نویسندگان

1 استاد‌یار علوم قرآن و حدیث دانشگاه علا‌مه طباطبائی، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

آنچه که وقوع رنج را در زندگی بسیار بحران ساز میکند «بی‌معنا» بودن رنج است. از جانب یک فرد مسلمان رنجهایی که برای او رخ میدهند در قالب قرآن، سنت و آموزههای آنها، معنادهی میشوند. این پژوهش با تکیه بر این اصل، با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی مسئله رنج و معنای آن، از منظر قرآن و روایات پرداخته است. قرآن و روایات با ارائه تفاسیر و آموزههای خاص از رنج، این توانایی را دارند تا معنای رنجهای عظیم بشری را با وساطت ایمان به یک نظام مقدس، روحانی و هوشمند پیوند زنند و آنها را هدفمند سازند.اصلیترین، راهبرد قرآن و روایت در کاهش رنجهای بشری برساختن معنا برای رنج است. این آموزهها مجموعهای از متغیرها را به هم پیوند میدهند. این متغیرهای زنجیرهای، از ایمان به خدا و معاد شروع میشود و با بهرهگیری از متغیرهای میانجی چون؛ توکل، صبر، جهاد و هجرت به متغیر نهایی یعنی رهایی از رنج و رستگاری در دو بُعد دنیا و آخرت ختم میشود. رنجی که تحمل وگاه مبارزه با آن موجب تحقق کمال و ایدهآل دنیوی و نیز نیل به سعادت اخروی است و مبتنی بر اهدافی معین است و همین هدفمندی، راهبرد غایی و عالی آن در جهت جلوگیری از بحران معنا برای معتقدان به این آموزه‌هاست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Strategy of holy Quran and traditions in reducing human sufferings

نویسندگان [English]

  • ali sharifi 1
  • mehdi rezaeei 2

چکیده [English]

