نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

1 دانشیار گروه الهیات دانشکدة الهیات دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشکدة الهیات دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

این مقاله به نقد پنج مورد از مباحث مقالۀ «آدم و فرشتگان، بررسی عناصر اساطیری در مآخذ اسلامی» اثر پژوهشگر یهودی، «چیپمن» می‌پردازد. چیپمن از منابع یهودی و برخی مصادر اهل سنت استفاده‌ کرده‌است و نتیجه‌ گرفته‌ که در مقایسۀ روایات مطروحه در مآخذ اسلامی با میدراش یهودی، مشخص‌می‌شود منابع اسلامی، استنباط اسطوره‌ای فراگیرتری دربارۀ موضوع خلقت آدم دارند. در این نقد، عمدتاً به تفاسیر روایی متقدم و متأخر شیعی استناد شده‌است، به دلیل آنکه چیپمن از منابع شیعی استفاده نکرده‌است و نوعی یک‌سونگری در مقالۀ وی ایجادشده‌است. در مقایسۀ براهین برگرفته از تفاسیر شیعی با نظرات چیپمن و یافتن نکات افتراق آن‌ها مشخص‌ شد که بسیاری از روایات مطروحه در مقالۀ چیپمن، مورد تأیید قرآن کریم و معصومان(ع) نیست و روایات مذکور، اسرائیلیات و خرافات

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Criticism of the Article “Adam and the Angels, the Study of Mythological Elements in Islamic Mythology”

نویسندگان [English]

  • MohammadReza Shahroodi 1
  • Mohammad Saeed Ansari 2

1 Associate Professor, Department of Theology, Faculty of Theology, University of Tehran,Tehran, IRAN;

2 Ph.D. Student of Quranic Sciences and Hadith, Faculty of Theology, University of Tehran, Tehran, IRAN

چکیده [English]

