نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران. mohamadshabanpour@gmail.com
2 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران. fardindarabi@gmail.com
چکیده
در دیدگاه ابن عربی که مبنای کلامی اشعری دارد، هیچ نقشی برای انسان و علل طبیعی در نظام عالم قائل
نیست؛ و این به دلیل اعتقاد وی به جبر است. علامه طباطبائی دیدگاه شیعه دارد و برای علل طبیعی نهتنها بی
نقش در نظر نمیگرفت، بلکه نقش طولی در نظر میگیرد و نقش طولی جبر نیست و آنچه جبر است نقش
عرضی است؛ بنابراین باد و باران و امثال این علل طبیعیاند که نقش کارگزاری در نظام عالم دارند و هیچ
منافاتی با توحید ندارد، ظاهراً ابن عربی آیات توحیدی را مقدم میدارد و این علل طبیعی را کنار
میگذارد؛ اما علامه طباطبائی آیات توحیدی را همانطور معنا میکند که علل طبیعی را بهعنوان علل طولی
میداند و دقیقاً مطابق با توحید میداند و مخالف با مسئله توحید نیست. در این پژوهش آگاهانه یا ناآگاهانه
این دو دانشمند طبق تأثیرپذیری از مبانی کلامی که برای خود دارند اینگونه دو روش متفاوت در قبال
یک موضوع را اختیار کرده اند. این مقاله به شیوه کتابخانه-اسنادی به مطالعه آثار نگاشته شده عالمه
طباطبائی و ابن عربی و به صورت روش کار تطبیقی جزئی با توجه به مبانی کلامی ربط علل طبیعی با آیات
توحیدی به جمع بندی مطالب پرداخته است
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Theological Principles of Relating Natural Causes to Original Research Monotheistic Verses from the Perspective of Allameh Tabataba'i and Ibn Arabi
نویسندگان [English]
- mohamad shabanpour 1
- fardin darabi 2
1 Assistant Professor, Department of Quranic and Hadith Sciences, Faculty of Theology and Islamic Studies, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran. mohamadshabanpour@gmail.com
2 PhD student in Quranic and Hadith Sciences, Faculty of Theology and Islamic Studies, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran. fardindarabi@gmail.com
چکیده [English]
n Ibn Arabi's view, which has an Ash'arite theological basis, it does not give
any role to man and natural causes in the world system; And this is because
of his belief in algebra. Allameh Tabataba'i has a Shiite view and for natural
causes, not only did he not consider it roleless, but he also considered it a
longitudinal role, and the longitudinal role is not algebra, and what is algebra
is a transverse role; Therefore, wind, rain, and the like are natural causes that
play the role of agents in the system of the universe and have no
contradiction with monotheism. But Allameh Tabataba'i interprets
monotheistic verses in the same way that he considers natural causes as
longitudinal causes and considers them exactly in accordance with
monotheism and is not opposed to the issue of monotheism. In this research,
consciously or unconsciously, these two scientists, according to the influence
of their theological principles, have adopted such two different methods for a
subject. This article has studied the written works of Allameh Tabataba'i and
Ibn Arabi in a library-documentary manner and has summarized the contents
in the form of a partial comparative method according to the theological
principles of relating natural causes to monotheistic verses
کلیدواژه‌ها [English]
- Natural Causes
- Monotheism of Verbs
- Theological Principles
- Allameh Tabataba'i
- Ibn Arabi
آشتیانی، سید جاللالدین. )7217 .)نقدی بر تهافت الفالسفه غزالی. قم: نشر بوستان کتاب.
ابن عربی، محمد. )7352 .)الفتوحات المکیة. قاهره. الطباعه بوالق.
__________. )7814 .)التجلیات االلهیه. همراه با تعلیقات ابن سودکین و »کشف الغایات«. به
کوشش عثمان یحیی. تهران: بینا.
