نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه حکیم سبزواری، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد رشتة تفسیر و علوم قرآن، دانشگاه قم، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عرب دانشگاه حکیم سبزواری، ایران

چکیده

امام رضا(ع) یک شخصیت کامل انسانی است که تمام رفتارها و گفتارهای ایشان منطبق با آیات قرآنی است و به همراه پیامبر و ائمه(ع) بهترین الگو برای ساخت زندگی اسلامی است. سیره‌شناسی به معنای سبک‌شناسی و رفتارشناسی است و در واقع، شناخت اصول، معیارها و روش‌هایی است که یک فرد در رفتار و کردار خود دارد. این نوشتار در پی تطبیق سیرة فردی زندگی امام رضا(ع) از قبیل خوش‌خلقی، عذرپذیری، ساده‌زیستی، کناره‌گیری از دنیا، حفظ زبان و نیز سیرة اجتماعی ایشان، از قبیل ارزش نهادن بر نفس انسان، خانواده، صلة رحم، انفاق و بخشش، ارتباط و تعاون با محرومان جامعه، خوش‌رفتاری با کارگران، جود و سخاوت، گذشت و بردباری، پرهیز از اسراف، مشورت، عمران و آبادانی با آیات قرآن است. هدف اصلی از این تحقیق، «سیرة فردی و اجتماعی امام رضا(ع) با تطبیق بر آیات قرآن» و اهداف فرعی «بررسی فضائل و ویژگی‌های اخلاقی امام رضا(ع)» و «شناخت رابطة بین ویژگی‌های اخلاقی امام رضا(ع) با آیات قرآن» است. پرسش اصلی این پژوهش که با روش کتابخانه‌ای درصدد پاسخگویی به آن است، اینکه کدام  فضائل اخلاقی امام رضا(ع) متأثر از آیات قرآن است و سیرة فردی و اجتماعی امام رضا(ع) که برخاسته از قرآن است، چگونه در جامعة امروزی می‌تواند تأثیر داشته باشد؟ در نتیجه، الگوی رفتاری و اخلاقی امام رضا(ع)، در کنار ائمه (ع)،  قرآن نیز بوده است و می‌توان بسیاری از ویژگی‌های فردی و اجتماعی ایشان را در قرآن پیدا کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Individual and Social Lifestyle of Imam Reza in terms of the Verses of the Quran

نویسندگان [English]

  • Hasan Majidi 1
  • Amir Azizi 2
  • Raziyeh Razm Ara 3

چکیده [English]

