نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، تهران، ایران

چکیده

هدف این پژوهش، تبیین نقش بسیار تأثیرگذار خواص جامعه در ایستادگی مقابل کفار و تمکین نکردن از خواسته‌های آنان است که در قرآن و منابع تفسیری، «جهاد کبیر» نامیده شده‌است. ضرورت توجه به این مسئله در شرایط فعلی که نظام اسلامی مواجه با درخواست‌های لجام‌گسیختة جهان کفر و سلطه است، بر کسی پوشیده نیست. جهان سلطه از این خواسته‌هایش دو هدف را دنبال می‌کند: یکی جلوگیری از تحقق مهم‌ترین اهداف دین الهی، یعنی برپایی حاکمیت مبتنی بر توحید ناب و اجرای قسط و عدل فراگیر، و دیگری تبعیت مسلمانان از دین آن‌ها، یعنی برگشت قهقرایی به کفر و شرک! اگرچه همة افراد جامعه مکلف به ایستادگی در مقابل درخواست‌های نامشروع جهان سلطه هستند، اما این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال است که خواص جامعه چه نقشی در این کارزار (جهاد کبیر) دارند و چگونه می‌توانند نقش خود را به نحو احسن ایفا نمایند. برای پاسخ به این پرسش و با روش نقلی و استفاده از بعضی از آیات قرآن اثبات شده‌است که اولاً نقش خواص از سایر افراد جامعه مؤثرتر است و ثانیاً ایفای نقش خواص و در نتیجه، پیروزی در جهاد کبیر مرهون آراستگی آن‌ها به بعضی از فضایل اخلاقی است. این فضایل که مستند به آیات قرآن است، به دلیل اقتضای ماهیت جهاد کبیر، عبارتند از: ایمان، توکل، شجاعت، استقامت، بصیرت و فرمانبرداری خواص از حاکمیت دینی.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Nature of the Great Jihad and the Role of the Virtues of Properties in it from the Perspective of the Quran

نویسنده [English]

  • Hossein Hassanzadeh

Assistant Professor of the Islamic Sciences and Culture Academy, Tehran, IRAN;

چکیده [English]

