نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه اخلاق پژوهشکده نظامهای اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

در فرهنگ اسلامی هدف زندگی خانوادگی سعادت اعضای خانواده است. زندگی خانواده در صورتی به این هدف می‌رسد که اعضای آن، عناصر دخیل در کمال خانواده را بشناسند. آیا مشورت همسران از منظر قرآن و روایات همانند موارد دیگر مشورت به رشد و کمال طرفین مشورت کمک کند یا نه؟ طبق نظریه رایج در فرهنگ اسلامی مشورت یک امر مردانه است و در نتیجه مشورت مرد با همسر خود تأثیری در کمال طرفین ندارد. این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی و طرح این سؤال که آیا از دیدگاه قرآن و روایات، مشورت همسران در فرایند کمال اعضای خانواده اثرگذار است یا نه، به بررسی این مسئله پرداخته است. در فرایند این تحقیق در باره هدف اصلی زندگی خانوادگی از دیدگاه قرآن و روایات، عناصر تشکیل دهنده بستر کمال خانواده، رابطه مشورت با عوامل سعادت اعضای خانواده و منطق نقد نظریه مردانه بودن مشورت سخن گفته شده و با بررسی ماهیت، کارکرد و نسبت مشورت با عناصر تشکیل‌دهنده‌ی بستر تکامل خانواده به این نتیجه رسیده که مشورت در بافتار بستر کمال اعضای خانواده جایگاه قابل توجهی دارد. و با نقد سند و دلالت مستندات رواییِ نظریه‌ی مردانه بودن مشورت و عرضه‌ی آن بر قرآن کریم به مثابه سند بالادستی احکام و آموزه‌های خانوادگی این نظریه را نیز ابطال کرده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role and effect of spouses' counseling in family happiness from the perspective of Quran and hadiths

نویسنده [English]

  • Mohammdreza Jabbaran

Department of Ethics, Institute of Islamic Systems, Institute of Islamic Culture and Thought

چکیده [English]

