نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی

2 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

3 دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

هوش معنوی، کاربرد معنویّت برای پاسخگویی به نیازهای ذهنی و پرسش‌های بنیادین هستی‌شناسانه است که بر پایة عقاید دینی به‌کار گرفته می‌شود و نقش اساسی در تأمین سلامت روانی و هدفمند کردن زندگی دارد. اگرچه در پژوهش‌های انجام گرفته در حوزة هوش معنوی به گروه سنّی بزرگسالان توجه فراوانی شده‌است، می‌توان این نوع از هوش را با توجه به آموزه‌های قرآنی در کودکان نهادینه کرد. یکی از روش‌های این امر، بهره‌گیری از شعر است. در پژوهش حاضر که به شیوة تحلیلی ـ توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای انجام گرفته‌است، به بررسی هوش معنوی کودکان بر اساس شعر و مبتنی بر آموزه‌های قرآنی پرداخته می‌شود. به همین منظور، مؤلفه‌های هوش معنوی در شعر کودک واکاوی، و با استناد به آیه‌های قرآنی، کارکرد آن بررسی شده‌است. کاربرد هوش معنوی در شعر کودک باعث می‌شود که فضایل اخلاقی در کودکان پرورش یابد و او پاسخی متناسب با درک خود، نسبت به خدا و هستی بیابد و با اعتقاد به خدای آفریننده، در برابر سختی‌ها بردبار باشد. مؤلفه‌های هوش معنوی در شعر کودک، منطبق با آموزه‌های قرآنی و با کارکرد تعلیمی است. از این رو، رهاورد وحی الهی برای پرورش روح کودک و تعالی بخشیدن به او برای شکوفایی، قابلیت و توانایی‌ها در درک امور فرامادی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Prediction of the Spiritual Intelligence of the Child based on Poetry based on the Quranic Teachings

نویسندگان [English]

  • ramin moharami 1
  • khodabakhsh asadollahi 2
  • Shokrollah Poorkhas 1
  • Payam Foroghi Raad 3

چکیده [English]

Spiritual intelligence refers to spirituality applications to answer the fundamental questions of ontology which is subjective and based on religious beliefs and plays an essential role in providing targeted mental health and life. Although researches in the field of spiritual intelligence have been of great interest to adult age groups, this type of intelligence can be institutionalized according to the Quranic teachings in children. One of the ways to do this is to use poetry. In this research, using a descriptive-analytical method and library resources, the spiritual intelligence of children was studied based on poetry and based on the Quranic teachings. For this purpose, spiritual intelligence components have been analyzed in children’s poetry, and their functions have been studied citing the Quranic verses. The use of spiritual intelligence in children’s poetry causes the moral virtues to be institutionalized in children, and help to understand God and life, and also to patient in adversity by the belief in God. Spiritual Intelligence components in poetry for children is in accordance with the teachings of the Quran and has educational functions. This result of divine revelation for growing children and transcending his soul is to flourish in understanding the capabilities and capacities of the events.

کلیدواژه‌ها [English]