Imam Reza (AS) is a fully human which all his behaviors and statements are consistent with Quranic verses, and he is the best model for the construction of Islamic life with the Prophet and the Imams’ (AS) lifestyles. Knowing of lifestyle means studying the style and behavior and actually understanding the principles, standards and procedures that a person has in his actions and roles. This article seeks to match the individual biography of the life of Imam Reza (AS) with the Quranic verses  such as good humor, excuse, simple life, preserving his language, as well as his social behavior such as valuing the human soul, family, kinship, charity and forgiveness, communication and cooperation with the disadvantaged,good behavior with workers, judgment and generosity, forgiveness and tolerance, avoidance of the extravagance, consultation, construction and development, with the Quran. The main purpose of this study is to compare personal and social life of Imam Reza (AS) with the Quran and the sub-goals of this study are about the virtues and moral characteristics of Imam Reza (AS) and understanding the relationship between moral characteristics of Imam Reza (AS) with the Quran. The main question of this study which the authors sought to respond through a library research is that “Which moral virtues of Imam Reza (AS) were affected by Quran and how do Imam Reza's personal and social behavior that have been derived from  the Quran impact upon society? As a result, ethical behavior of Imam Reza was affected by both on the Imams’ lifestyles and the Quran. Also, many of his social and personal characteristics can be­ found in the Quran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Reza (as)
  • The Quran
  • Knowing of life
  • Individual behavior
  • Social behavior
قرآن کریم.
ابن‌بابویه (صدوق)، محمدبن علی. (1380). عیون اخبار الرضا. ترجمة علی‌اکبر غفاری. چ 1. تهران: انتشارات دارالکتب الإسلامیة.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1372). عیون أخبار الرضا علیه‌السلام. ترجمة حمیدرضا مستفید و علی غفاری. چ 1. تهران: نشر صدوق.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (بی‌تا). عیون أخبار الرضا علیه‌السلام. ترجمة آقا محمدتقی نجفی اصفهانی. چ 1. تهران: انتشارات علمیة اسلامیه.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1413ق.). من لا یحضره الفقیه. تحقیق و تصحیح علی‌اکبر غفاری. چ 2. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
ابن‌شعبه، حسن‌بن علی. (1404ق.). تحف العقول. ترجمة احمد جنّتی عطائی. چ 1. تهران: انتشارات علمیة اسلامیه.
ابن‌شهر‌آشوب مازندرانی، محمدبن علی. (1379ق.). مناقب آل أبی طالب علیهم السلام (لابن شهرآشوب). چ 1. قم: علامه.
ابن‌فارس، احمدبن فارس. (1404ق.). معجم مقاییس اللغه. تحقیق و تصحیح عبدالسلام محمد هارون. چ 1. قم: مکتب الأعلام الإسلامی.
ابن‌مالک اندلسی، محمدبن عبدالله. (1348ق.). ألفیة ابن مالک فی النحو و الصرف. قاهره: دارالکتب المصریة.
الأصولالستةعشر. (1423ق.). ط. دار الحدیث. تحقیق و تصحیح ضیاء‌الدین محمودی و نعمت‌الله جلیلی و مهدی غلامعلی. چ 1. قم: مؤسسة دارالحدیث الثقافیة.
امین، سید محسن و حجتی کرمانی، علی. (1376). سیرة معصومان. تهران: سروش.
بحرانی، سید هاشم. (1411ق.). حلیة الأبرار فی أحوال محمّد و آله الأطهار علیهم السلام. چ 1. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.
ـــــــــــــــــــــــ . (1374). البرهان فی تفسیر القرآن. تحقیق وتصحیح قسم الدراسات الإسلامیة مؤسسة البعثة. چ 1. قم: مؤسسة بعثه.
بیگی، روح‌الله. (1389). ارزش‌های اجتماعی در قرآن. چ 2. قم: اسوه.
پاینده، ابوالقاسم. (1382). نهج الفصاحة. چ 4. تهران: دنیای دانش.
حسینی قزوینی، محمد. (1414ق.). در حریم طوسی. قم: صادق.
حر عاملی، محمدبن حسن. (1409ق.). وسائل الشیعة. تحقیق و تصحیح مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام. چ 1. قم: مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1380). آداب معاشرت از دیدگاه معصومان علیهم‌السلام (ترجمة وسائل الشیعة). ترجمة محمدعلی فارابی و یعسوب عباسی‌ علی‌کمر. چ 5. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد. (1374). مفردات الفاظ قرآن. ترجمة غلامرضا خسروی ‌حسینی. تهران: مرتضوی.
راوندی کاشانی، فضل‌الله بن علی. (1376). النوادر (للراوندی). ترجمة و تحقیق احمد صادقی ‌اردستانی. چ 1. تهران: بنیاد فرهنگ اسلامی کوشان‌پور.
رسول‌زاده ‌خوئی، اسماعیل. (1347). مکارم الأخلاق در معاشرت و مصاحبت چهارده معصوم(ع). تهران: کتابفروشی اسلامیه.
زمخشری، محمودبن عمر. (1979م.). أساس البلاغة. چ 1. بیروت: دار صادر.
سیاح، احمد. (1386). زندگانی چهارده معصوم. چ 1. تهران: اسلام.
شریف‌الرّضی، محمدبن حسین. (1370). نهج‌البلاغه. ترجمة جعفر شهیدی. چ 2. تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
طباطبائی، سید محمدحسین. (1374). تفسیر المیزان. ترجمة محمدباقر موسوی همدانی. تهران: بنیاد فکری علامه.
طبرسی، حسن‌بن فضل. (1370). مکارم الأخلاق. چ 4. قم: الشریف الرضی.
طوسی، محمدبن حسن. (1407ق.). تهذیب الأحکام. تحقیق و تصحیح حسن الموسوی الخراسان. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
فضل‌الله، محمدجواد. (1366). تحلیلی از زندگانی امام رضا(ع). ترجمة محمدصادق عارف. مشهد: آستان قدس رضوی.
کلینی ‌رازی، محمدبن ‌یعقوب. (1383). اصول کافی. ترجمة صادق حسن‌زاده. تهران: دارالکتب الإسلامیة.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1429ق.). اصول کافی. چ 1. قم: دار الحدیث.
مجلسی، محمدباقر. (1404ق.). بحارالأنوار. ترجمة موسی خسروی. تهران: دارالکتب الإسلامیة.
ــــــــــــــــــــــــ . (1380). زندگانی حضرت علی بن موسی الرضا علیه‌السلام. ترجمة جلد 49 بحارالأنوار. ترجمة موسی خسروی. چ 1. تهران: اسلامیه.
ــــــــــــــــــــــــ . (1404ق.). مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول. تحقیق و تصحیح سید هاشم رسولی‌محلاتی. چ 2. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
محدثی، جواد. (1384). اخلاق معاشرت. چ 19. قم: بوستان کتاب.
محمدی ری‌شهری، محمد. (1383). دوستی در قرآن و حدیث. چ 3. قم: دارالحدیث.
مظاهری، حسین. (1390). زندگانی چهارده معصوم(ع). چ 1. تهران: کیمیا اثر.
مکارم شیرازی، ناصر و دیگران. (1374). تفسیر نمونه. چ 1. تهران: دار الکتب الإسلامیة.