This article reviews the five issues of the article "The Adam and the Angels, the Study of Mythological Elements in Islamic Resources" by the Orientalist Jew, Chipman. Chipman has used Jewish sources and some sources of Sunni sources and concluded that comparing Islamic narrations in Islamic sources with Jewish histories, it is stated that Islamic sources have a more comprehensive mythological inference in this field. Although he seems to have selected traditions from some Sunni sources, this can not be verified due to the review of the citations of the article. In this critique, it is mainly based on narrative narratives and sources of earlier Shiite sources, because Chipman has not been using Shi'i sources and a kind of singularity has been created in his essay. In comparing the arguments based on Shiite interpretations with the views of Chipman and their differentiation points, it has been determined that many of the traditions referred to in the Chipman is not endorsed by the Holy Quran and the infallibles (AS), and these narratives are Israelis and superstitions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Adam
  • Myth
  • Creation
  • Qur'an
قرآن کریم.
کتاب مقدس.
آقایی‌زاده ترابی، احمد. (1396). «تحلیل سیر اندیشه مفسران در تفسیر «وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ کلَّهَا»». مطالعات تفسیری. س8. ش32. صص7ـ26.
آلوسی، محمودبن عبدالله. (1415ق.). روح‌المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی. تحقیق علی عبدالباری. بیروت: دارالکتب العلمیة.
ابن‌ابی‌حاتم، عبدالرحمن‌بن محمد. (1419م.). تفسیر القرآن العظیم. تحقیق اسعد محمد طیب. ریاض: مکتبة نزار مصطفی الباز.
ابن‌بابویه، محمدبن علی. (1380). کمال‌الدین وتمام‌النعمة. تصحیح علی‌اکبر غفاری. ترجمة منصور پهلوان. قم: مؤسسة علمی فرهنگی دار الحدیث.
ـــــــــــــــــــــــــــــ . (بی‌تا). عیون اخبار الرضا علیه‌السلام. تصحیح مهدی لاجوردی‌زاده. تهران: جهان.
ابن‌عاشور، محمدطاهر. (1420ق.). التحریر و التنویر. بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
ابن‌کثیر، اسماعیل‌بن عمر. (1419ق.). تفسیر القرآن العظیم. تحقیق شمس‌الدین محمدحسین. بیروت: دارالکتب العلمیة.
ازدی بلخی، مقاتل‌بن سلیمان، (1423)، تفسیر. محقق: شحاته عبدالله محمود، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
بحرانی، هاشم‌بن سلیمان. (1416). البرهان فی تفسیر القرآن. چ1. تهران: بنیاد بعثت.
جعفری، یعقوب. (1376). تفسیر کوثر. چ1. قم: هجرت.
جوادی آملی، عبدالله. (1389). تفسیر تسنیم. قم: انتشارات اسراء.
حسینی همدانی، سیدمحمد. (1404ق.). تفسیر انوار درخشان. تهران: کتابفروشی لطفی.
رشیدرضا، محمد. (1947ق.). تفسیر المنار. قاهره: دارالمنار.
زحیلی، وهبه. (1418ق.). التفسیر المنیر فی العقیدةوالشریعةو المنهج. بیروت: دار الفکر المعاصر.
زمخشری، محمودبن‌عمر. (1407ق.). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل. تصحیح مصطفی حسین احمد. بیروت: دار الکتاب العربی.
سمرقندی، نصربن محمد. (1416ق.). تفسیر السمرقندی. تحقیق عمر عمروی. بیروت: دارالفکر.
سیوطی، عبدالرحمن‌بن‌ابی‌بکر. (1404ق.). الدرالمنثور فی التفسیر بالمأثور. قم: مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی.
صادقی تهرانی، محمد. (1406ق.). الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن والسنة. قم: فرهنگ اسلامی.
طباطبائی، محمدحسین. (1973م.). تفسیر المیزان. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
طبرسی، فضل‌بن حسن. (1408ق.). مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن. تصحیح هاشم رسولی. بیروت: دارالمعرفة.
طبری، محمد‌بن جریر. (1971م.). جامع‌البیان عن تأویل آی القرآن.تحقیق محمود محمد شاکر. قاهره: تراث الاسلام.
ــــــــــــــــــــــــــ . (بی‌تا). تاریخ الأمم و الملوک. تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: بی‌نا.
طوسی، محمدبن حسن. (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن. تصحیح احمد حبیب عاملی. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
عیاشی، محمدبن مسعود. (بی‌تا). تفسیر العیاشی. تحقیق سیدهاشم رسولی محلاتی. تهران: المکتبة العلمیة الاسلامیة.
فخر رازی، محمدبن عمر. (1420ق.). التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
قرائتی، محسن. (1383). تفسیر نور. چ11. تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
قمی، علی‌بن‌ابراهیم. (1363). تفسیر القمی. تحقیق طیب موسوی جزایری. قم: دارالکتاب.
قمی مشهدی، محمدبن محمدرضا. (1367). کنز الدقائق و بحر الغرائب. تحقیق حسین درگاهی. تهران: وزارة الثقافة والإرشاد الاسلامی.
قمی نیشابوری، نظام‌الدین حسن. (1416ق.). غرائب‌القرآن و رغائب‌الفرقان. تحقیق عمیرات زکریا. بیروت: دار الکتب العلمیة.
کاشانی، فتح‌الله. (1336). تفسیر کبیر منهج‌الصادقین فی الزام المخالفین. تهران: علمی.
مجلسی، محمدباقر. (بی‌تا). بحار الأنوار الجامعةلدرر أخبار الأئمةالأطهار. تصحیح محمدباقر محمودی. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
مراغی، احمد مصطفی. (بی‌تا). تفسیر المراغی. بیروت: دار الفکر.
مغنیه، محمد جواد. (1424ق.). الکاشف. قم: دار الکتاب الاسلامی.
مقدسی، مطهربن طاهر. (بی‌تا). کتاب البدء و التاریخ. قاهره: مکتبة الثقافة الدینیة.
مکارم شیرازی، ناصر. (1374). تفسیر نمونه. چ1. تهران: انتشارات دارالکتب الإسلامیه.
ملکی میانجی، محمد باقر. (1414ق.). مناهج‌البیان فی تفسیر القرآن. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
Chipman, Leigh N.B. (2002). “Adam and the Angels: An Examents in Islamic Sources”. Arabica. No. 49. Vol. I 4. Pp 429-455.