نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• یوسف فرشادنیا ¹
• حمید ایماندار ²

¹ دانشگاه شیراز

² استادیار بخش علوم قرآن و فقه دانشگاه شیراز

چکیده

قرآن به عنوان متن و کلام الهی، دارای اعجاز تأثیری و از جهت «لفظ» و «معنا»، امری وحیانی است. از طرفی خدا به پیامبر (ص) هنگام قرائت قرآن، امر(ندبی) به «استعاذه» نموده است. از دیگر سو، «تکثر معنا» به عنوان یک نظریه معنایی در خصوص متون دینی و به‌طور خاص قرآن مطرح است. نوشتار حاضر به شیوه‌ای تحلیلی، بر اساس جدول تحلیل محتوا و ابزار کتابخانه‌ای، نظریه‌ی «تکثر معنا» را بر پایه اثر وجودی و کارکردی آموزه «استعاذه» پیش از قرائت قرآن مورد نقد قرار داده است. قرآن، در موارد مختلفی، امر به «استعاذه» نموده است. طبق بررسی‌های انجام شده، بالاترین فراوانی از جهت «مستعاذه منه»، به «شیطان» تعلق دارد. «صیانت و نفی سلطه شیطان»، «پیشگیری از لغزش در تلاوت و اشتباه در تفسیر» و همچنین «درمان روانی و معرفتی» از آثار وجودی و کارکردی عمده «استعاذه» است. توجه صرف به ظواهر لفظ، عبارت و جمله‌های متن، سهیم بودن تصورات ذهنی و عدم نیاز به کشف و اهمیت «مراد مؤلف» در فهم متن از جمله مفاد نظریه‌های معنایی است که موجب «تکثر معنا» در فهم متون می‌شود. با نظری به دلائلی چون؛ یک: «وحیانی بودن "لفظ" و "معنا" در قرآن»، دو: «تأکید به "استعاذه" پیش از قرائت قرآن» و سه: «کارکردهای سه‌گانه استعاذه قرائت»، «تکثر معنا» در قرآن با چالش مواجه می‌شود. بنابراین باید به آموزه «استعاذه» به عنوان راهبرد عملی قرآنی و دژ محکم در راستای «فهم صحیح قرآن» و پیشگیری از «تکثر معنا» بهره برد.

کلیدواژه‌ها

• "قرآن"
• "آموزه استعاذه"
• "آیه 98 سوره نحل"
• "تکثر معنا"
• "شیطان"

موضوعات

• قرآن و معارف قرآنی

عنوان مقاله [English]

The Qur'an and the doctrine of "intercession"; A challenge to the "plurality of meaning" theory

نویسندگان [English]

• yusuf farshadnia ¹
• , hamid IMANDAR ²

¹ Shiraz university

² Assistant Professor of Quran and Jurisprudence Department of Shiraz University

چکیده [English]

As a text and word of God, the Qur'an has a miraculous effect and is a revelation in terms of "words" and "meaning". On the other hand, God commanded the Prophet (PBUH) to "repent" while reciting the Qur'an. On the other hand, "multiplicity of meaning" is proposed as a semantic theory regarding religious texts and specifically the Qur'an. In an analytical way, based on the content analysis table and library tools, the present article has criticized the theory of "multiplicity of meaning" based on the existential and functional effect of the doctrine of "substitution" before reading the Qur'an. The Qur'an, in various cases, has ordered to "repent". According to the conducted surveys, the highest frequency of the direction of "Mustaazeh Maneh" belongs to "Shaitan". "Protection and negation of Satan's rule", "prevention of slips in recitation and mistakes in interpretation" as well as "psychological and epistemological therapy" are among the major existential and functional works of "Esta'izah". Paying attention only to the appearance of words, phrases and sentences of the text, the sharing of mental ideas and the lack of need to discover and the importance of "author's intention" in understanding the text are among the contents of semantic theories that cause "multiplicity of meaning" in the understanding of texts. With a view to reasons such as; One: "Revelation of "Word" and "Meaning" in the Qur'an", two: "Emphasis on "Istiazeh" before reciting the Qur'an" and three: "Triple functions of Istiazeh recitation", "multiplicity of meaning" in the Qur'an is challenged.

کلیدواژه‌ها [English]

• "Qur'an"
• "Doctrine of Substitution"
• "Verse 98 of Surah Nahl"
• "Pulsibility of Meaning"
• "Satan"