نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی قم ایران

چکیده

یکی از مسائل بنیادی در علوم قرآن‌که به‌ویژه در مباحث اخیر این حوزه بسیار تأثیرگذار و موردبحث واقع شده مسئله وجود پیشین قرآن قبل از نزول تدریجی در ظرف خاص خود است؛ حال چه به‌عنوان یکی از واقعیات عالم در لوح محفوظ موجود بوده و ازآنجا به‌صورت تدریجی بر پیامبر نازل شده و یا این‌که از همان اوایل اوان بعثت به‌صورت دفعی در شب قدر از لوح محفوظ تا بیت‌المعمور یا ازآنجا بر پیامبر نازل شده باشد؛ در این میان اما کسانی که قرآن را زائیده دیالوگ با واقعیت‌های عینی زمان نزول می‌دانند گاه بالصراحه منکر وجود پیشین قرآن شده و چنانچه صراحتی هم نباشد لازمه قطعی دیدگاه آنان انکار وجود پیشین و هم نزول دفعی قرآن است. این نظر می‌تواند منشأ مباحث و حتی اشکالات فراوانی نسبت به جاودانگی و جهان‌شمولی قرآن باشد و چه‌بسا مؤید یا حتی بنا بر برخی قرائت‌ها منتج نظریه تاریخ‌مندی قرآن گردد؛ مقاله حاضر پس از پیگیری روش اثبات وجود پیشین قرآن در پی اثبات وجود پیشین قرآن بر حوادث زمان نزول و تبیین نحوه آن وجود است؛ همچنین اشکالات وارد‌شده بر این دیدگاه مطرح و به نحو مستدل پاسخ داده خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

TheOld Existence of the Quran and its Cognitive Consequences

نویسنده [English]

  • mohammad arabsahehi

Islamic research institute for culture and thought, qom. iran

چکیده [English]