Suffering in life is, in itself, a painful experience. However, what makes suffering in life cause extreme crises is its meaninglessness. Thus, a meaningful interpretation of suffering is a prerequisite for the durability of life and the meaning of it. The sufferings of a Muslim are given meaning through the Quran, Sunnah and their teachings. Through a descriptive-analytical approach aims to examine suffering and its meaning in the Quran and traditions. In this research, we have tried to find out what the approach of the Quran and traditions is in reducing human suffering. After reviewing the verses of the Quran and Islamic traditions, we reach the conclusion that the Quran and traditions, by providing particular interpretations and teachings of suffering, have the immense ability of linking the difficult and unfathomable predicament of the meaning of the immense sufferings of humans to the agency of faith in a sacred, spiritual, and intelligent system and make these sufferings meaningful despite their painful appearance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran
  • tradition
  • suffering
  • strategy
  • religion
قرآن کریم.
ابن‌بابویه(شیخ صدوق)، محمدبن علی. (1414ق.). إعتقادات الإمامیة. چ2. قم: کنگرة شیخ مفید.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1378). عیون أخبار الرضا علیه‌السلام. تهران: نشر جهان.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1403ق.). معانی‌الأخبار. چ1. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
ابن‌طاووس، علی‌بن موسی. (1348). اللهوف علی قتلی الطفوف. چ 1. ترجمة سید احمد فهری. تهران: نشر جهان.
ایزوتسو، توشیهیکو. (1378). مفاهیم اخلاقی ـ دینی در قرآن. ترجمة فریدون بدره‌ای. چ1. تهران: نشر فرزان.
بیات، محمدرضا. (1390). دین و معنای زندگی در فلسفه تحلیلی. چ 1. قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
تمیمی‌آمدی، عبدالواحد‌بن محمّد. (1410ق.). غُرَرُ‌الحِکم و دُرَرُ‌الکلَم. به‌کوشش مهدی رجائی. چ2. قم: دار الکتاب الإسلامی.
جان، کاتینگهام. (1392). معنای زندگی. ترجمة اسماعیل علیخانی. چ 1. تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
جعفری، یعقوب. (1376). تفسیر کوثر. چ 1. قم: هجرت.
جوادی آملی، عبدالله. (1379). تفسیر موضوعی قرآن: مراحل اخلاق در قرآن. قم: اسراء.
جیمز، ویلیام. (1372). دین و روان. ترجمة مهدی قائنی. چ 2. تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
خشک‌جان، زهرا. (1396). این رنج، یک رنج نیست: رنج قدسی در نظام معنایی تشیع و یهودیت. تهران: انتشارات کویر.
خیام، عمربن ابراهیم. (1379). رباعیّات عمر خیّام. ترجمة توفیق سبحانی. تهران: مؤسسة چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
راغب ‌اصفهانی، حسین‌بن محمد. (1374). ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن. ترجمة غلامرضا خسروی. چ 2. تهران: مرتضوی.
رودگر، محمدجواد. (1389). «نقش دین در رنج‌زدایی و کاهش آلام بشری: با رویکردی به آرای استاد شهید مطهری». قبسات. د 15. ش 56. صص 113ـ140.
رستمی، محمدحسن، فیاض قرایی، علی جلالیان اکبرنیا و سید محمدحسین موسوی. (1392). «رهایی از رنج در آموزه‌های قرآنی و آیین بودا». آموزه‌های قرآنی. ش 18. صص 51ـ82.
رشید رضا، محمد. (1414ق.). تفسیر القرآن الحکیم الشهیر بتفسیرالمنار. بیروت ـ لبنان: دار المعرفة.
رضازاده، سید محسن. (1380). مرگ و جاودانگی. ویراستة مصطفی ملکیان. چ 1. تهران: سهروردی.
زمخشری، محمودبن عمر (بی‌تا). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل. بیروت: دارالکتاب العربی.
زین‌الدین‌بن علی، شهید ثانی. (بی‌تا). آرام‌بخش دل داغدیدگان (ترجمه مُسکن الفؤاد). ترجمة حسین جناتی قم: روح.
دهخدا، علی‌اکبر. (1385). لغت‌نامه: فرهنگ متوسط دهخدا. به‌کوشش غلامرضا ستوده، ایرج مهرکی و اکرم سلطانی. تهران: مؤسسة انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
شریف‌الرّضی، محمدبن حسین. (1414 ق.). نهج‌البلاغه. چاپ صبحی صالح. قم: هجرت.
شوپنهاور، آرتو. (1396). در باب حکمت زندگی. ترجمة محمد مبشّری. چ 8. تهران: نیلوفر.
صحیفه سجادیّه. (1387). ترجمة علی موسوی گرمارودی. تهران: هرمس.
صفایی‌ حائری، علی. (1390). صراط. چ 9. قم: انتشارات لیلة القدر.
طباطبائی، سید محمدحسین. (1374). المیزان فی تفسیر القرآن. ترجمة محمدباقر موسوی. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
طبرسی، فضل‌بن حسن. (بی‌تا). مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن. ترجمة حسین نوری همدانی. چ 3. تهران: انتشارات ناصرخسرو.
طوسی، محمد‌بن الحسن. (1414ق.). الأمالی. چ 1. قم: دار الثقافة.
علوی‌تبار، هدایت. (1395). مسئلة شر. طرح پژوهشی گروه فلسفه. تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
علی‌زمانی، امیرعباس. (1386). «معنایِ معنای زندگی». نامة حکمت. س 5. ش 1. صص 59ـ 89.
ـــــــــــــــــــــــــــ . (1383). «ایمان دینی و رنج‌های وجودی». پژوهش‌های فلسفی. د 5. ش 2. صص 26ـ49.
فرانکل، ویکتور امیل. (1386). انسان در جستجوی معنی. ترجمة اکبر معارفی. چ 8. تهران: مؤسسة انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
فروید، زیگموند. (بی‌تا). آیندة یک پندار. ترجمة هاشم رضی. تهران: انتشارات اسوه.
قدردان قراملکی، محمدحسن. (1388). خدا و مسئلة شر. چ 3. قم: مؤسسة بوستان کتاب.
قرائتی، محسن. (1388). تفسیر نور. تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
کلینی، محمد‌بن یعقوب. (1407ق.). الکافی. تصحیح علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی. چ 4. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
کوئن، دارل. (1395) سرشت شر. ترجمة بهار رهادوست. تهران: نشر هنوز.
مجلسی، محمدباقر. (1403ق.). بحارالأنوار. چ 2. بیروت: مؤسسة اعلمی.
محمدی، علی. (1390). شرح کشف المراد. چ 1. تهران: اندیشه مولانا.
مصباح یزدی، محمّد تقی. (1380). اخلاق در قرآن. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
مصطفوی، حسن. (1368). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. چ1.تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مطهری، مرتضی. (1377). جهاد. چ 10. تهران: صدرا.
ـــــــــــــــــــ . (1390). هدف زندگی. چ 14. تهران: صدرا.
ـــــــــــــــــــ . (1390). عدل الهی. چ 35. تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی. (بی‌تا). آزادی معنوی؛ motahari.ir.
مکارم شیرازی، ناصر. (1374). پیام قرآن. قم: مدرسة امام علی‌بن ابیطالب(ع).
مکارم ‌شیرازی، ناصر و دیگران. (1371). تفسیر نمونه. چ 10. تهران: دار الکتب‌ الإسلامیة.
ملکیان، مصطفی. (1379). درس‌گفتارِ: معنویت در نهج‌البلاغه. (منتشر نشده). تهیه و تنظیم علی زمانیان؛ www. 3danet.ir.
نرمان، ل. مان. (1364). اصول روان‌شناسی. ترجمة محمد ساعتچی. تهران: امیرکبیر.
نصری، عبدالله (1393) انتظار بشر از دین. چ 1. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی.
نصیرالدین طوسی، محمدبن محمد. (بی‌تا). کشف المراد شرح فارسی تجرید الإعتقاد. شرح حسن‌بن یوسف علامه حلی. تهران: کتابفروشی اسلامیه.
نوری، حسین‌بن محمد تقی. (1408ق.). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم: مؤسسة آل‌ البیت علیهم‌السلام.
هَنفلینگ، اُسوالد. (1395). در جست‌و‌جوی معنا: چگونه زندگی کنیم؟. ترجمة امیرحسین خداپرست و غزاله حجتی. چ 2. تهران: نشر کرگدن.
یالوم، اروین ‌دیوید. (1390). روان‌درمانی اگزیستانسیال. ترجمة سپیده حبیب. چ 1. تهران: نشر نی.
یانگ، جولیان. (1396). فلسفة قاره‌ای و معنای زندگی. ترجمة بهنام خداپناه. چ 1. تهران: انتشارات حکمت.