مقاله پژوهشی
اثبات سازگاری نظریه عینیت عمل و جزا با آیات و روایات ناظر بر کیفیت عقاب اخروی

محمد دانش نهاد؛ محمدحسن وکیلی

دوره 13، شماره 51 ، دی 1401، صفحه 1-25

https://doi.org/10.22054/rjqk.2023.68753.2642

چکیده
  نظریه عینیت عمل و جزا اگرچه بر اساس مفاد برخی از آیات و روایات است اما در ظاهر با ادله دیگر منافات دارد. این پژوهش با روش جمع‌آوری اطلاعات و تحلیل آن در پی اثبات عدم تنافی نظریه عینیت عمل و جزا با آیاتی همچون وجود معاقب خارجی در عقاب، حبط و تکفیر و تبدیل سیئات به حسنات است. از جمله نتایج تحقیق آن که 1- آیات ناظر بر وجود معاقب خارجی تنها ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
واکاوی معنایی ماده «ح‌س‌ب» در تبیین کیفیت محاسبۀ اعمال

حبیب الله حلیمی جلودار؛ فاطمه قربانی لاکتراشانی

دوره 13، شماره 51 ، دی 1401، صفحه 27-56

https://doi.org/10.22054/rjqk.2023.69345.2663

چکیده
  محاسبۀ اعمال از موضوعات تأثیرگذار بر اندیشه و کنش هر معادباوری بوده و در ارتباط میان انسان و خداوند قابل تعریف و تبیین می­باشد. با بررسی آیات، دو روش در محاسبه و جزابخشی قابل استنباط و فرضیه­سازی است: یکی ارزیابی جزء به جزء اعمال؛ که به ازای آن انسان، جزای اعمال ناپسند خویش را گذرانده و سپس با کسب درجه­ای در بهشت ساکن می­گردد. ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
جستاری از افعال الهی متناظر با معاد جسمانی در قرآن

مرتضی متقی نژاد

دوره 13، شماره 51 ، دی 1401، صفحه 57-82

https://doi.org/10.22054/rjqk.2023.68233.2627

چکیده
  اعتقاد به اصل معاد و بازگشت انسان بعد از مرگ، همزمان با آفرینش بشر بوده­است؛ مسلمانان در اصل بازگشت انسان بعد از مرگ اتفاق نظر دارند. اما کیفیت معاد به این که آیا معاد تنها روحانی است یا جسمانی و یا روحانی و جسمانی؟ این مسئله در بین مسلمان از چالش جدی برخوردار است. بر اساس برخی از افعال الهی مطرح در آیات قرآنی در باره آفرینش انسان این ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
منطق فهم آیت‌الله جوادی آملی در تفسیر آیات زن

علی‌رضا فخاری؛ مهسا علی داد ابهری

دوره 13، شماره 51 ، دی 1401، صفحه 83-112

https://doi.org/10.22054/rjqk.2023.71592.2736

چکیده
  روش‌شناسی یکی از مهم­ترین و بنیادی‌ترین مباحث در گستره تفسیر متون مقدس است که خود در سطوح مختلفی قابل طرح است. بررسی و ترسیم منطق فهم، بدون‌شک یکی از مهم­ترین ارکان آن است. منطق فهم مفسر، حیطه گسترده‌ای از باورها و شناخت‌های عمیق او را شامل می‌شود که می‌توان آن‌ها را در ساختارهای کلی نگاه به جهان، انسان و مباحث معرفت‌‌شناختی، ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بررسی آموزۀ فدا شدن حضرت مسیح با رویکرد انتقادی بر اساس قرآن کریم

حسین شریفی؛ حسین بدری؛ الهه باشتنی رنجور

دوره 13، شماره 51 ، دی 1401، صفحه 113-140

https://doi.org/10.22054/rjqk.2022.67421.2597

چکیده
  نقد و بررسی و معقولیت‌سنجی آموزه‌های ادیان یکی از پرسش‌های مبتلابه بشر است و در این میان، آموزۀ فدا که به موجب آن بشریت به خاطر گناه ابوالبشر حضرت آدم باید تاوان و خسارتی بپردازد واین خسارت با رنج و مرگ مسیح پرداخته شده­است، از جمله مسائلی است که در هاضمۀ ادراکی و عقلانیت انسان مدرن با چالش‌هایی مقرون شده­است چالش‌برانگیز در ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
هندسه معنایی افترا بر خدا و نقش هستی شناسی در ترسیم آن

حسین حسن زاده

دوره 13، شماره 51 ، دی 1401، صفحه 141-176

https://doi.org/10.22054/rjqk.2023.71495.2735

چکیده
  افترا بر خدا، نسبت دادن چیزی به ناحق و یا بدون علم به خدای تعالی و یا توصیف او به چیزهایی است که در او وجود ندارد. هدف این پژوهش کشف منظومه معنایی افترا بر خدا در قرآن کریم با روش هستی شناسی (آنتولوژی) است که شیوه‌ای از علم اطلاعات و دانش شناسی برای مدیریت اطلاعات در یک حوزه علمی است. سؤال این است هستی شناسی چگونه می‌تواند ما را در کشف ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
مناسبات خرد و کلان در قصص قرآنی سور اولیه مکّی در پرتو داستان‌های انبیاء با محوریت مکافات

زهره اخوان مقدم

دوره 13، شماره 51 ، دی 1401، صفحه 177-212

https://doi.org/10.22054/rjqk.2022.66219.2549

چکیده
  بحث علم‌المناسبه به تعبیر قدما، نظم و انسجام به تعبیر متاخرین، و زنجیرمندی و بینامتنیت در قاموس زبان‌شناسی متن‌محور معاصر، از جمله مباحثی‌است که از بدو نزول قرآن تا عصر حاضر، مورد توجه قرآن‌پژوهان قدیم و جدید مسلمان و غیرمسلمان بوده­است. امروزه برخی مستشرقان، معتقدند که قرآن توده‌ای درهم و نامنسجم است. همچنین تکرار آیات در ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تحلیل تطبیقی بروج از منظر قرآن و دانش نجوم

سید عیسی مسترحمی

دوره 13، شماره 51 ، دی 1401، صفحه 213-240

https://doi.org/10.22054/rjqk.2022.68803.2645

چکیده
  بروج آسمانی به دلیل نقشی که در تعیین زمان و برخی محاسبات نجومی دارند، همواره مورد گفتگو و پژوهش منجمان بوده­است. قرآن کریم نیز در راستای هدایت­گری، در سه آیه به صراحت از بروج نام برده و سوره­ای نیز به همین نام شناخته می­شود. این کتاب آسمانی، تزیین آسمان بوسیله بروج را نشانه­ای از قدرت الهی دانسته است. اینکه مصداق خارجی بروج ...  بیشتر