رضاعلی نوروزی؛ هاجر کوهی اصفهانی
چکیده
انسان به عنوان اصلیترین موجود در جهان آفرینش و به سبب دارا بودن ویژگیهای خاصّ خود، همواره به نوعی محور توجّه اندیشمندان مختلف بود و هر گروه با توجّه به بینشهای خاصّ خود، شناخت انسان را مورد بحث و بررسی قرار داده است.جامعترین و در عین حال، مطمئنترین راه شناخت انسان، رجوع به خالق او و بهرهگیری از منابع الهی در این زمینه است. ...
بیشتر
انسان به عنوان اصلیترین موجود در جهان آفرینش و به سبب دارا بودن ویژگیهای خاصّ خود، همواره به نوعی محور توجّه اندیشمندان مختلف بود و هر گروه با توجّه به بینشهای خاصّ خود، شناخت انسان را مورد بحث و بررسی قرار داده است.جامعترین و در عین حال، مطمئنترین راه شناخت انسان، رجوع به خالق او و بهرهگیری از منابع الهی در این زمینه است. این مقاله با استفاده از این منابع و با روشی تحلیلی ـ توصیفی به بررسی ویژگیهای انسان و آفرینش او نموده، سپس به جستجوی تعریف مصطلح «انسان» از منظر قرآن پرداخته است و بر اساس همین تعریف، عوامل سیر انسان و باریابی او به مقام «انسان متعالی» و موانع صعود و تعالی وی را تبیین مینماید. با دقّت در آیات قرآن کریم چنین دریافت میشود که انسان به عنوان «احسن المخلوقین»، موجودی است که از نظر آفرینش با سایر موجودات عالم هستی متفاوت میباشد و با استعانت از علوم و معارف وحیانی و ایمان و اعتقاد صحیح، قادر به باریابی به مقام خلیفةاللّهی میباشد.
محمّدجواد طالبی چاری
چکیده
شناخت انسان و بررسی انواع ارتباط او با خداوند متعال، یکی از راههای اثبات وجود حق و ادراک مراتب توحید است. امیرالمؤمنین علی(ع) در مناجات معروف خود در مسجد کوفه، بیست و سه نوع رابطه را بیان فرموده است؛ از آن جمله «مَوْلَایَ یَا مَوْلَایَ أَنْتَ الْغَنِیُّ وَ أَنَا الْفَقِیرُ، وَ هَلْ یَرْحَمُ الْفَقِیرَ إِلَّا الْغَنِی» است. ...
بیشتر
شناخت انسان و بررسی انواع ارتباط او با خداوند متعال، یکی از راههای اثبات وجود حق و ادراک مراتب توحید است. امیرالمؤمنین علی(ع) در مناجات معروف خود در مسجد کوفه، بیست و سه نوع رابطه را بیان فرموده است؛ از آن جمله «مَوْلَایَ یَا مَوْلَایَ أَنْتَ الْغَنِیُّ وَ أَنَا الْفَقِیرُ، وَ هَلْ یَرْحَمُ الْفَقِیرَ إِلَّا الْغَنِی» است. قرآن مجید نیز در دو آیه به این نوع ارتباط اشاره نموده است که کاملترین صورت آن آیة شریفة «یَا أَیُّهَا النَّاسُ أَنتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ» ( فاطر/15) است. این مقاله در صدد بررسی نقش رویکرد فلسفی فیلسوفان در تفسیر قرآن و تبیین مفادّ و محتوای آیه و بیان نظرات مفسّرین فریقین در ذیل آن میباشد. این آیة شریفه علاوه بر شناساندن حقیقت وجودی انسان و خداوند، در مقام بیان چگونگی استدلال بر وجود خدا میباشد. در این نوشتار، ضمن بیان دیدگاه هفتگانه مفسّرین که بهترین و جامعترین معنا و مفهوم آیه را همان مفادّ برهان امکان فقری دانستهاند، به بیان تفاوت آن با امکان ماهوی و نتایج حاصله از آن پرداخته میشود.
