نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

• حمید آریان ¹
• مرادعلی شورگشتی ²

¹ عضو هیئت علمی / موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

² دانشجوی دکتری رشته تفسیر و علوم قرآن/مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی

چکیده

مسئلة چگونگی خلقت نخستین انسان در منابع اسلامی مطرح شده‌است و نیز در برخی علوم تجربی محلّ بحث و نظر بوده‌است. این مقاله به بررسی نسبت فرضیه‌های علمی با دیدگاه قرآن و احادیث دربارة چگونگی آفرینش نخستین انسان، با روش توصیفی ‌ـ تحلیلی می‌پردازد. حاصل تحقیق بیانگر آن است که مدلول آیات و روایات، ظهوری آشکار، بلکه صراحت در آفرینش نخستین انسان از خاک دارد و پیدایش آدمی را از موجود زنده دیگر نفی می‌کند. دو تئوری ثبات انواع و رویش از زمین مدعی پیدایش مستقل انسان و تئوری تحول انواع مدعی پیدایش او از دیگر موجودات زنده به نحو تکاملی است. گرچه دو تئوری اول از منظر نفی‌خلقت انسان از موجودی دیگر با دیدگاه قرآن و روایات همسوست، اما تئوری رویش از زمین با مفاد آیات و روایات ناهمخوان و خود از نظر علمی بی‌اعتبار است. تئوری ثبات انواع نیز از نظر تجربی قابل اثبات نیست، اما بر فرض اعتبار می‌تواند مؤید گزاره‌های دینی باشد. تئوری تحول انواع در فرض ابطال با دیدگاه قرآن و روایات برخوردی نخواهد داشت، اما در صورت پذیرش آن به عنوان یک فرضیه یا تئوری علمی، با مفاد آیات و روایات در تعارض است. در این تعارض، مفاد آیات و روایات به سبب برخورداری از پشتوانة معتبر، بر فرضیة یادشده مقدّم می‌گردد و این فرضیه نمی‌تواند قرینه‌ای برای حمل مدلول آیات و روایات برخلاف ظاهر آن‌ها باشد.

کلیدواژه‌ها

• علم و دین
• تعارض علم و قرآن
• آفرینش انسان
• نخستین انسان
• فرضیة تحول انواع
• تئوری ثبات انواع
• تئوری رویش از زمین

عنوان مقاله [English]

The Study of Conflict between Scientific Theories and the Qur’an in the Creation of the First Human

نویسندگان [English]

• Hamid Aryan ¹
• Moradali Shourgashti ²

چکیده [English]

The question that how the first man was created, has been dealt with in Islamic sources and it has been the subject of debate in some sciences. This paper seeks to study the scientific hypotheses and the viewpoint of the Qur’an and Hadith about the creation of the first human, through descriptive analytical method. The results of the research show that the verses and traditions clearly indicate that the creation of the first human was from the soil and they deny the creation of the first human from other living beings. The theory of stability and growth of species from the earth claims the independent creation of human while the theory of evolution claims his evolutionary creation from other organisms. Although the first two theories rejecting of the creation of man from other creatures are in keeping with the Qur’an and traditions, the theory of man’s creation from the earth is inconsistent with the contents of verses and hadiths and is scientifically invalid. The theory of the stability of species is not empirically provable, but in case of validity it could confirm the religious statements. The theory of evolution, in the case of cancellation, does not conflict with the Qur’an and traditions, but it would be in conflict with the contents of verses and traditions if accepted as a hypothesis or a scientific theory. In this conflict, the contents of Qur’anic verses and traditions due to enjoying authentic support will supersede the mentioned hypothesis and this hypothesis cannot be as an indication to carry the verses and hadiths contrary to their literal meanings.

کلیدواژه‌ها [English]

• science and religion
• Conflict between science and the Qur’an
• The creation of man
• The first man
• Theory of evolution
• The theory of stability
• Theory of growth from the ground