One of the fundamental issues in the sciences of the Qur'an that has been particularly influenced and discussed in recent debates in this field is the question of the existence of the Qur'an before its gradual decline in its own container; now as one of the facts of the universe it has been contained and preserved. The place has been gradually revealed to the Prophet, or it has been revealed from the earliest times of the Prophet's night to the Prophet, or from there to the Prophet, but those who have brought the Qur'an into dialogue with the realities At the time of the revelation they know that they sometimes deny the existence of the former Qur'an, and if not explicitly, their point of view is certain. Former labor and immediate revelation of the Qur'an. This comment can be the source of many debates and even questions about the immortality and universality of the Qur'an and may or may not be based on some of the readings of the Qur'an's historical theory; There are also; the fundamental drawbacks of this view will be answered and reasoned. Obviously in this matter human reason and understanding can only speak of its possibility or impossibility, but whether or not it occurs, as well as the quality of its former existence when it does occur There is little way to give an independent opinion and its methodology will be unique.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran
  • Tablet
  • Old Existence
  • Exile
  • Decline
1ـ «أَرَی نُورَ الْوَحْی وَالرِّسَالَةِ وَ أَشُمُّ رِیحَ النُّبُوَّةِ وَ لَقَدْ سَمِعْتُ رَنَّةَ الشَّیطَانِ حِینَ نَزَلَ الْوَحْی عَلَیهِ(ص) فَقُلْتُ یا رَسُولَ اللَّهِ مَا هَذِهِ الرَّنَّةُ فَقَالَ هَذَا الشَّیطَانُ قَدْ أَیسَ مِنْ عِبَادَتِهِ إِنَّکَ تَسْمَعُ مَا أَسْمَعُ وَ تَرَی مَا أَرَی إِلَّا أَنَّک لَسْتَ بِنَبِی وَ لَکنَّک لَوَزِیر» (نهج‌البلاغه/ 300ـ301).
منابع و مآخذ
قرآن کریم.
ابن ‌أبی‌حاتم، عبدالرحمن‌بن محمد. (1419ق.). تفسیر القرآن العظیم. 13ج. چ3. ریاض: مکتبة نزار مصطفی الباز.
ابن‌بابویه، محمدبن علی. (1414ق.). إعتقادات الإمامیة. 1ج. چ2. قم: کنگرة شیخ مفید.
ـــــــــــــــــــــــــــــ . (1385). علل الشرائع. 2ج. چ1. قم: کتابفروشی داوری.
ابن‌شهرآشوب مازندرانی، محمدبن علی. (1379ق.). مناقب آل‌أبیطالب علیهم‌السلام. 4ج. چ1. قم: علامه.
ابن‌عاشور، محمدطاهر. (1420ق.). تفسیر التحریر والتنویر المعروف بتفسیر ابن‌عاشور. 30ج. چ1. لبنان ـ بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
ابوزید، نصر حامد. (1380). معنای متن. ترجمة مرتضی کریمی‌نیا. چ1. تهران: انتشارات طرح نو.
ــــــــــــــــــــــ . (1383). نقد گفتمان دینی. ترجمة حسن یوسفی اشکوری و محمد جواهرکلام. چ2. تهران: انتشارات یادآوران.
ثعلبی، احمدبن محمد. (1422ق.). الکشف والبیان. 10ج. چ1. لبنان ـ بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
حسینی تهرانی، سید محمدحسین. (1423ق.). معادشناسی. چ1. مشهد: بی‌تا.
سروش، کلام محمد اعجاز محمد. (گفتگو با رادیو هلند). 1386. روزنامة کارگزاران.20/11/1386؛ قابل دسترس: www.drsoroush.com: 12/3/88
سیوطی، عبدالرّحمن‌بن ابی‌بکر. (1404ق.). الدر المنثور فی التفسیر بالماثور. 6ج. قم: کتابخانة عمومی حضرت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی(ره).
شافعی، محمدبن ادریس. (1385ق.). الرسالة. تحقیق احمد محمد شاکر. چ1. مصر: مطبعة المصطفی البابی الحلبی.
شریف‌الرضی، محمدبن حسین. (1414ق.). نهج‌البلاغة.تصحیح صبحی صالح. 1ج. چ1. قم: هجرت.
طباطبائی، محمدحسین. (1417ق.). المیزان فی تفسیر القرآن. چ5. قم: انتشارات جامعة مدرسین.
طبری، محمدبن جریر. (1412ق.). جامع‌البیان فی تفسیر القرآن. 30ج. لبنان ـ بیروت: دار المعرفة.
عاملی، جعفر مرتضی. (1416ق.). الصحیح من سیرة النبی الأعظم. 35ج. قم: دار الحدیث.
علم‌الهدی، علی‌بن حسین. (1998م.). أمالی المرتضی (غرر الفوائد و درر القلائد). 2ج. قاهره: دار الفکر العربی.
علمی، محمدجعفر. (1393). «مصاحبه با حجت‌الإسلام دکتر محمدجعفر علمی». جریان‌شناسی اعتزال نو. به کوشش عرب صالحی. چ1. تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
علیا، شیخ محمد. (1421ق.). صلة السنةبالقرآن. دمشق: دار الفیجاء.
العنزی، عبدالله‌بن یوسف. (1422ق./ 2001م.). المقدمات الأساسیة فی علوم القرآن. ط1. بریطانیا: مرکز البحوث الإسلامیة لیدر.
عیاشی، محمدبن مسعود. (1380ق.). تفسیر العیاشی. 2ج. چ1. تهران: المطبعة العلمیة.
فضل‌الله، محمدحسین. (1419ق.). من وحی القرآن. 25ج. چ1. لبنان ـ بیروت: دار الملاک.
قمی، علی‌بن ابراهیم. (1363). تفسیر القمی. 2ج. 3چ. قم: دار الکتاب.
کاشفی، حسین‌بن علی. (1379). جواهر التفسیر. چ1. تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
کلینی، محمدبن یعقوب. (1407ق.). الکافی. 8ج. چ4. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
مجلسی، محمدباقر‌. (1403ق.). بحار الأنوار الجامعةلدرر أخبار الأئمةالأطهار. 111ج. چ2. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
مراغی، احمد مصطفی. (بی‌تا). تفسیر المراغی. 30ج. بیروت: دار الفکر.
معرفت، محمدهادی. (1382). تاریخ قرآن. چ5. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
ـــــــــــــــــــــــــ . (1387). التفسیر الأثری الجامع. 6ج. چ1. قم: مؤسسة فرهنگی انتشاراتی التمهید.
مغنیه، محمدجواد. (1424ق.). التفسیر الکاشف. 7ج. قم: دار الکتاب الإسلامی.
مفید، محمدبن محمد. (414ق.). تصحیح اعتقادات الإمامیة. چ2. قم:کنگرة شیخ مفید.
موسوی سبزواری، عبدالأعلی. (1409ق.). مواهب الرّحمن فی تفسیر القرآن. 11ج. چ2. بی‌جا: دفتر سماحة آیت‌الله العظمی السبزواری.