حمیدرضا بصیری؛ شهربانو کندی
چکیده
آیه به شیء نمایان و قابل مشاهده اطلاق میگردد که با ظهور خود و به نسبت علم و ادراک انسان، برای او حامل پیام و نشانی برای مقصدی مشخّص میباشد و توجّه انسان را به سویی خاص جهت میدهد و معطوف مینماید. خداوند متعال آیات آفاقی و انفُسی را به فرد نشان میدهد و در نتیجة آن تجلّی، می تواند فهمی برای فرد اتّفاق بیفتد که منجر به درک حقّانیّت ...
بیشتر
آیه به شیء نمایان و قابل مشاهده اطلاق میگردد که با ظهور خود و به نسبت علم و ادراک انسان، برای او حامل پیام و نشانی برای مقصدی مشخّص میباشد و توجّه انسان را به سویی خاص جهت میدهد و معطوف مینماید. خداوند متعال آیات آفاقی و انفُسی را به فرد نشان میدهد و در نتیجة آن تجلّی، می تواند فهمی برای فرد اتّفاق بیفتد که منجر به درک حقّانیّت آیات میشود. از بین حواس، مشاهده و رؤیت از اهمیّت خاصّی برخوردار است. برای بهره بردن از آیات الهی نیز میتوان از مُدِلهای مختلف مشاهده استفاده کرد. در این مقاله، ضمن بررسی مفهومی آیه و مشاهده و بیان اهمیّت آن دو، به مُدِل های مختلف مشاهده از جمله؛ نگاه به موضوعات و آیات طبیعی با مشاهدة ارتباط آنها با انسان، وسعت دادن مشاهدات آیات طبیعی به قصد و انگیزة ابراز توحید خالص (لا إله إلا الله)، ارتباط برقرار کردن با پدیدههای طبیعی، با شعور دانستن آنها و درس گرفتن از نحوة رفتار آنها در برابر مدبّر یگانه، مشاهدة اشیاء از جهت وابستگی آنها به پروردگار، مشاهده با جهت فهم حکمت و عاقبتی در موضوع، مشاهدة کُل به جز برای کشف روابط جدید و مورد نیاز، پرداخته خواهد شد.
کاوس روحی برنقد؛ محمدحسین خوانین زاده؛ فاطم السادات سعیدی
چکیده
در آیات قرآن به صراحت از تبرّج زنان نهی شده است. قلمرو تبرّج زنان از منظر قرآن وسیعتر از اظهار زینت و تبرّج در پوشش است و مظاهر دیگر مانند تبرّج در رفتار، محتوای گفتار و... را شامل میگردد و هر نوع تکشّف، آشکار شدن و جلوهگری اعمّ از نحوة پوشش، نحوة رفتار، محتوای گفتار و ... از سوی زنان در انظار مردان نامحرم که زمینهساز ارتکاب گناه ...
بیشتر
در آیات قرآن به صراحت از تبرّج زنان نهی شده است. قلمرو تبرّج زنان از منظر قرآن وسیعتر از اظهار زینت و تبرّج در پوشش است و مظاهر دیگر مانند تبرّج در رفتار، محتوای گفتار و... را شامل میگردد و هر نوع تکشّف، آشکار شدن و جلوهگری اعمّ از نحوة پوشش، نحوة رفتار، محتوای گفتار و ... از سوی زنان در انظار مردان نامحرم که زمینهساز ارتکاب گناه گردد، تبرّج به شمار میآید. این مقاله با روش کتابخانهای در گردآوری دادهها و شیوة توصیفی ـ تحلیلی، در تجزیه و تحلیل دادهها و با استناد به آیات قرآن اثبات کرده است که تمامی مظاهر تبرّج اعمّ از تبرّج در پوشش و رفتار و محتوای گفتار و ... مورد نهی و منع قرآن میباشد.
نصرت نیل ساز؛ زهره بابا احمدی میلانی
چکیده
یکی از راههای اثبات وجود خدای متعال، شناخت او از طریق آثار صُنع الهی در عالم تکوین است، بدین گونه که انسان با مشاهدة اسرار طبیعت و نظم محیّرالعقول حاکم بر جهان هستی، و تفکّر در اینها به شناخت خدای متعال میرسد. در موارد متعدّدی از آیات قران کریم و فرازهایی از نهجالبلاغه به اثبات وجود خداوند با استفاده از آیات آفاقی پرداخته است. ...
