نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد علی همتی ¹
• محمد کاظم شاکر ²

¹ استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

² استادگروه آموزشی علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

مشتقات (کَتْب) از پر بسامدترین واژگانِ قرآن، عهد عتیق و عهد جدید است. این ماده در غالب شاخه­های زبان­های سامی با کمترین اختلاف در ساختار و معنا به کار رفته است. حوزه­ی معنایی ماده­ی کتب در فرایند زمان توسعه یافته و در زبان عربی علاوه بر حفظ معنای اولی، معنای جدیدی به خود گرفته که در هیچ یک از دیگر شاخه­­های زبان سامی وجود ندارد. مهمترین مشتق این ماده، واژه­ی «کتاب» به معنای مصطلح است که در زبان­های سامی رایج و پر کاربرد و در متون مقدس از واژگان محوری و کلیدی است. این پژوهش با روش تاریخی­ تطبیقی­ - تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه­ای ابتدا به تبار­شناسی و تحلیل ماده­ی «کَتْب» در مهمترین شاخه­های زبان سامی پرداخته و سپس کارکردهای متعدد مشتقات این ماده را در قرآن و عهدین بررسی و وجوه اشتراک و افتراق را مشخص کرده­است. «کَتْب»  به معنای «نوشتن» از معانی اصلی این ماده در تمامی شاخه­های زبان سامی است که در قرآن و عهدین متبلور یافته است و اوج آن نسبت دادن نوشتن به خداوند با محوریت شریعت و قوانین الهی در هر سه دین ابراهیمی است. کتابت با شواهد عهدینی ابتدا با تراشیدن روی سنگ، لوح و چوب و سپس به نوشتن با مرکب روی طومار و کاغذ، توسعه یافته­است.

کلیدواژه‌ها

• کتب
• نوشتن
• کتاب
• عهدین
• زبان های سامی

عنوان مقاله [English]

Genealogy of the Root of "Katb" (ک ت ب) in Semitic Languages, with an Analysis of its Meaning in the Qur'an and the Bible

نویسندگان [English]

• mohammadali hemati ¹
• Mohammad Kazem Shaker ²

¹ Assistant Professor, Quranic Sciences and Education University, Tehran, Iran

² Professor of the Teaching Department of Qur'anic and Hadith Sciences, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Derivatives (katb)(ک ت ب) are among the most frequent words in the Qur'an, the Old Testament and the New Testament. This root is used in most branches of Semitic languages with the least difference in structure and meaning.The semantic domain of the (katb)(ک ت ب) has developed over time and in Arabic, in addition to preserving the original meaning, has taken on a new meaning that does not exist in any of the other branches of the Semitic language.The most important derivative of this root is the word "ketāb"(( کتاب in the common sense, which is common and widely used in Semitic languages and is a key word in sacred texts. This research with the historical-comparative-analytical method and the use of library resources first deals with genealogy and analysis of the roots of "katb"(ک ت ب) in the most important branches of the Semitic language and then examines the various functions of its derivatives in the Qur'an and the Bible and has identified the commonalities and differences. "katb"(ک ت ب) means "writing" is one of the main meanings of this root in all branches of the Semitic language, which is crystallized in the Qur'an and the Bible, and culminates in attributing writing to God with the focus on divine law in all three Abrahamic religions.Writing with Biblical evidence was developed first by engraving on stone, tablet, and wood, and then by writing in ink on scrolls and paper.

کلیدواژه‌ها [English]

• Katb
• Writing
• The Bible
• Semitic Languages