نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد دانشگاه شاهد، تهران

2 استادیار دانشگاه شاهد، تهران

چکیده

رزق یکی از مهم‌ترین نیازها و دغدغه‌های بشر از ابتدای خلقت بوده است که شامل هر نوع بهره‌ای از جانب پروردگار به موجودات می‌باشد. نحوة کسب رزق، آثار تربیتی بر ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی افراد بر جای می‌گذارد. در آموزه‌های دینی، «رزق» با فراوانی قابل توجّهی ذکر شده است که نشان‌دهندة اهمیّت این موضوع می‌باشد. در این پژوهش، با هدف بررسی آثار تربیتی رزق و کسب حلال با توجّه به آیات و روایات سعی بر آن شده که به روش اسنادی، مضمون آیات و روایات مربوط به این موضوع بررسی گردد که از نوع پژوهش‌های بنیادی است. نوآوری پژوهش حاضر در مقایسه با پژوهش‌های پیشین، در بر دارندة روایات بحارالأنوار به عنوان منبع جامع روایی شیعی و بررسی آثار تربیتی آن است که حاصل تحقیق حاکی از آن است که انتخاب شیوه‌های کسب رزق، تأثیر مستقیم در استواری و شکوفایی ابعاد مختلف در پی دارد که مقیّد بودن به کسب رزق حلال، در بُعد زندگی فردی، شامل عدم پیروی از وسوسه شیطانی، تقویت روحیّة سپاسگزاری و شکر، ایجاد و تقویت عمل صالح، آرامش و رفاه، تقویت و تثبیت دینداری و جلاء دادن روح می‌باشد. در بُعد زندگی اجتماعی نیز شامل بهره‌مندی از فرزندان صالح، رعایت حقوق دیگران می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Educational Effects of Halal Livelihood with Emphasis on Verses of Holy Quran and Hadiths

نویسندگان [English]

  • Roshan Dehghani 1
  • Asghar Hadavi 2

چکیده [English]

Livelihood has been one of the needs and concerns of mankind from the very beginning of creation which includes any kind of interest on the part of God to his creatures. In religious doctrines “Livelihood” is mentioned with considerable frequency that reflects the importance of this issue. How to make a living has educational effects on various aspects of personal social life. The study made an attempt to investigate the educational effects of halal livelihood and income with reference to the Quranic verses and hadiths through their content analysis. The innovation of the current study compared to previous research is its utilization of Bharalanvar traditions as a comprehensive resource of Shi’ite traditions and its educational effects. The research reached the conclusion that the using correct Livelihood methods has direct effects on the development and actualization of various dimensions such as earning halal money in the personal life including not following Satan’s temptations, reinforcement the spirit of gratitude, reinforcement of f right deeds, peace and welfare, reinforcement and stabilization of religious spirit. Its effects in individuals’ social life include the benefit of having righteous children and respect to the rights of others.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Livelihood
  • Verses
  • hadiths
  • Educational effects
  • Personal life
  • Social life
قرآن کریم. (1415ق.). ترجمة محمّدمهدی فولادوند. تهران: دارالقرآن الکریم.
ابن‌فارس، احمد. (1404ق.). معجم مقاییساللّغة. قم: مکتب الأعلام الإسلامی.
ابن‌منظور، محمّدبن مکرّم. (1404ق.). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
بارو، رابین و رونالد وودز. (1390). درآمدی بر فلسفة آموزش و پرورش. ترجمة فاطمه زیباکلام. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
باقری، خسرو. (1389). درآمدی بر فلسفة تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران. تهران:انتشارات علمی و فرهنگی.
بیات، غلامرضا. (1385). اسلام در مبارزة بنیادین با فقر. تهران: انتشارات بدر.
تهانوی، محمّدعلی. (1404ق.). کشّاف اصطلاحات الفنون و العلوم. استانبول: دار قهرمان.
جرجانی، علیّ‌بن محمّد. (1408ق.). التّعریفات. بیروت ـ لبنان: دارالکتب العلمیّة.
جوهری، اسماعیل‌بن حمّاد. (1376). الصّحاح. بیروت: دارالعلم للملایین.
حکیمی، محمّدرضا و علی‌محمّد حکیمی. (1371). الحیاة.ترجمة احمدآرام. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
مبانی اقتصاد اسلامی. (1371). دفتر همکاری حوزه و دانشگاه. تهران: انتشارات سمت.
دلشاد تهرانی، مصطفی. (1376). سیری در تربیت اسلامی. تهران: مؤسّسة نشر و پژوهش‌های مرکز.
دهخدا، علی‌اکبر. (1352). لغت‌نامة دهخدا. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
راغب اصفهانی، حسین‌بن محمّد. (1412ق.). مفردات ألفاظ القرآن. بیروت: دارالقلم.
رشیدپور، مجید. (1378). تربیت کودک از دیدگاه اسلام. تهران: انجمن اولیاء و مربّیان جمهوری اسلامی ایران.
سیف، علی‌اکبر. (1387). روانشناسی پرورشی نوین. تهران: دوران.
شریعتمداری، علی. (1374). اصول و فلسفة تعلیم و تربیت. تهران: مؤسّسة انتشارات امیرکبیر.
طباطبائی، سیّد محمّدحسین. (1417ق.). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: انتشارات اسلامی جامعة مدرّسین حوزة علمیّه.
طبرسی، فضل‌بن حسن. (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات ناصرخسرو.
فخر رازی، محمّد. (1415ق.). التّفسیرالکبیر. بیروت: دارالفکر.
فراهانی‌فرد، سعید. (1378). نگاهی به فقر و فقرزدایی از دیدگاه اسلام. تهران: مؤسّسة فرهنگی دانش و اندیشة معاصر.
فراهیدی، خلیل‌بن احمد. (1409ق.). العین.قم: نشر هجرت.
فیتز پتریک، تونی. نظریّة رفاه (سیاست اجتماعی چیست؟). ترجمة هرمز همایون‌پور. تهران: گام نو.
فیروزآبادی، محمّدبن یعقوب. (1415ق.). قاموس المحیط. بیروت: دارالکتب العلمیّة.
کانت، ایمانوئل. (1374). تعلّم و تربیت و مراحل آن. ترجمة غلامحسین شکوهی. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
الکردی، عمّار. (1416ق.). الانسان و الرّزق. دمشق: دارالمعرفة.
کلباسی حائری، محمّد. (1389). السّعة و الرزق. بیروت: مؤسّسة الوفاء.
کهندل، معصومه. (1388). بررسی همبستگی رزق و پارسایی در آیات و روایات. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. دانشکدة علوم حدیث تهران.
مجلسی، محمّدباقر. (1403ق.). بحار الأنوار. بیروت: دار إحیاء التّراث العربی.
محمودیان، حسین. (1389). بررسی اثر کسب درآمد حلال بر تربیت. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی تهران. دانشکدة روانشناسی و علوم اجتماعی گروه علوم تربیتی.
مطّهری، مرتضی. (1371). تعلیم و تربیت در اسلام. قم: صدرا.
مظفّر، محمّدرضا.(1380). عقاید الإمامیّه. ترجمة علیرضا مسجدجامعی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مغنیه، محمّدجواد. (بی‌تا). التّفسیر المبین. قم: بنیاد بعثت.
میرزا خسروانی، علیرضا. (1390ق.). تفسیر خسروی. تهران: انتشارات اسلامیّه.
نیک‌زاد،محمود. (1371).کلّیّات فلسفة تعلیم و تربیت. تهران: انتشارات اسلامیّه.