نوع مقاله : علمی - ترویجی
نویسندگان
1 دانشیار دانشگاه اراک
2 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه اراک
چکیده
بحث اسماء و صفات الهی از دیرباز تاکنون مورد توجّه متکلّمان و مفسّران بوده است. در قرآن، این اسماء بسیار فراوان دیده می‌شود و بسیاری از آیات آن، به یک یا دو اسم خداوند ختم شده‌اند. این مقاله درصدد است تا با روش کتابخانه‌ای و با نگرشی توصیفی‌ـ تحلیلی و با تکیه بر منابع تفسیری فریقین، ارتباط میان اسماء مذکور در پایان آیات را، با محتوای آیات در سورة آل‌عمران مورد ارزیابی قرار دهد. از این رو، اسماء مزبور با استناد به کتاب «رسائل توحیدی علاّمه طباطبائی» پیکربندی شده است و با تقسیم‌بندی آنها به دو دستة اصلی و فرعی، آیات مربوط به هر یک، ذیل آن ذکر و بررسی شده است. رهیافت اساسی این پژوهش آن است که با توجّه به اتّفاق اساطین علوم قرآن، مبنی بر توقیفی بودن چینش کلمات در قالب آیات، ارتباط وثیقی میان این اسماء با محتوای آیات وجود دارد و انحاء ارتباطی میان آنها به چند صورت نمود یافته است که عبارتند از: ارتباط با آیة خود، پیوند با دو آیۀ قبل و بعد، و ارتباط با محتوای کلّی چند آیه و یا معنای کلیدی سوره. در پیوند اسماء با آیۀ خود و با دو آیۀ قبل و بعد، سه وجه ارتباطی پیوند با صدر، میانه و ذیل آیات برقرار است و در 2 مورد اخیر، یعنی پیوند با محتوای کلّی چند آیه، یا معنای کلیدی سوره، مهم‌ترین مسئلة دینی، یعنی نفی الوهیّت از غیر خداوند در سورة آل‌عمران مطرح شده است و پیوند این مسئله با اسماءِ فردِ مذکور در پایان آیات، در اسم علیم منحصر می‌شود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Interconnection of Divine’s Names with Meanings of Verses in Imran Surah
نویسندگان [English]
- Ebrahim Ebrahimi 1
- Seyed Ebrahim Mortazavi 2
چکیده [English]
The Interconnection of Divine’s Appellations with Meanings of Verses in Imran Surah is the issue under discussion in this research. Most of the divine names signify the Supreme Being. Some of the names have more than one meaning, but not all of the meanings can be conveyed in all the verses. The relationship between the divine names’ meaning(s) with the content of the verses is undeniable. This relationship has appeared in a number of ways including relationship of the name with the content of the verse containing that name, with the previous or the subsequent verses, with the content of some successive verses, and with the content of the whole surah. In the Descendants of Imrān surah, the divine names are related with the content of their verses in the beginning, the middle, or the ending part of the verses, or with the overall content of the verses. The same pattern occurs to the previous or the subsequent verses. What matters in the relationship of the names with the overall content of the surah is the relationship between the names and the most important theme discussed in the surah. In the Descendants of Imrān surah, such relationship distinctly occurs between the names: the Live, the Eternal, the Invincible, and the Wise from one side, and the issues: negation of divinity from Jesus (pbuH), and its exclusiveness to Allah from the other.
کلیدواژه‌ها [English]
- Divine Names
- Descendants of Imrān surah
- Relationship between the Divine names
)