نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسنده

استادیار دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

از جمله موضوعات مورد بحث در حوزه زیست، اخلاق کاربردی و حقوق بحث از بایدها و نبایدهای تعامل انسان با محیط زیست است. قرآن کریم نیز به عنوان کتاب تکوین و تشریع در گزاره‌های توصیفی و الزامی خود نحوه صحیح تعامل انسان را با محیط زیست با ظرافت، دقت و عمیق بیان نموده است. این پژوهش با هدف تبیین نگاه قرآن در این مورد و با روشی توصیفی و تحلیلی به عمده‌ترین مسئولیت‌های اخلاقی انسان در مورد محیط زیست پرداخته است و ضمن بیان نگاه قرآن به ارزش ذاتی، قداست، نظام‌مندی و بعد ملکوتی محیط زیست و نیز ارزش ابزاری و خلقت محیط زیست برای انسان به این نتایج دست‌یافت که آبادانی و حفظ محیط زیست، استفاده بهینه و بدون افراط و تفریط، جلوگیری از تخریب و آلوده‌کردن آن، رعایت حق آیندگان و سپاسگزاری، احترام و مهرورزی به محیط زیست جزء وظایف ضروری از نگاه قرآن است. گردآوری مطالب این تحقیق با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای و رجوع مستقیم به آیات قرآن کریم و شیوه تفسیری آیه به آیه و نیز شیوه تفسیر روایی انجام گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing Human Ethical Responsibilities in Interaction with the Environment Based on Quranic verses

نویسنده [English]

  • seyedahmad hashemialiabadi

33/5000 Faculty Member of Shahid Beheshti University

چکیده [English]

Among the topics discussed in the field of biology, applied ethics and the rights of the debate are the dilemmas and desirability of human interaction with the environment. The Holy Quran, as the book of evolution and decree, in its descriptive and obligatory propositions, expresses the correct way of human interaction with the environment with elegance, precision and depth. This research aims at explaining the Qur'anic view in this case and in a descriptive and analytical way to the main ethical responsibilities of the human being about the environment, and while expressing the Quranic view of the intrinsic value, the sanctity, the system, and the ecological dimension of the environment as well as the instrumental value And the creation of the environment for humans led to the achievement that the development and preservation of the environment, the optimal use without extremes, the prevention of destruction and pollution, respect for the rights of the future and gratitude, respect and kindness to the environment is an essential part of the The look of the Qur'an. The compilation of this research is based on the library resources and direct reference to Quranic verses and the interpretive method of verse verse as well as the narrative interpretation method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Environment
  • Quran
  • Ethics
  • Ethical Responsibility
     قرآن کریم. ترجمة مکارم شیرازی.
ابن‌بابویه، محمدبن علی. (1398ق.). التوحید. چ 1. قم: جامعة مدرسین.
ابن­حیون، نعمان‌­بن محمد مغربی. (1385). دعائم­الاسلام. چ 2. قم: مؤسسة آل­البیت.
احمد الخشن، حسین. (1395ش.). اسلام و محیط زیست. .ترجمة حمیدرضا شیخی. چ1. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
اسماعیلی ایولی، علی. (1390ش.). درآمدی به اخلاق زیست‌محیطی در اسلام. چ1. سمنان: دانشگاه سمنان. 
اصغری لفمجانی، صادق. (1384ش.). اصول تربیت زیستمحیطی در اسلام. چ 1. تهران: سپهر.
بحرانی، سید هاشم‌بن سلیمان. (1374ش.). البرهان فی تفسیر القرآن. چ 1. قم: مؤسسة بعثه.  
بلخی رومی، مولانا جلال‌الدین محمد. (مشهور به مولوی). (1378ش.). مثنوی معنوی. چ 5. تهران: پژوهش.
بنسون، جان. (1382ش.). اخلاق محیط زیست. ترجمة عبدالحسین وهابزاده. چ 1. مشهد: جهاد دانشگاهی.
پسندیده، عباس. (1385ش.). پژوهشی در فرهنگ حیاء. چ 5. قم: دارالحدیث. 
تمیمی آمدی، عبدالواحدبن محمد. (1410ق.). غرر الحکم و درر الکلم. چ 2. قم: دارالکتاب الاسلامی.
جصاص، احمدبن علی. (1405ق.). احکام القرآن. چ 1. بیروت: احیاء دار التراث العربی. 
جوادی آملی، عبدالله. (1389ش.). ادب فنای مقربان. چ 1. قم: اسراء.
ــــــــــــــــــــ . (1388ش.). اسلام و محیط زیست. چ 5. قم: اسراء.  
     ــــــــــــــــــــ . (1389ش.). تفسیر تسنیم. ج 4. چ 6. قم: اسراء. 
حر عاملی، محمد­بن حسن. (1409ق.). وسائل الشیعه. چ 1. قم: مؤسسة آل البیت.
حسینی شیرازی، سید محمد. (1387ش.). اسلام و محیط زیست. ترجمة سید حسین اسلامی اردکانی. چ 1. قم: یاس زهرا.
رازی، فخرالدین ابوعبدالله محمدبن عمر. (1420ق.). مفاتیح الغیب. چ 3. بیروت: احیاء دار التراث العربی. 
رضائیان سحر و جوزی سید علی. (1393ش.). اسلام و محیط زیست. چ 1. تهران: علم و کشاورزی ایران.
زمخشری، محمود. (1419ق.). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. چ 3. بیروت: دارالکتاب العربی.
ساعد، نادر و تیلا، پروانه. (1393ش.). مجموعه قوانین و مقررات محیط زیست ایران. چ 3. تهران: خرسندی.
شریف الرضی، محمدبن حسین. (1414ق.). نهج­البلاغه. چ 1. قم: هجرت.
طباطبایی، محمدحسین. (1411ق.). المیزان. بیروت: مؤسسة الاعلمی.
طبرانى، سلیمان‌بن احمد. (2008م.). التفسیر الکبیر: تفسیر القرآن العظیم (الطبرانى). چ 1. اردن ـ اربد: دارالکتاب الثقافی. 
فضل‌الله، سید محمدحسین. (1407ق.). تفسیر من وحی القرآن. چ 2. بیروت: دارالملاک. 
فیض کاشانی، محسن. (1415ق.). تفسیر الصافی. چ 2. تهران: مکتبه الصدر.
قطب، سید محمدبن ابراهیم شاذلی. (1412ق.). فی ظلال القرآن. چ 17. بیروت: دارالشروق.
کیس، الکساندر، وین فرید لانگ و پیتر اچ. (1384ش.). سند، حقوق محیط زیست. ترجمة محمدحسن حبیبی. ج 1. چ 2. تهران: دانشگاه تهران.
مجلسی، محمدباقربن محمدتقی. (1403ق.). بحارالانوار. چ 2. بیروت: نشر احیاء التراث.
محقق داماد، سید مصطفی. (1393ش.). الهیات محیط زیست. چ 1. تهران: مؤسسة پژوهشی حکمت و فلسفة ایران.
محمدی، طاهره و اذانی، مهری. (1396). «نگرش و اهمیت اسلام به محیط زیست». مجلة مطالعات علوم زیستی و زیستفناوری. ش 9. دورة سوم.
مصباح یزدی، محمدتقی. (1382ش.). آذرخشی دیگر از آسمان کربلا. چ 10. قم: مؤسسة امام خمینی.
ـــــــــــــــــــــــ . (1391ش.). نظریة حقوقی اسلام. چ 5.  قم: مؤسسة امام خمینی.