نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده
خودآگاهی دارای دارای مبانی هستی شناختی ، انسان شناختی و... می باشد . مبانی هستی شناختی در قرآن کریم در یک تقسیم بندی کلی بردو قسم مبانی هستی شناختی مجردات ومبانی هستی شناختی مادیات تقسیم بندی می شوند، مهم ترین مبانی مجردات عبارتند از؛ مبانی توحید و خدا باوری، وجود موجودات غیبی و فرجام شناختی و مهم ترین مبانی مادی عبارتند از مخلوق بودن عالم هستی، خلقت عالم هستی برای انسان و هدفمندی عالم هستی. از نظر قرآن کریم هر یک از این مبانی در خودآگاهی تأثیرگذارند. مبانی توحید رابطه مستقیم با خودآگاهی دارد ، خدایتعالی یاد و ذکر خویش را عامل بصیرت و خودآگاهی می داند و خدا فراموشی را سبب خود فراموشی و معیشت تنگ و سخت در دنیا و نابینایی در آخرت می داند. فرشته شناسی و شیطان شناسی انسان یاری میکند که به درک وجود موجودات مجرد نائل آید و با مشاهده تأثیرر گذاری این موجودات در زندگی انسان، به دنبال شناخت عرصه وجودی مجرد خویش برآید و این چنین علاوه بر خودآگاهی متعادل در ظرفیت های مادی، به شناختی از ظرفیت‌های معنوی خویش دست یابد. و نیز ایمان به روز رستاخیز وایمان به حشر و نشر با خودآگاهی رابطه مستقیمی دارد و در بیداری انسان نقش اساسی دارد و سبب انجام عمل خالص و دوری از ریا و خودنمایی می گردد. و مبانی مادی، باعث می شود ، انسان به درک قدرت خود در تسخیر عالم طبیعت آگاه گردد و از سویی به درک عجز و ناتوانی خود نسبت به خالق و آفرینش برسد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Ontological Foundations of Self-awareness in the Quran
چکیده [English]
Abstract
Self-awareness has ontological, and anthropological foundations. The main ontological foundations of the Quran are categorized in two groups: the foundations of abstract and material entities. The most important abstract foundations are monotheism and believing in God, the existence of invisible creatures, and the outcome, and the major material foundations are the creation of the universe, the creation of the universe for man and the purpose of universe. From the holy Quran’s perspective, each of these foundations affects self-awareness. The foundations of monotheism have a direct relationship with self-awareness. God regards remembering himself as the main cause of insight and self-awareness, and Allah sees His forgetfulness by the creatures as a reason for absent-mindedness and insufficient as well as difficult subsistence in the world and blindness in the hereafter. Knowing Angels and Satan helps human to understand the existence of the abstract beings and find out his abstract qualities by observing the influence of these creatures in human life. In this way, human beings can develop balanced self-awareness in their material and spiritual capacities. Also, faith in the Resurrection Day and friendship are directly related to self-awareness, which plays a major role in the awakening of the human and leads to pure actions, avoidance of hypocrisy and ostentation. And the material foundations raise human awareness of his power in understanding the world and, yet of his inability to understand his incompetence to creator and creation.
کلیدواژه‌ها [English]
- Keywords: Self-awareness
- Ontological foundations
- The Quran
)