__________. )7837 .)تنبیهات علی علوّ الحقیقه المحمدیه العلیّه. قاهره: عالم الفکر.
__________. )3113 .)التدبیرات االلهیّه فی اصالح المملکه االنسائیه. لیدن: مطبعة به ریل.
__________. )7833 .)تفسیر ابن عربى )تأویالت عبد الرزاق(. 3 جلد. چاپ7 .لبنان: بیروت.
دار إحیاء التراث العربی
__________. )7241 .)رسالة الصفات االهیة. در چهارده رساله عرفانی. تصحیح سعید
رحیمیان. چاپ اول. شیراز: کوشامهر.
بدیعی، محمد. )7248 .)احیاگر عرفان: پژوهشی در زندگی و مذهب محییالدین ابن عربی. تهران:
موسسه فرهنگی و انتشاراتی پازینه.
جوادی آملی، عبداهلل. )7214 .)آوای توحید. شرح نامه امام خمینی به گورباچف. تهران: ناشر
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی )ره(.
جوادی آملی. عبداهلل. )7218 .)علی بن موسی الرضا و الفلسفه االلهیه. قم: داراالسـراء للنشر.
___________. )721۸ .)رحیق مختوم. قم: نشر اسراء.
خمینى، سـید روح اللّه موسـوى. )7241 .)الطلب و اإلراده. تهران: مؤسـسه تنظیم و نشر آثار امام
خمینى. چاپ 8.
سبحانی، جعفر. )7873 .)اإللهیات على هدى الکتاب و السنه و العقل. قم. المرکز العالمی للدراسات
اإلسالمی. چاپ 2.
سبحانی. جعفر و محمدرضایی. محمد. )7241 .)اندیشه اسالمی. تهران: دفتر نشر معارف.
صدرالمتألهین )مالصدرا(. محمد بن ابراهیم. )7547 .)الحکمه المتعالیه فى االســفار العقلیه األربعه.
تعلیقه علّامه سید محمدحسین طباطبائی. چاپ 2 .بیروت: داراالحیا لتراث العربی.
طباطبائی، سید محمدحسین. )7247 .)طریق عرفا )ترجمه و شرح رساله الوالیه(. ترجمه صادق
طباطبائی. سید محمدحسین. )7875 ق(. الرسائل التوحیدیة. لبنان. بیروت. مؤسسة النعمان.
(7833 ق). نهایه الحکمه. تعلیقه عباس علی زارعی سبزواری. چاپ 7۸ .
موسسه النشر االسالمی.
(7259 .)بدایة الحکمة. تحقیق عباسعلی زارعیسبزواری. قم. ناشر:
الجماعه المدرسین به قم المشرفه. موسسه النشر االسالمی.
(72۸2 .)المیزان فی تفسیر القرآن. قم. دفتر انتشارات اسالمی.
(7218 .)ترجمه تفسیر المیزان. ترجمه محمدباقر موسوی. قم. جامعه
مدرسین حوزه علمیه قم. دفتر انتشارات اسالمى. چاپ: 9.
(7244) .شیعه در اسالم. چاپ پنجم. قم: موسسه بوستان کتاب(مرکز
چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسالمی حوزه علمیه قم).
(7245) .نهایة الحکمه. ترجمه و شرح علی شیروانی. قم. بوستان کتاب.
چاپ دهم.
طباطبایى، سید محمد حسین. مطهری. مرتضی. (7241) .اصول فلسفه و روش رئالیسم. تهران:
صدرا.
طیار مراغی. محمود و حسن زاده. صادق. (7215 ).دومین یادنامه علّامه طباطبائی. اسوه عارفان.
تهران: انتشارات آل علی.
الهیجى، فیاض. (7242) .گوهر مراد. مقدمه زین العابدین قربانى. . چاپ اول.تهران: نشـر سایه.
مطهری، مرتضی. )7252 .)شرح منظومه. تهران: صدرا.
(7248 ).مجموعه آثار شهید مطهری. تهران: انتشارات صدرا.
میرزایی، نسترن. (7259 ).شالودههای فلسفه نوافالطونی. مجله فلسفی زیزفون. زمستان 7259 .
هاشمیان، هادی.(بیتا). دریای عرفان. شرح حال سید علی قاضی طباطبائی. قم: موسسه فرهنگی
طه.
)