قرآن و معارف قرآنی
هاشم اندیشه؛ احمد عابدی؛ حسین شریف عسگری
چکیده
تربیت دینی به عنوان مهم ترین درخواستی است که آدمی میبایست در هر حال، از خدا بخواهد و این امر علاوه بر ایجاد جرأت و جسارت برای شکستن حصارهای تنگ مادّی، میآموزد که از خداوند بخواهیم که در راه فضیلتها و خوبیها، پایدار بمانیم و هر روز و در هر لحظه، به سویی متمایل نشویم و هوسهای مختلف، ما را دستخوش نیازهای مختلف نکنند. پژوهش ...
بیشتر
تربیت دینی به عنوان مهم ترین درخواستی است که آدمی میبایست در هر حال، از خدا بخواهد و این امر علاوه بر ایجاد جرأت و جسارت برای شکستن حصارهای تنگ مادّی، میآموزد که از خداوند بخواهیم که در راه فضیلتها و خوبیها، پایدار بمانیم و هر روز و در هر لحظه، به سویی متمایل نشویم و هوسهای مختلف، ما را دستخوش نیازهای مختلف نکنند. پژوهش حاضر بر موضوع کارکردهای شناختی تربیت دینی در هستی متمرکز است که با جمعآوری اطلاعات از روش فیشبرداری و مطالعه منابع کتابخانهای و توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. در این کوتاه به تعریف عبارات تربیت دینی و کارکردهای شناختی و سپس تبیین کارکردهای شناختی تربیت دینی در هستی پرداخته می شود. دستاوردها و نتایج تحقیق عبارتند از: کارکردهای شناختی- فردی تربیت دینی شامل: کارکرد شناختی پی بردن به قدرت الهی در نظم هستی،کارکردشناختی یقین به خداوند در شبهات، کارکرد شناختی توجه به طاعت و سجده هستی در برابر خداوند متعال، کارکرد شناختی تاکید برصدفه نبودن هستی در طلوع خورشید و حیات و ممات ، کارکرد شناختی اندیشیدن و عبرت، در تغییرات هستی است.کارکردهای شناختی- اجتماعی تربیت دینی عبارتست از: کارکرد شناختی واقف شدن به عظمت آفرینش الهی در آگاه کردن منکران معاد، کارکرد شناختی درک توانایی خداوند متعال در انتقام از منکران توحید و معاد،کارکرد شناختی هدایت انسان در آفرینش سایه و خورشید.
علی حسینزاده؛ هاجر قاسمی گَوَرْتی
چکیده
یکی از خصوصیّات برجستة انسان نسبت به دیگر موجودات، برخورداری از نیروی عاطفه است. این نیرو یکی از ملزومات زندگی اجتماعی به شمار میرود. انسانها در پرتو دلبستگی به یکدیگر، زندگی تشکیل میدهند و با از خود گذشتگی و ایثار به این زندگی ادامه میدهند و به پرورش نسلهای بعد از خود میپردازند. در قرآن و روایات ائمّه(ع) نیز به مصادیق مثبت ...
بیشتر
یکی از خصوصیّات برجستة انسان نسبت به دیگر موجودات، برخورداری از نیروی عاطفه است. این نیرو یکی از ملزومات زندگی اجتماعی به شمار میرود. انسانها در پرتو دلبستگی به یکدیگر، زندگی تشکیل میدهند و با از خود گذشتگی و ایثار به این زندگی ادامه میدهند و به پرورش نسلهای بعد از خود میپردازند. در قرآن و روایات ائمّه(ع) نیز به مصادیق مثبت عاطفه همچون ایثار، محبّت، خشم در مقابل ظلم و مقابله با کینه، حسد، بُخل و رذایل دیگر بسیار اشاره شده است. با توجّه به اهمیّت مسئله در امر تربیت و فراوانی روشهای ایجابی عاطفی در عمل تربیتی افراد خانوادهو ناشناخته ماندن روشهای سلبی عاطفی که با عنوان روشهای عاطفی آسیبزا در تربیت از آن یاد میشود، این پژوهش درصدد است با روش توصیفیـ تحلیلی و با استفاده از منابع دینی و یافتههای علوم معاصر به تبیین مهمترین روشهای عاطفی آسیبزا در تربیت بپردازد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که مهمترین روش آسیبزا تبعیض میان کودکان و تحقیر کودک در برابر دیگران است که با روشهایی چون استهزاء و تمسخر، ملامت و سرزنش، تهمت، دشنام و القاب زشت بروز مییابد و راهکارهایی همچون تکریم شخصیّت کودک در هر شرایط، توجّه به احساسات او و دوری از تبعیض، میتواند راهی برای مقابله با این روش باشد. این مهم با درک بهتر موقعیّت کودک، احساسات او و دقّت در عملکرد والدین در برابر افراد خانواده و به طور کلّی، متربّیان حاصل خواهد شد.