بیشتر
یکی از راههای اثبات وجود خدای متعال، شناخت او از طریق آثار صُنع الهی در عالم تکوین است، بدین گونه که انسان با مشاهدة اسرار طبیعت و نظم محیّرالعقول حاکم بر جهان هستی، و تفکّر در اینها به شناخت خدای متعال میرسد. در موارد متعدّدی از آیات قران کریم و فرازهایی از نهجالبلاغه به اثبات وجود خداوند با استفاده از آیات آفاقی پرداخته است. به طور کلّی روش آیات قران کریم و امام (ع) در بررسی پدیدههای طبیعی این است که پس از بیان شگفتیهای طبیعت، همه را به تفکّر و تعقّل واداشته و تأکید میفرمایند که آثار عظمت خدا در همة آفرینش آشکار است. این پژوهش بر آن است تا با استناد به آیات قران کریم و سخنان حضرت علی (ع) به بررسی و تبیین این راه بپردازد.
سعید قاسمی پرشکوه؛ محمد حسین خوانین زاده
چکیده
در طول تاریخ صوفیّه باعثِ تحوّل بسیاری در فرهنگ و معارف اسلامی و قرآنی شدهاند و با ابزار تأویل و تفسیر در دست، به سراغ موضوعات اسلامی رفتهاند. از جملة این موضوعها، مسألة «صراط مستقیم» است که در دورة عرفان علمی و مَدرسی از تطوّر برکنار نمانده است و صوفیان و عارفان و در رأس آنها محییالدّین ابنعربی برای این ترکیب مفاهیم تازهای ...
بیشتر
در طول تاریخ صوفیّه باعثِ تحوّل بسیاری در فرهنگ و معارف اسلامی و قرآنی شدهاند و با ابزار تأویل و تفسیر در دست، به سراغ موضوعات اسلامی رفتهاند. از جملة این موضوعها، مسألة «صراط مستقیم» است که در دورة عرفان علمی و مَدرسی از تطوّر برکنار نمانده است و صوفیان و عارفان و در رأس آنها محییالدّین ابنعربی برای این ترکیب مفاهیم تازهای از جمله «انسان کامل» ذکر کرده است. در این جُستار نخست مفاهیم «صراط» و «صراط مستقیم» در زبان قرآن کریم و تفاسیر مختلف ذکر گردیده و آنگاه به مفاهیم عرفانی آن در آثار صوفیّه و بویژه در آثار ابنعربی پرداخته شده است ودر نهایت، مقایسهای میان این دو نظر صورت گرفته و تفاوت این دو دیدگاه ذکر گردیده است.
قاسمعلی کابلی؛ محمد حسین مردانی نوکنده
چکیده
نگاهی اجمالی به قرآنکریم مبّین آن است که سراسر آیات قرآن سرشار از نوآوری و ابداع نکات هدایتبخش است. بنابراین، بر هر انسان مسلمان فرض است که با تأسّی به قرآن، درسهای خلاّقیّت و نوآوریهای تربیتی آن را فراگیرد و آنها را برای شکوفایی امّت واحد اسلام به کار بندد. هدف اصلی این مقالة پژوهشی، تبیین و نشان دادن مصادیق نوآوریهای تربیتی ...