  • God
  • Quranic teachings
  • spiritual intelligence
  • Poetry of children
قرآن کریم.
ابراهیمی، جعفر. (1374). بوی نان تازه.چ1. تهران: انتشارات حوزة هنری.
ـــــــــــــــــــ . (1375). خدا چه مهربان است. چ3. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــــــــ . (1377). شکوفه‌های شعر.چ1. تهران: کتاب‌های شکوفه.
ـــــــــــــــــــ . (1381). وقتی سایه‌ها سنگ می‌شوند. چ1. تهران: سورة مهر.
ـــــــــــــــــــ . (1382). سبزپوش مهربان. چ1. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــــــــ . (1386). رازهایی در باد. چ1. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــــــــ . (1388). غصه‌ها رو ساده کن. چ1. تهران: انتشارات مدرسه.
ـــــــــــــــــــ . (1390). قالی رنگین‌کمان. چ6. تهران: انتشارات مدرسه.
ابن‌بابویه قمی، محمدبن علی. (1390). الخصال. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
اکبرنژاد، مهدی و حسین رستمی. (1391). «چیستی محبت متقابل خداوند و انسان». فصلنامة اخلاق. س2. ش6. صص11ـ38.
خزایی، حسین. (1389). «هوش معنوی و بهداشت روانی». پژوهش‌های علم و دین. س 1. ش1. صص 31ـ56.
داوودی، محمد. (1388). اخلاق اسلامی.چ16. قم:‌ دفتر نشر معارف.
دریساوی، سمیه و علی‌نقی فقیهی. (1392). «بررسی عوامل ضعف خودکنترلی از منظر قرآن کریم». نشریة معرفت اسلامی. س4. ش1. صص 75ـ92.
ذبیح‌نیا عمران، آسیه و حسین بردخونی. (1394). «بررسی، نقد و سیر شعر معاصر کودک و نوجوان در ایران». فصلنامة تخصصی سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب). س8. ش28. صص 226ـ246.
رجایی، علیرضا. (1389). «هوش معنوی: دیدگاه‌ها و چالش‌ها». پژوهش‌نامة تربیتی. س7. ش22. صص 21ـ48.
رحمان‌دوست، مصطفی. (1376). چشمة نور. چ4. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــــــــــــــــــ . (1384). پرنده گفت به‌به. چ1. تهران: محراب قلم ـ کتاب‌های مهتاب.
زارع، حسین، احمد پدرم و الهه شیروانیان. (1391). «پیش‌بینی هوش معنوی دانشجویان از روی صفات شخصیتی آن‌ها». تحقیقات علوم رفتاری. د10. ش1. صص 59ـ68.
ستوده، هدایت‌الله. (1385). روانشناسیاجتماع. چ1. تهران: انتشارات آوای نور.
سلاجقه، پروین. (1387). از این باغ شرقی. چ2. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
سهرابی، فرامرز و اسماعیل ناصری. (1391). هوش معنوی و مقیاس‌های سنجش آن. چ1. تهران: انتشارات آوای نور.
شعبان‌نژاد، افسانه. (1392).شکوفه‌های برفی. چ3. تهران: کتاب‌های شکوفه.
شعبانی، اسدالله. (1375). پولک ماه. چ1. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ــــــــــــــــــــــ . (1378). پروانه و گل سر. چ2. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ــــــــــــــــــــــ . (1391). من یا عروسک من. چ2. تهران: انتشارات مدرسه.
غباری‌ بناب، باقر و دیگران. (1376). «هوش معنوی». فصلنامة اندیشة نوین دینی. س3. ش10. صص 125ـ147.
فرامرزی، سالار، رضا همایی و محمد سلطان حسینی. (1388). «بررسی رابطة هوش معنوی و هوش هیجانی دانشجویان». مطالعات اسلام و روان شناسی. س ۳. ش5. صص 7ـ23.
قنبری، سیروس و ایمان کریمی. (1392). «مؤلفه‌های هوش معنوی در نهج‌البلاغه». فصلنامة پژوهش‌نامه نهج‌البلاغه. س4. ش 13. صص 99ـ119.
کیانوش، محمود. (1379). شعر کودک در ایران. چ3. تهران: انتشارات آگاه.
ـــــــــــــــــــ . (1393). بچه‌های جهان. چ4. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
محمدبیگی، ناهید. (1389). رازکاوی ادبیات کودک و نوجوان (تحلیل محتوایی کودک، قصّه و شعر از سال 1300ـ1385). چ1. تهران: انتشارات ترفند.
مهرابی، ابراهیم. (1392). «اقتراحی (پیشنهادی) در متافیزیک هوش معنوی در اسلام». دوفصلنامة انسان‌پژوهی دینی. س10. ش29. صص 5ـ30.
میرکاظمی، حسین. (1355). «به دنیای کودکان باید عنایت داشت و آن را باور کرد». کیهان. صص 7ـ10.
نراقی، مهدی. (1389). جامع السعادات. چ9. ترجمة جلال‌الدین مجتبوی. تهران: شرکت چاپ و نشر کیمیای حضور.
نورعلیزاده میانجی، مسعود، ابوالقاسم بشیری و مسعود جان‌بزرگی. (1391). «رابطة خداآگاهی و خودآگاهی». نشریة روان‌شناسی و دین. س5. ش3. صص 5ـ24.
وندر زندن، جیمز دبیلیو. (1383). روانشناسی رشد (1و2). چ6. ترجمة حمزه گنجی. تهران: انتشارات بعثت.
هدایتی، مهرنوش و مژگان زری‌باف. (1391). «پرورش هوش معنوی از طریق برنامة فلسفه برای کودکان». نشریة تفکر و کودک. س3. ش1. صص 135ـ166.
یدالله‌پور، محمدهادی و مهناز فاضلی کبریا. (1393). «بررسی تطبیقی مفهوم هوش معنوب از منظر روان‌شناسی و اسلام». نشریة اسلام و سلامت دانشگاه علوم پزشکی بابل. ش1. صص 48ـ57.