In Islamic culture, the goal of family life is the well-being of members. Family achieves this goal if family members know the elements involved in the perfection of the family. Does the consultation of the spouses help the perfection of the parties from the perspective of the Qur'an and hadiths or not?? According to the common theory in Islamic culture, consultation is a masculine matter As a result, a man's consultation with his wife has no effect on the perfection of the parties. This research is done by descriptive-analytical method and raises the question that From the perspective of the Qur'an and hadiths, is spousal counseling effective in the process of perfection of family members or not? Has studied this issue.
In the process of this research On the main purpose of family life from the perspective of the Qur'an and hadiths, Elements of the family perfection bed,
Relationship to consult with family welfare factors And the logic of critique of the theory of masculinity has been discussed And by examining the nature, function and relationship of consultation with the constituent elements of the family evolution It has been concluded that consultation has a significant place in the context of the perfection of family members. And consult the critique of the document and the implications of the validity of the theory of masculinity And its presentation on the Holy Quran As an upstream document, it has also refuted the rules and teachings of the family.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Consult
  • Wives
  • Family
  • Happiness
آل طوق القطیفی، أحمد بن صالح. (1422ق/ 2001م.). رسائل آل طوق القطیفی. تحقیق و نشر شرکه دارالمصطفى(ص). بی­جا: لإحیاء التراث­الاول.
ابن اثی، مجدالدین. (1364). النهایه فی غریب الحدیث و الاثر. تحقیق طاهر أحمد الزاوی و محمود محمد الطناحی. قم: مؤسسة إسماعیلیان.
ابن بابویه، محمد بن على‏. (1413ق.). من لا یحضره الفقیه‏. تحقیق و تصحیح على اکبر غفارى. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین.
ابن داود حلی، حسن بن علی. (1392ق - 1972م.). رجال ابن داود. تحقیق سید محمد صادق آل بحر العلوم. قم: منشورات الرضی.
ابن‏عادل، عمر بن على.‏ (1419ق‏.). اللباب فى علوم الکتاب. تحقیق عبدالموجود عادل احمد و دیگران. دار الکتب العلمیه. بیروت: منشورات محمد علی بیضون‏.
ابن‏عاشور، محمدطاهر. (1420ق.‏). التحریر و التنویر. چ اول. بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.‏
ابن‏عربى، محمدبن على‏. (1410ق.). رحمة من الرحمن فى تفسیر و اشارات القرآن. چ اول. تحقیق محمود محمود غراب. دمشق: مطبعة نضر.
أحمد بن حنبل. (بی­تا). مسند. بیروت: دار صادر.
ایزدهی. سید سجاد. (1392). «ضوابط مصلحت در فقه شیعه». سیاست متعالیه. شماره اول. صص 31 -62.
بحرالعلوم، مهدی. (1363). الفوائد الرجالیه. تحقیق و تعلیق محمد صادق بحرالعلوم و حسین بحرالعلوم. چ اول. طهران: مکتبه­الصادق.
برقى، احمد بن محمد. (1371ق.). المحاسن‏. تحقیق جلال الدین محدث. قم: دار الکتب الإسلامیه.
بغوى، حسین بن مسعود. (1420ق.). معالم التنزیل‏. تحقیق مهدى عبد الرزاق‏. چ اول. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
تفرشی، مصطفى بن الحسین. (1418ق.). نقدالرجال. چ اول. قم: تحقیق و نشر مؤسسة آل البیت (ع) لإحیاء التراث.
تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد. (1410ق.‏). غرر الحکم و درر الکلم‏. تحقیق و تصحیح سید مهدى رجائى. قم: دار الکتاب الإسلامی‏.
جرجانى، ابوالفتح بن مخدوم‏.(1362). تفسیر شاهى. چ اول. تهران: نشر نوید.
جوادی آملی، عبدالله. (1391). تسنیم. پنجم. قم: انتشارات اسراء.
حر عاملى، محمد بن حسن. (1409ق.). وسائل الشیعه. قم: تحقیق و نشر مؤسسة آل البیت(ع)‏.
حلی، حسن بن یوسف (علامه). (1417ق.). خلاصة الأقوال. تحقیق جواد قیومی. اول. قم: مؤسسة نشر الفقاهه.
_______________________. کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد. تحقیق حسن حسن زاده آملی. قم: مؤسسة نشر الإسلامی.
دهخدا، علی­اکبر. لغت‌نامه.‌ (1377). چ دوم. تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. 
رازى، فخرالدین. محمد بن عمر. مفاتیح الغیب. اعداد و نشر مکتب تحقیق دار احیاء التراث العربى‏. سوم. بیروت‏. 1420ق‏.
راغب اصفهانی. (1427ق.). المفردات فی غریب القرآن. تحقیق صفوان عدنان داوودی. دوم. بی­جا: طلیعۀ نور.
رضا، محمد رشید. (1414ق‏.). المنار. چ اول. بیروت: دارالمعرفه.
سامانی، سید محمود. (1387). مشورت و مشاوران در سنت و سیره پیشوایان. اول. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
سمرقندى، نصر بن محمد. (1416ق‏.). بحرالعلوم. تحقیق عُمر عَمروى. اول. بیروت: دارالفکر.
شریف رضى، محمد بن حسین‏. (1414ق.‏). نهج البلاغه. تحقیق صبحی صالح. قم: هجرت‏.
صدرالدین محمد شیرازی. (1411ق.). تفسیر القرآن­الکریم. تصحیح محمد خواجوی. چ دوم. قم: انتشارات بیدار.
الصنعانی، عبد الرزاق. (بی­تا). المصنف. تحقیق حبیب الرحمن الأعظمی. بی‌جا: بی­نا.
طباطبایی، محمد حسین . (1417ق / 1997م.). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسة الاعلمی.
طبرسى، فضل بن حسن. (1412ق.). جوامع­الجامع. تصحیح ابوالقاسم گرجی‏. اول. قم: مرکز مدیریت‏ حوزه علمیه قم.
طبرسی، مجمع البیان. (1415ق.). تحقیق وتعلیق لجنة من العلماء والمحققین الأخصائیین. اول. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
 طوسی، محمدبن حسن. (1409ق.). التبیان. تحقیق احمد حبیب العاملی. بیر.ت: دار احیاء التراث العربی.
عاملی، جعفر مرتضى. (1424 - 2003م.). مقالات و دراسات. چ اول. بی­جا: المرکز الإسلامی للدراسات.
عسکرى، حسنبن عبدالله‏. (1428ق.‏). تصحیح الوجوه و النظائر. تحقیق محمد عثمان محمد. چ اول. قاهره: مکتبه الثقافه الدینیه.
فاضل لنکرانی، محمد. (1418ق/ 1998م.). تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة (کتاب الحج). چ دوم. بی‌جا: دار التعارف للمطبوعات.
فراهیدی، خلیل بن احمد. (1409ق.). العین. تحقیق مهدی المخزومی و إبراهیم السامرائی. چ دوم. قم: مؤسسة دارالهجره.
فیض کاشانی. (بی­تا). المحجة البیضاء فی تهذیب الأحیاء. تحقیق و تصحیح علی اکبر غفاری. چ دوم. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین.
کجوری شیرازی، مهدی. (1382). الفوائدالرجالیه. تحقیق محمد کاظم رحمان ستایش. چ اول. قم: دار الحدیث للطباعة والنشر.
کراجکى، محمد بن على. (1410ق.). کنز الفوائد. تحقیق نعمة عبد الله‏. قم: دارالذخائر.
کلینى، محمد بن یعقوب. (1407ق‏.). الکافی. تحقیق و تصحیح على اکبر غفارى و محمد آخوندى. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
لیثى واسطى، على بن محمد. (1376). عیون الحکم و المواعظ. تحقیق و تصحیح حسین‏ حسنى بیرجندى. قم‏: دارالحدیث.‏
مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى. (1403ق.‏). بحارالأنوار. تحقیق و تصحیح جمعى از محققان‏. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. ‏
مجلسی، محمدتقی. (بی­تا). روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه. تحقیق و تعلیق سید حسین موسوی کرمانی و شیخ علی پناه الإشتهاردی. بی­جا:بنیاد فرهنک اسلامی حاج محمد حسین کوشان­پور.
مصطفوى، حسن. (1368ش.). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم‏. تهران‏: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‏.
مفید، محمدبن محمد. (1413ق.). الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد. تحقیق و تصحیح مؤسسة آل البیت(ع)‏. قم: نشر کنگره شیخ مفید.
 المقری الفیومی. أحمد بن محمد. (بی‌تا).  المصباح المنیر. بی­جا: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
نراقی، محمد مهدی، (بی‌تا)، جامع السعادات، نجف، تحقیق محمد کلانتر، دارالنعمان للطباعة والنشر.
نورى، حسین بن محمد تقى‏. (1408ق‏.). مستدرک الوسائل. قم: تحقیق و نشر مؤسسة آل البیت(ع).
واحدى، على بن احمد. (‏1416ق.‏). الوسیط فی تفسیر القرآن المجید. تحقیق زفیتى محمد حسن ابوالعزم. نشر جمهوری مصر العربیه. وزارة الاوقاف. المجلس الاعلى للشئون الاسلامیة. قاهره: لجنة احیاء التراث الاسلامی‏.