بیشتر
نگاهی اجمالی به قرآنکریم مبّین آن است که سراسر آیات قرآن سرشار از نوآوری و ابداع نکات هدایتبخش است. بنابراین، بر هر انسان مسلمان فرض است که با تأسّی به قرآن، درسهای خلاّقیّت و نوآوریهای تربیتی آن را فراگیرد و آنها را برای شکوفایی امّت واحد اسلام به کار بندد. هدف اصلی این مقالة پژوهشی، تبیین و نشان دادن مصادیق نوآوریهای تربیتی در قرآن در سه محور مقایسه، تمثیل و شیوة جلب توجّه است و هدف متفرّع از آن نیز بهرهگیری از نوآوریهای تربیتی قرآن در تربیت انسان متخلّق به اخلاق الهی میباشد. روش پژوهش، کتابخانهای و با بهرهگیری از نتایج و دستاوردهای پژوهشیِ تحقیقاتِ صورتگرفته در این موضوع است. مراجعه به قرآن، تدبّر و عمیق شدن در مضامین آن درسهای عظیم نوآوری را متذکّر میشود. با توجّه به اینکه مصادیق نوآوریهای تربیتی در قرآن متعدّد میباشد، سه موضوع مقایسه، تمثیل و شیوة جلب توجّه به منظور شباهت و مقایسة آنها با یکدیگر انتخاب گردید که جوامع اسلامی برای بهرهمندی از زندگانی مطلوب انسانی، ناگزیر از بهرهگیری از مصادیق این نوآوریهای تربیتی در قرآنکریم هستند. سه نتیجة اصلی مستخرج از مقاله عبارت هستند از: الف) سراسر قرآن کریم سرشار از نوآوریهای تربیتی در باب تربیت و هدایت است. ب) مصادیق عینی انسانهای رشدیافته، بر اساس نوآوریهای تربیتی موجود در قرآن کریم است. ج) بهرهگیری از نوآوریهای تربیتی قرآن، انسانهایی کامل و جامع را به عنوان اُسوه و الگو به جامعة بشریّت معرّفی خواهد کرد.
سید معصوم حسینی
چکیده
یکی از مهمترین آیات قرآن مجید آیة شریفة تطهیر میباشد که از دیرباز از سوی علمای علم کلام و مفسّرین مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و هرکس از زاویة دید خود به آن نگریسته و پیرامون آن مطالبی را بیان کرده است. نگارنده در این مقاله به بررسی دلالت آیة تطهیر و شناسایی مصادیق واژة «اهل بیت» در آن پرداخته است. هرچند بسیاری از مفسّران ...
بیشتر
یکی از مهمترین آیات قرآن مجید آیة شریفة تطهیر میباشد که از دیرباز از سوی علمای علم کلام و مفسّرین مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و هرکس از زاویة دید خود به آن نگریسته و پیرامون آن مطالبی را بیان کرده است. نگارنده در این مقاله به بررسی دلالت آیة تطهیر و شناسایی مصادیق واژة «اهل بیت» در آن پرداخته است. هرچند بسیاری از مفسّران و محدّثان اهل سنّت در ذیل آیة شریفه روایاتی نقل کردهاند که مؤیّد انحصار مصادیق این آیه در پنج تن آل عبا میباشد. امّا گروهی از آنها در مقام نظریّهپردازی بعضی از همسران پیامبر (ص) را به عنوان مصداق واژة اهل بیت نام میبرند، ولی با توجّه به روایات متواتر که از طریق خاصّه و همچنین بعضی از عامّه وارد شده است، نزول آیه را مختصِّ پنج تن میدانند و حُکم به عصمت آنها نمودند.
حمیدرضا بصیری؛ نادیا تبریز
چکیده
اسلوب و روشهای «گفتوگو» در بسیاری از آیات قرآن در قالب داستان و خطاب به پیامبران برای مردم ذکر میگردد و از آنجا که مهمترین پُل ارتباطی بین انسانها برای بیان افکار یکدیگر «گفتوگو» میباشد و خداوند خود اوّلین و بهترین معلّم انسانهاست، به همین دلیل، در قرآن کریم نمونههای متنوّعی از گفتوگو را برای هدایت انسانها ...
بیشتر
اسلوب و روشهای «گفتوگو» در بسیاری از آیات قرآن در قالب داستان و خطاب به پیامبران برای مردم ذکر میگردد و از آنجا که مهمترین پُل ارتباطی بین انسانها برای بیان افکار یکدیگر «گفتوگو» میباشد و خداوند خود اوّلین و بهترین معلّم انسانهاست، به همین دلیل، در قرآن کریم نمونههای متنوّعی از گفتوگو را برای هدایت انسانها بیان فرموده است. نمونهای از این داستانها، گفتوگوهای خدا با پیامبران میباشد که در نمونههای متنوّع و موضوعات مختلفی بیان شده است. در این مقاله، در ابتدا به تعریف «گفتوگو» و اصطلاحات مشابه آن و سپس به بررسی انواع گفتوگوهای توحیدی خداوند با پیامبران خود و روشهای آن پرداخته شده است.