صدرالدّین شریعتی؛ سپیده انصافی مهربانی
چکیده
یکی از مسائلی که از دیرباز آدمیان را به تأمّل فراخوانده، مسئلة جبر و اختیار است. پرسش اساسی در این بحث آن است که آیا انسان، دستکم در برخی اعمال خود، مختار است یا آنکه مجبور است و هیچ اختیاری ندارد؟ همچنین دلالتهای تربیتی آن کدام است؟ به گواهی تاریخ، آزادی یکی از خواستههای همیشگی بشر بوده است. مردم در سراسر جهان فریاد آزادی سر دادهاند ...
بیشتر
یکی از مسائلی که از دیرباز آدمیان را به تأمّل فراخوانده، مسئلة جبر و اختیار است. پرسش اساسی در این بحث آن است که آیا انسان، دستکم در برخی اعمال خود، مختار است یا آنکه مجبور است و هیچ اختیاری ندارد؟ همچنین دلالتهای تربیتی آن کدام است؟ به گواهی تاریخ، آزادی یکی از خواستههای همیشگی بشر بوده است. مردم در سراسر جهان فریاد آزادی سر دادهاند و اقبال آنها به سوی جوامع دارای آزادی بیشتر است. ما طالب آزادی هستیم؛ زیرا امکان برآورده کردن هرچه بیشتر تمایلات و خواستهای ما را مهیّا میکند. یک انسان آزاد میتواند هر گونه که دوست دارد، زندگی کند، به هر کجا که میخواهد برود، به هر نحوی که دلش خواست، فکر کند و انتخاب نماید. مسئلة جبر و اختیار یکی از مواردی است که در فلسفه، کلام، اخلاق و... بدان پرداخته شده، امّا نه با نگاه تربیتی. در این پژوهش، تلاش شده تا جبر و اختیار از دیدگاه اسلام و قرآن بررسی شود و آنگاه دلالتهای تربیتی متناسب با آن ارائه گردد. در پایان نیز پس از تجزیه و تحلیل کیفی اطّلاعات، بدین نتیجه میرسیم که یکی از دلالتهای مهمّ مستخرج از این موضوع، اصل مسئولیّتپذیری انسان است که بر سایر امور تربیتی تأثیرگذار میباشد.
قاسمعلی کابلی؛ محمد حسین مردانی نوکنده
چکیده
نگاهی اجمالی به قرآنکریم مبّین آن است که سراسر آیات قرآن سرشار از نوآوری و ابداع نکات هدایتبخش است. بنابراین، بر هر انسان مسلمان فرض است که با تأسّی به قرآن، درسهای خلاّقیّت و نوآوریهای تربیتی آن را فراگیرد و آنها را برای شکوفایی امّت واحد اسلام به کار بندد. هدف اصلی این مقالة پژوهشی، تبیین و نشان دادن مصادیق نوآوریهای تربیتی ...
