of Sahifa Sajjadiyeh

نویسندگان [English]

• Mohammad Hossein Bayat ¹
• zahra zareei madoeiyeh ²

¹ Professor of Quran and Hadith Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

² .Ph.D. Student of Quran and Hadith Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Among the attributes that the Holy Qur'an describes human beings with is the attribute "poverty", which is mentioned in verse 15 of Surah Fatir with the phrase "Antam al-Faqara". In order to know the poor man, one must know the examples of poverty, so that by knowing the examples of the highest needs of the human being, it is also possible to find the solutions to meet the needs. Referring to the following interpretations of this verse, they only provide generalities about the types of poverty and do not clarify the exact examples and dimensions of need, but the main question is what are the examples of this poverty and need? Prayers, including the fruitful prayers of Sajjadiyyah, express more precise examples of poverty, and in the light of the prayer interpretation of the verse, the system of human needs is known, a system that can be categorized into needs at a glance, including: basic needs such as sustenance, energy, motivation: such as forgiveness, hope, humanity, and performance such as insight, obedience, trust, remembrance, and other needs, including: mercy, forgiveness, and love. This research aims to analyze the thematic content and by collecting the materials in a library form, to deal with the prayerful interpretation of this verse and draw a type of system of needs, using the prayers of the scriptures, and clarify the capacity of this type of interpretation to the best of its ability.

کلیدواژه‌ها [English]

• prayer interpretation
• poor people
• system of needs
• examples of poverty