نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار معارف اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اراک، اراک، ایران

چکیده

همه دانشمندان اسالمی معتقدند که بر اساس آیه 271 سوره اعراف، بین خداوند و انسانها مکالمه ای وجود 
داشته و در این مکالمه، انسانها به ربوبیت خدا اقرار کرده اند؛ ولی در مورد »واقعی« یا »نمادین« بودن این
مکالمه و اقرار، بین اندیشمندان اسالمی دیدگاههای متفاوتی وجود دارد. برخی از دانشمندان اسالمی داللت 
آیه »میثاق« بر وجود »عالم ذر« را مورد تایید قرار داده و در نتیجه معتقدند این مکالمه و اقرار، »واقعی« و در 
عالم مادی قبل از آفرینش انسان در دنیا بوده و مفاد آیه حاکی از آن »واقعه« است. برخی دیگر، استفاده 
»عالم ذر« از آیه »میثاق« را مورد انکار قرار داده و معتقدند عالمی به نام »عالم ذر« وجود ندارد؛ ولی بعضی
از اینان، مفاد آیه مذکور را »تمثیل« و »نمادین« عنوان کرده و درنتیجه این اقرار را »واقعی« ندانسته اند. 
بعضی دیگر، »تمثیل«و » نمادین« دانستن مفاد آیه را غیرقابل قبول و این میثاق و اقرار را »واقعی« دانسته اند. 
یافتههای این پژوهش نشان میدهد که اوال، الزمه انکار استفاده »عالم ذر« از آیه میثاق، پذیرش »تمثیل« و 
»نمادین« دانستن مفاد آیه میثاق است، نمیتوان استفاده »عالم ذر« از آیه میثاق را مورد انکار قرار داد و در 
عین حال، آن میثاق و اقرار را »واقعی« دانست. ثانیا، »تمثیل« و »نمادین «دانستن مفاد آیه »میثاق« از جهات 
متعددی بر خالف ظاهر آیه »میثاق« بوده و در نتیجه غیرقابل قبول است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Tamthil and Symbolic View of Mithagh Original Research Verse

نویسنده [English]

  • mohammad ebrahimirad

Assistant Professor of Islamic Studies, Faculty of Literature and Human Sciences, Arak University, Arak, Ira

چکیده [English]

Islamic scientists believe that on the basis of verse 172 in Aaraf chapter, 
there has been a conversation between Allah and human beings and in this 
conversation all the human beings have accepted monotheism. But there 
were different ideas about the reality and symbolic nature of this 
conversation among Islamic scientists. Some of these scientists believe that 
Mithagh supports the idea of Zar world and this conversation and acceptance 
has been real and it was realized in the materialistic world before the 
creation of human being and the contents of Mithagh verse reveal it. Others 
deny using Zar World from that verse. And they believe that there is no Zar 
World. But some of them do not see the content of verse tamthil as symbolic 
and they see it real. The findings show that to deny using Zar World based 
on mithagh verse, you should accept Mithagh verse as having Tamthil and 
symbolic view of the content of this verse. And you cannot deny inferring 
Zar world from the verse and view that acceptance as real. Moreover, 
viewing it as Tamthil and symbolic is against the content of the verse from 
different perspectives. And therefore, it is unacceptable

کلیدواژه‌ها [English]

