علیرضا فخاری؛ مهسا علی داد ابهری
چکیده
روششناسی یکی از مهمترین و بنیادیترین مباحث در گستره تفسیر متون مقدس است که خود در سطوح مختلفی قابل طرح است. بررسی و ترسیم منطق فهم، بدونشک یکی از مهمترین ارکان آن است. منطق فهم مفسر، حیطه گستردهای از باورها و شناختهای عمیق او را شامل میشود که میتوان آنها را در ساختارهای کلی نگاه به جهان، انسان و مباحث معرفتشناختی، ...
بیشتر
روششناسی یکی از مهمترین و بنیادیترین مباحث در گستره تفسیر متون مقدس است که خود در سطوح مختلفی قابل طرح است. بررسی و ترسیم منطق فهم، بدونشک یکی از مهمترین ارکان آن است. منطق فهم مفسر، حیطه گستردهای از باورها و شناختهای عمیق او را شامل میشود که میتوان آنها را در ساختارهای کلی نگاه به جهان، انسان و مباحث معرفتشناختی، نظاممند و تدقیق کرد. این ساختارها، معیاری عمومی و قابل سنجش را جهت تبیین آراء و مقایسه اندیشهها فراهم میکند. مشکلات فرهنگی و اجتماعی امروز جامعه بویژه در مساله زن، لزوم ورود به پایههای فهم را - خاصه در متون مقدس – ضروری کردهاست. در این راستا، این تحقیق بر آن است که به روششناسی فهم آیت الله جوادی آملی در نگاه به مبحث زن و ترسیم عناوین سهگانه مذکور در آن بپردازد؛ دیدگاه جهانشناسی وی، جامعِ ماده و مجرد در مراتب مختلف است. نگاه جوادی آملی در بحث زن، عموما در بخش انسانشناسی ظهور و بروز بیشتری دارد. ایشان با تکیه بر نگاه جهانشناسی خود، به تقسیم وجود انسان به جسم و روح میپردازند و بخش روحانی وجود را علت همتایی زن و مرد در کمالات انسانی و بخش جسمانی را به سبب اختلاف در خصوصیات و فضیلتهای نسبی دو جنس، متناسب با مسئولیتهای خانوادگی و اجتماعی میدانند و به شرح این دیدگاه در مصادیق آیات میپردازند. این بررسی میتواند الگوی روششناسی تفسیری رایج را جامعیت بیشتری بخشد.
علی محمدی آشنانی؛ محمد علی دولت
چکیده
پژوهشهای میانرشتهای قرآنی گر چه از یکسو، پیوند مستحکم علم و دین و از سوی دیگر در تبیین اعجاز علمی و از سوی سوم در تفسیر علمی، کاربرد دارد؛ اما در صورت بیتوجهی به ضوابط فهم صحیح و عدم برداشت صحیح از قرآن، انتساب و انطباق نظریات علمی با آن، نوعی تفسیر به رأی، ایجاد التقاط و تحمیل و تحریف، محسوب میشود. بدبن رو استخراج و ...
بیشتر
پژوهشهای میانرشتهای قرآنی گر چه از یکسو، پیوند مستحکم علم و دین و از سوی دیگر در تبیین اعجاز علمی و از سوی سوم در تفسیر علمی، کاربرد دارد؛ اما در صورت بیتوجهی به ضوابط فهم صحیح و عدم برداشت صحیح از قرآن، انتساب و انطباق نظریات علمی با آن، نوعی تفسیر به رأی، ایجاد التقاط و تحمیل و تحریف، محسوب میشود. بدبن رو استخراج و کاربست ملاکهای ارزیابی پژوهشهای میانرشتهای قرآنی ضروری است. این پژوهه در صدد است با روش توصیفی، ضوابط فهم صحیح قرآن را از دیدگاه آیتالله جوادی آملی، استخراج و معرفی نماید. یافته های این جستار نشانگر آن است که هر چند از دیدگاه ایشان، فهم قرآن برای عموم ممکن و لازم است؛ اما استناد و احتجاج به برداشتها، از نظر روشی منوط به رعایت شش نکته؛ شامل 1.توجه به ادبیات عرب و علوم پایه بدون اصالت دادن به قواعد اعتباریِ آن علوم، 2. توجه به گوناگونی گزارههای قرآنی از نظر اِخباری، اِنشایی، تمثیلی و نمادین بودن، 3. مد نظر قرار دادن پیوند حقایق جهانشناختی با خداشناختی در قرآن و اختلاف زبان قرآن با بیان علم، 4. بهرهمندی روشمند از عقل و یافتههای علمی در فهم قرآن و پرهیز از هرگونه التقاط، تحمیل و تطبیق های نامدلل، 5. پرهیز از جمود بر شأن نزول و مصادیق در عین توجه به آنها و 6. کنار نهادن هر گونه قیاس و استحسان است.