The purpose of this study is to raise awareness about the community's properties about their critical role in resisting and disregarding the demands of the infidels and the enemies of religion, which is called the Qajar of the Qur'an and its sources of commentary. The question is who are the properties of society and how they can play their role in this great campaign (the Great Jihad). To answer this question and the analytical method – narrative. And the use of some Qur'anic verses is explained firstly: the properties of the community-of their negative or positive-are those who filled the hearts of people with their glory and the eyes of the people with their beauty and assembly with their citizens and their followers In this paper, five categories of thoughtful properties, media properties, military properties, financial properties, and properties of experimental sciences are divided into five categories. Secondly, playing the role of properties and, as a result, victory in the Great Jihad is due to their adornment to some moral virtues; these virtues, due to the nature of the Great Jihad, are : Faith, trust, courage, endurance, insight and obedience to properties of religious authority.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Great Jihad
  • Jihad
  • Properties
  • Moral Virtues
  • Quran
قرآن کریم.
آلوسی، سید محمود. (1415 ق.). روح‌المعانی فی تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن أبی‌حاتم، عبدالرّحمن بن محمد. (1419 ق.). تفسیر القرآن العظیم. عربستان سعودی: مکتبة نزار مصطفی البارز.
ابن‌عربی، ابوعبدالله محیی‌الدّین محمد. (1422 ق.). تفسیر ابن‌عربی. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ابن‌فارس، احمدبن فارس. (1404 ق.). معجم المقاییس اللغۀ. چ 1. قم: مکتب‌الأعلام الإسلامی.
ابن‌کثیر دمشقی، اسماعیل‌بن عمرو. (1419 ق.). تفسیر القرآن العظیم (ابن‌کثیر). بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابوالفتوح رازی، حسین‌بن علی. (1408 ق.). روض‌الجنان و روح‌الجنان فی تفسیر القرآن. مشهد: نشر بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
امین، سیده نصرت. (1361). مخزن العرفان در تفسیر قرآن. تهران: نشر نهضت زنان مسلمان.
تاجی، مظفر. (1395). سایت شورای سیاست‌گذاری ائمة جمعه؛
http://ejna.ir/web/ejna/-
جانی‌پور، محمد و محمدرضا ستوده‌نیا. (1393). .«تبیین راهبرد نرم‌افزارگرایانه جهاد در قرآن کریم». فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات علوم قرآنی و حدیث دانشگاه الزهرا(س). س11. ش23. صص 61ـ 86.
جواهردهی، علی. (1390). «جهاد کبیر در قرآن»، سایت آفتاب آنلاین؛
htpp://www.aftabir.com
حرّ عاملی، محمدبن حسن. (1409 ق.). وسائل الشیعۀ. چ 1. قم: مؤسسة آل البیت(ع).
ــــــــــــــــــــــــــــــ . (1409 ق.). تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة. قم: مؤسسة آل البیت(ع).
حسینی همدانی، سید محمدحسین. (1404ق.). انوار درخشان. تهران: نشر کتاب‌فروشی لطفی.
حلی، حسن‌بن یوسف. (1411 ق.). کشف‌الیقین فی فضائل امیرالمؤمنین(ع). تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
سبزواری نجفی، محمدبن حبیب‌الله. (1419ق.). ارشاد الأذهان إلی تفسیر القرآن. بیروت: نشر دار التعارف للمطبوعات.
سورآبادی، عتیق‌بن محمد. (1380). تفسیر سور آبادی. تهران: فرهنگ نشر نو.
سیوطی، جلال‌الدّین. (1416 ق.). تفسیر الجلالین. بیروت: مؤسسة النّور للمطبوعات.
شاهرودی، سیدمحمود. (1387). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع). چ1. قم: نشر مؤسسة دایرة المعارف فقه اسلامی.
شریف لاهیجی، محمدبن علی. (1373). تفسیر شریف لاهیجی. تهران: دفتر نشر راد.
شوشتری، نورالله. (1403 ق.). احقاق الحق و ازهاق الباطل. قم: کتابخانة عمومی آیت‌الله مرعشی نجفی.
شوکانی، محمدبن علی. (1414 ق.). فتح القدیر. دمشق: دار ابن‌کثیر و دار الکلم الطیب.
طوسی، محمدبن حسن. (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: نشر دار احیاء التراث العربی.
صادقی تهرانی، محمد. (1419 ق.). البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن. قم: نشر مؤلف.
طبری، محمدبن جریر. (1412 ق.). جامع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: نشر دار المعرفة.
طریحی، فخرالدّین. (1375). مجمع البحرین. تهران: نشر مرتضوی.
طیب، سید عبد الحسین. (1378). اطیب البیان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات اسلام.
عروسی حویزی، عبدعلی ‌بن جمعه. (1415 ق.). تفسیر نورالثقلین. قم: اسماعیلیان.
طباطبائی، سید محمدحسین. (1417 ق.). تفسیرالمیزان. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعة مدرسین.
فارابی، ابونصر. (بی‌تا). فصول منتزعه. بیروت: نشر دارالمشرق.
فرجی، وجیهه و آیناز فلاح. ( 1395) تحقق جهاد کبیر لازمة پویایی جامعة اسلامی. پایگاه استنادی سیویلیکا. https://www.civilica.com/.
فیض کاشانی، ملاّ محسن. (1415 ق.). تفسیر صافی. تهران: انتشارات الصدر.
ـــــــــــــــــــــــــــــ . (1418 ق.). الأصفی فی تفسیر القرآن. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات.
فیضی دکنی، ابوالفضل. (1417 ق.). سواطع الإلهام فی تفسیر القرآن. قم: نشر دار المنار.
قاسمی، محمد جمال‌الدّین. (1418 ق.). محاسن التأویل. بیروت: دار الکتب العلمیة.
قمی مشهدی، محمدبن محمدرضا. (1368). تفسیر کنزالدقائق و بحر الغرائب. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی.
قمی، علی‌بن ابراهیم. (1367). تفسیر قمی. قم: نشر دار الکتاب.
کاشانی، ملاّ حبیب‌الله. (1336). تفسیر منهج‌الصادقین فی إلزام المخالفین. تهران: کتاب‌فروشی محمدحسن علمی.
کاشفی سبزواری، حسین‌بن علی. (1369). مواهب علیه. تهران: سازمان چاپ و انتشارات اقبال.
کلینی، محمدبن یعقوب. (1407 ق.). الکافی. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
گنابادی، سلطان محمد. (1408 ق.). تفسیر بیان السعادة فی مقامات العبادۀ. بیروت: مؤسسۀ الأعلمی للمطبوعات.
مجلسی، محمدباقر. (1403 ق.). بحارالأنوار. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
مصطفوی، حسن. (1368). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مغنیه، محمدجواد. (بی‌تا). التفسیر المبین. قم: نشر بنیاد بعثت.
مکارم شیرازی، ناصر. (1421ق.). الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل. قم: نشر مدرسة امام علی‌بن أبی‌طالب.
نیشابوری، نظام‌الدّین حسن. (1416 ق.). تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان. بیروت: دار الکتب العلمیة.