نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه معارف و الهیات دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

قرآن، معجزه جاودان اسلام ابعاد گوناگونی از اعجاز بیانی را دارا است. هدف از تحقیق حاضر طرح و توصیف مفهوم با هم‌آیی شادی در قرآن کریم و روایات و توجه به نقش ترکیبات هم آیند در مسائل کاربردی است. شادی در قرآن و احادیث، به دو بخش ممدوح و مذموم تقسیم می‌شود. شادی ممدوح شادی توأم با اهداف الهی و انسانی بوده که انسان در آن از نظر روحی، سبک‌بال شده و از شرایطی که در آن قرار گرفته است رضایت، کسب می کند؛ حال سؤال این است واژه های دال بر شادی ممدوح در قرآن به لحاظ مفهوم شناسی چه معنا، وابعاد و ویژگیهایی دارد؛ پژوهش حاضر به بررسی تحلیلی- توصیفی همایندهای علّی شادی ممدوح و مفهوم شناسی آن در آیات و روایات می پردازد. از این رو، در مقاله حاضر، در حوزه نظری مروری بر آرا زبان شناسی فرث، پالمر، در حوزه زبان شناسی کاربردی، داشته و در ادامه به تحلیل و توصیف مفهومی این پدیده زبانی در واژه های دال بر مفهوم شادی، می پردازد. نتایج بیانگر این است که یقین و رضامندی، نقطه اتّکای مطمئن، خوش رویی و محبت و دوری از شادی های ناپایدار، از جمله همایندهای علّی مرتبط با شادی ممدوح است. هفده واژه متناظر با مفهوم شادی در قرآن و روایات بکار رفته، که برخی جزء واژگان مشترکی بوده که هر دو مفهوم شادی ممدوح و مذموم را مد نظر داشته است. یکایک این واژگان دارای افتراق و تمایزهایی است که موجب امتیاز به کارگیری هر یک در موقعیت خاص و معین می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Reading the causal synonyms of happy happiness and its conceptualization in verses and hadiths; A case study of the words Zahk, Daab, Farah, Sarwar

نویسنده [English]

  • Farhad Mohamadi Nejad

Assistant Professor, Department of Education and Theology, Payam Noor University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Quran, the eternal miracle of Islam, has various dimensions of expressive miracles. The purpose of the present research is to design and describe the concept of happiness in the Holy Qur'an and hadiths and pay attention to the role of combinations in practical issues. Happiness in the Qur'an and hadiths is divided into two parts: praised and condemned. Praised happiness is happiness combined with divine and human goals, in which man becomes spiritually light and gets satisfaction from the conditions in which he is placed; Now the question is, what are the meanings, dimensions, and characteristics of the words referring to happiness in the Qur'an in terms of concept; The present study deals with the analytical-descriptive investigation of the causal similitudes of Shadi Mamdouh and its conceptualization in verses and traditions. Therefore, in the present article, in the theoretical field, there is a review of the linguistic opinions of Firth, Palmer, in the field of applied linguistics, and in the following, he deals with the conceptual analysis and description of this linguistic phenomenon in the words indicating the concept of happiness. The results show that certainty and satisfaction, a reliable point of reference, cheerfulness and affection and avoiding unstable happiness are among the causal co-occurrences related to happiness. Seventeen words corresponding to the concept of happiness are used in the Qur'an and hadiths, some of which are part of common words that mean both the concept of praiseworthy and reprehensible happiness.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conceptology Shadi Mamdouh
  • word rhymes
  • causal homonyms
  • Holy Qur'an
  • hadiths
قرآن.
نهج­البلاغه.
ابن شعبه، حسن بن علی. (۱۳۸۰ش). تحف­العقول عن آل الرسول. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
ابن منظور، محمد بن مکرم‫. (بی تا). لسان­العرب. بیروت: دارصادر.
پالمر، فرانک. (1374ش). نگاهی تازه به معنی شناسی. ترجمه کورش صفوی. تهران: نشر مرکز.
پناهی، ثریا. (1381ش). فرایند باهم آیی و ترکیبات باهم آیند در زبان فارسی. نامه فرهنگستان. سال پنجم. شماره 3 . (پیاپی 19).
ترمذی، محمد بن عیسی. (1419ق). سنن الترمذی. (الجامع الصحیح). قاهره: دار الحدیث.
تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد. (1410ق). غرر­الحکم و درر­الکلم‌. قم‌: دار الکتاب الإسلامی‌.
حسینی همدانی، سید محمدحسین. (1363ش). انوار درخشان. تهران: لطفی.
دیلمی، حسن بن ابی الحسن. (۱۳۷۶ش) ارشاد القلوب الی الصواب. ترجمه علی سلگی نهاوندی. قم: نشر ناصر.
راغب اصفهانی، حسین. (1416ق) المفردات. دمشق: دارالقلم.
الراغب الاصفهانی. (1416ق). مفردات الفاظ القرآن. تحقیق صفوان عدنان داوودی. بیروت: الدارالشامیه.
شرتونی، سعید. (1377ش). اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد. اداره کل حج و اوقاف و امور خیریه
الشیخ الکلینی. (1407ق). الکافی. تهران: ‌دار الکتب الإسلامیه.
الطباطبائی، محمد حسین. (1351ش). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.
طبرسی، علی‌بن‌حسن. (1418ق). مشکاه الانوار فی غرر الاخبار. قم: موسسه فرهنگی دار الحدیث.
طبرسی، فضل بن حسن. (1380ش). ترجمه تفسیر مجمع البیان. ترجمه و نگارش از احمد بهشتی؛ تصحیح و تنظیم موسوی دامغانی. تهران: فراهانی.
فتال نیشابورى، محمد بن احمد. (1375ش). روضه­الواعظین و بصیرة المتعظین. قم: انتشارات رضى‌.
قرشی بنابی، علی‌اکبر. (1307ش). قاموس قرآن. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
____________. (1377ش). مفردات نهج­البلاغه‌. تهران: مرکز فرهنگی نشر قبله.
متقی، علی بن حسام‌الدین. (1419ق). کنز العمال فی سنن الأقوال و الأفعال. بیروت: دار الکتب العلمیه.
مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی. (1368ش). بحار‌الأنوار. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
المحدث الإربلی. (بی تا). کشف الغمه فی معرفه الأئمه. قم: نشر شریف الرضی‌.
محمدی ری شهری، محمد. (1393ش). حکمت نامه رضوی. مترجم حمیدرضا شیخی. قم: چاپ و نشر دارالحدیث.
 (1387ش). حکمت­نامۀ امام حسین(ع). قم: موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث. سازمان چاپ و نشر.
 (۱۳۹۱ش). الگوی شادی از نگاه قرآن و حدیث. قم: موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث. سازمان چاپ و نشر.
معین، محمد. (1381ش). لغت‌نامه معین. تهران‌: زرین.
الحُلوانی، حسین بن نصر. (1408 ق‌). نزهه­الناظر و تنبیه­الخاطر. قم: مدرسة الإمام المهدی (عج).
نصیبی، محمد بن طلحه. (بی تا). مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول. بیروت: موسسه­البلاغه.
النوری الطبرسی، میرزا حسین. (1366ش). مستدرک­الوسائل و مستنبط­المسائل. قم: موسسه آل‌البیت(ع).