بیشتر
نگاهی اجمالی به قرآنکریم مبّین آن است که سراسر آیات قرآن سرشار از نوآوری و ابداع نکات هدایتبخش است. بنابراین، بر هر انسان مسلمان فرض است که با تأسّی به قرآن، درسهای خلاّقیّت و نوآوریهای تربیتی آن را فراگیرد و آنها را برای شکوفایی امّت واحد اسلام به کار بندد. هدف اصلی این مقالة پژوهشی، تبیین و نشان دادن مصادیق نوآوریهای تربیتی در قرآن در سه محور مقایسه، تمثیل و شیوة جلب توجّه است و هدف متفرّع از آن نیز بهرهگیری از نوآوریهای تربیتی قرآن در تربیت انسان متخلّق به اخلاق الهی میباشد. روش پژوهش، کتابخانهای و با بهرهگیری از نتایج و دستاوردهای پژوهشیِ تحقیقاتِ صورتگرفته در این موضوع است. مراجعه به قرآن، تدبّر و عمیق شدن در مضامین آن درسهای عظیم نوآوری را متذکّر میشود. با توجّه به اینکه مصادیق نوآوریهای تربیتی در قرآن متعدّد میباشد، سه موضوع مقایسه، تمثیل و شیوة جلب توجّه به منظور شباهت و مقایسة آنها با یکدیگر انتخاب گردید که جوامع اسلامی برای بهرهمندی از زندگانی مطلوب انسانی، ناگزیر از بهرهگیری از مصادیق این نوآوریهای تربیتی در قرآنکریم هستند. سه نتیجة اصلی مستخرج از مقاله عبارت هستند از: الف) سراسر قرآن کریم سرشار از نوآوریهای تربیتی در باب تربیت و هدایت است. ب) مصادیق عینی انسانهای رشدیافته، بر اساس نوآوریهای تربیتی موجود در قرآن کریم است. ج) بهرهگیری از نوآوریهای تربیتی قرآن، انسانهایی کامل و جامع را به عنوان اُسوه و الگو به جامعة بشریّت معرّفی خواهد کرد.
جمال فرزند وحی؛ لیلا کوهی
چکیده
این پژوهش که به استحکام خانواده وراههای تقویت این نهاد مقدس به شیوه زندگانی پیامبر اعظم (ص) میپردازد، با روش اسنادی و کتابخانهای انجام شده و در ضمن تبیین موقعیت حساس خانواده، سعی بر آن بوده است که با استناد بر شواهد و قرائنی همچون ساختار خانواده که به مراتب و مرزهای درونی و بیرونی اشاره دارد، اهداف تشکیل خانواده را نیز در تأمین ...
بیشتر
این پژوهش که به استحکام خانواده وراههای تقویت این نهاد مقدس به شیوه زندگانی پیامبر اعظم (ص) میپردازد، با روش اسنادی و کتابخانهای انجام شده و در ضمن تبیین موقعیت حساس خانواده، سعی بر آن بوده است که با استناد بر شواهد و قرائنی همچون ساختار خانواده که به مراتب و مرزهای درونی و بیرونی اشاره دارد، اهداف تشکیل خانواده را نیز در تأمین نیازهای مادی، عاطفی و معنوی انسان از جمله دستیابی به سکون و آرامش برشمرد و اعلام کند که دستیابی به اهداف والای مکتب اسلام و حفظ و حراست دقیق و مستمر از آن، نیازمند توجه جدی به خانواده و متحقق کردن قوانین مربوط به خانواده در اسلام است و ضروری است که تمامی برنامهریزیها و سیاستگذاریها باید در راستای تعالی و مصالح خانواده باشد و در این حال کار و اشتغال در خانواده را طوری بیان میدارد که اثرات و نتایج آن به طور واضحی آشکار باشد. در آخر با بیان کردن نقش انگیزههای مقدس اشتغال در خانواده، مروری بر زندگانی حضرت رسول (ص) میکند و هزینههای زندگانی آن حضرت را از طریق گزارههای متون اسلامی بیان میکند. اینها فقط مروری بر چند عامل اندک از هزاران عوامل درونی و بیرونی در زندگانی خانوادگی هستند که با رجوع به سیره پیامبران مخصوصاً پیامبر اکرم (ص) وائمه اطهار (ع) و سرلوحه قرار دادن زندگی آنان، این عوامل اثرگذار در خانواده به بهترین نحو در خانواده به اجرا درخواهد آمد.
علی سلیمی؛ سارا رحیمی پور
چکیده
تزکیه و تعلیم بر اساس آموزههای قرآن کریم، دو رکن اساسی پرورش انسان هستند و در این میان، تزکیه از اهمیت بیشتری برخوردار است، زیرا علم به منزله بذری است که رویش حقیقی و شایسته آن در گرو وجود بستری مناسب است و تزکیه همان زمینه رویش کامل این بذر است که علم بدون آن ناقص و نارسا خواهد بود و چه بسا موجب غرور و گمراهی گردد. این مقاله با روش تحلیلی- ...