  • Zar World
  • Mithagh Verse
  • Tamthil
  • Heavenly world
  • Wisdoms
منابع
قرآن کریم.
ابراهیمی راد، محمد. )2188ش(. »ارزیابی اشکاالت عالمه طباطبایی براستفاده عالم ذر از آیه 
میثاق«. پژوهشهای قرآن و حدیث. دانشکده الهیات و معارف اسالمی دانشگاه تهران. 
دوره 11 ،شماره 2 ،بهار و تابستان ، صص3-17.
ابوترابی، علی اکبر.)2313ق(. الموسوعه الرجالیه المیسره. چاپ دوم. قم: موسسه االمام 
الصادق)ع(.
ابوالفتوح رازی، حسین بن علی. )1408ق(. روض الجنان وروح الجنان فی تفسیر القرآن. چاپ
اول. مشهد: بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی.
ابوحیان، محمد بن یوسف. )2311ق(. البحر المحیط فی التفسیر. چاپ اول. بیروت. دارالفکر.
ابن کثیر، اسماعیل بن عمر. )2323ق(. تفسیر ابن کثیر. چاپ اول. بیروت: دار الکتب العلمیه.
امینی ، عبدالحسین.)2313ق(. المقاصد العلیه فی المطالب السنیه. چاپ اول. ایران، قم: دار التفسیر.
برقی، احمد بن محمدبن خالد. )2172ش(. المحاسن . چاپ دوم. قم: دارالکتب االسالمیه.
بیضاوی، عبد الله بن عمر. )2328ق(. انوار التنزیل واسرارالتاویل. چاپ اول. بیروت: دار احیاء 
التراث العربی.
جوادی آملی، عبدالله . (2131ش). تسنیم. چاپ اول . قم: نشراسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (2187ش). فطرت در قرآن. چاپ پنجم. قم: نشراسراء.
خویی ، ابوالقاسم. (2321ق ). معجم رجال الحدیث. چاپ چهارم. قم: نشرآثار الشیعه.
زمخشری، محمودبن عمر.(2317ق). الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل. چاپ سوم. بیروت: 
دارالکتاب العربی.
سیوطی، جلال الدین. )2328ق(. تفسیر الجلالین. چاپ اول. بیروت.: موسسه النورللمطبوعات .
شرف الدین، عبد الحسین.(بیتا). فلسفه المیثاق والوالیه. قم: دار الکتاب .
صادقی، محمد. )2321ق(. الفرقان فی تفسیر القران. چاپ دوم. قم: انتشارات فرهنگ اسالمی.
صدرالدین شیرازی، محمد. )2188ش(. تفسیر القرآن الکریم. تصحیح محمد خواجوی. چاپ 
دوم. قم. نشر بیدار.
صدوق، محمدبن علی.)2117 .)التوحید. چاپ دوم. قم: جامعه مدرسین.
111 | فصلنامه علمی پژوهشنامه معارف قرآنی | سال سیزدهم |شماره 94 | تابستان 1911
صفار، محمدبن حسن.)1404ق(. بصایر الدرجات . چاپ دوم. قم: مکتبه آیت اهلل نجفی.
طباطبائی، سیدمحمد حسین. )2131ش(. المیزان فی تفسیرالقرآن. چاپ دوم. بیروت: موسسه 
العلمی.
طبرسى، فضل بن حسن.)2321ق(. جوامع الجامع. مصحح. ابوالقاسم گرجی. چاپ اول. حوزه 
علمیه قم: مرکز مدیریت.
طبرسى، فضل بن حسن. )2171ش(. مجمع البیان فی تفسیر القران. چاپ سوم . تهران: ناصرخسرو.
طوسى، محمد بن الحسن.) بیتا (. التبیان فی تفسیر القرآن. چاپ اول. بیروت: دار االحیا ء التراث 
العربی.
عبد الجبار، قاضی.) بی تا (. متشابه القرآن. چاپ اول. قاهره: مکتبه دار التراث.
علم الهدی ، سید مرتضی.)2311ق(. االمالی. چاپ اول . قم: مکتبه آیت اهلل المرعشی النجفی.
علم الهدی، محمدباقر. )2311ق(. سد المفرعلی منکر عالم الذر. چاپ اول. بیروت: دارالعلوم.
فخر رازی، محمد. (2311ق). مفاتیح الغیب. چاپ سوم. بیروت: دار االحیا التراث العربی.
قمى، على بن ابراهیم.(2313 .)تفسیرالقمی. چاپ سوم. قم: دار الکتاب.
کلینی، محمد بن یعقوب . )2317ق(. کافی . چاپ چهارم. تهران: دارالکتب السلامیه .
مصباح، محمد تقی. (2187ش). معارف قرآن. چاپ اول. قم: موسسه در راه حق.
مفید، محمد بن محمد بن نعمان. (2323ق). المسایل السرویه. چاپ دوم. بیروت. دار المفید.
مکارم شیرازى، ناصر. (2171ش). تفسیر نمونه. چاپ سیزدهم. تهران: دار الکتب اإلسلامیه.
نجاشی، احمدبن علی.(2313ق). رجال النجاشی. چاپ هفتم. قم: موسسه نشر اسلامی.