بیشتر
تزکیه و تعلیم بر اساس آموزههای قرآن کریم، دو رکن اساسی پرورش انسان هستند و در این میان، تزکیه از اهمیت بیشتری برخوردار است، زیرا علم به منزله بذری است که رویش حقیقی و شایسته آن در گرو وجود بستری مناسب است و تزکیه همان زمینه رویش کامل این بذر است که علم بدون آن ناقص و نارسا خواهد بود و چه بسا موجب غرور و گمراهی گردد. این مقاله با روش تحلیلی- توصیفی و با ذکر آیات مربوط به تزکیه و تعلیم در قرآن کریم، جایگاه، اهمیت و رابطه این دو مفهوم تربیتی قرآنی را بررسی نموده است.
نبی الله صدری فر؛ سید ابوالقاسم موسوی
چکیده
شناسایی، هدفگذاری و شاخصهای تربیتی انبیاء الهی یکی از راههای رسیدن به کمال تربیتی انسان است. در این مقاله، از قرآن کریم بهعنوان کتاب تربیتی و بلکه کاملترین کتاب تربیتی انسان در همه اعصار و قرون، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و اهداف و شاخصهای تربیتی انبیا شناسایی شده است. آنچه در این تحقیق از شاخصها و اهداف تربیتی انبیا ...
بیشتر
شناسایی، هدفگذاری و شاخصهای تربیتی انبیاء الهی یکی از راههای رسیدن به کمال تربیتی انسان است. در این مقاله، از قرآن کریم بهعنوان کتاب تربیتی و بلکه کاملترین کتاب تربیتی انسان در همه اعصار و قرون، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و اهداف و شاخصهای تربیتی انبیا شناسایی شده است. آنچه در این تحقیق از شاخصها و اهداف تربیتی انبیا که قرآن بدان پرداخته و مورد تحلیل قرار گرفته است عبارتند از: 1- رشد اندیشه و خردورزی 2- تقوی 3- عدالت 4 – حکمت 5- عبادت 6- تزکیه 7- اتحاد و رفع اختلافات 8- تقرب به خدا. با توجه به این اهداف هر یک از مربیان در جامعه اسلامی با مدنظر قرار دادن این شاخصها و اهداف میتوانند به رشد و تعالی جامعه کمک کنند. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی و به صورت کتابخانهای میباشد.
صالح حسن زاده
چکیده
انسان متجدد به ویژه جوان دوره جدید، در اثر تهاجمات فرهنگی و تبلیغات سکولاریستی، گرفتار مشکلات اخلاقی و روانی شده است. این مشکلات ناشی از آن است که انسان در عصر تجدد، حقیقت انسانی خود را نشناخته و یا آن را نادیده گرفته است و نقطه آرامش خود، یعنی خداوند و تعالیم او را فراموش کرده است. تنها راه گریز از این مشکلات بازگشت به دین حق، شناخت ...
بیشتر
انسان متجدد به ویژه جوان دوره جدید، در اثر تهاجمات فرهنگی و تبلیغات سکولاریستی، گرفتار مشکلات اخلاقی و روانی شده است. این مشکلات ناشی از آن است که انسان در عصر تجدد، حقیقت انسانی خود را نشناخته و یا آن را نادیده گرفته است و نقطه آرامش خود، یعنی خداوند و تعالیم او را فراموش کرده است. تنها راه گریز از این مشکلات بازگشت به دین حق، شناخت آن و عمل به تعالیم و آموزههای آن است. اسلام به عنوان آخرین و جامعترین دین میتواند در تعلیم و تربیت انسان و نجات او از بحرانهای پیش رو، نقش اساسی و محوری ایفا نماید. دوران جوانی و نوجوانی در تعیین شخصیت انسان، حساس و سرنوشتساز است. برای استفاده صحیح از جوانی، باید به راهنمایی آگاه و آشنا به مسیر و دور از خطا و اشتباه رو آورد و قرآن و احادیث صحیح معصومین (علیهم السلام) بهترین راهنما هستند. بنیاد و اساس هرگونه اصلاح و زمینه برای پیشرفت و تعالی، دانش و بینش صحیح است. تعلیم و تربیت است که میتواند این دانش و بینش را برای جامعه تضمین و تهذیب نفوس مردم را به خوبی تقویت نماید. تعالیم دینی و عملِ با اخلاص به آنها، عامل مؤثر بلکه یگانه عامل در درمان و معالجه بیماریهای اخلاقی و روانی است. بنابراین هدف تعلیم و تربیت اسلامی، ساختن افراد اسلامی است. در این مقاله با استناد به قرآن، احادیث و دلایل مستند، به تبیین، تحلیل و نقد و بررسی موارد فوق پرداخته شده است.
