گونه‌شناسی تهاجم ماهواره از منظر قرآن و حدیث

محمّدحسین  خوانین‌زاده؛ علیرضا صفرزاده؛ پریسا عسکر سمنانی

دوره 5، شماره 16 ، اردیبهشت 1393، ، صفحه 7-30

https://doi.org/10.22054/rjqk.2015.1288

چکیده
  رسالت رسانه به عنوان وسیلة ارتباط جمعی و فرامکانی تأثیرگذاری بر فکر و اندیشةملّت‌هاست. جهان غرب که اصلی‌ترین رقیب در برابر اسلام است، با استفادة ابزاری از رسانه‌هایی مانند ماهواره به عنوان اسلحه‌ای مخفی، در صدد ضربه زدن به جامعة اسلامی و پیشبرد اهداف استعماری خویش است و از این طریق، ذهن و عقیدة دیگران را برای پذیرفتن اندیشه و عقیدة ...  بیشتر

نگاهی به جبر و اختیار در مکتب اسلام و دلالت‌های تربیتی آن

صدرالدّین شریعتی؛ سپیده انصافی مهربانی

دوره 5، شماره 17 ، شهریور 1393، ، صفحه 7-29

https://doi.org/10.22054/rjqk.2015.1375

چکیده
  یکی از مسائلی که از دیرباز آدمیان را به تأمّل فراخوانده، مسئلة جبر و اختیار است. پرسش اساسی در این بحث آن است که آیا انسان، دست‌کم در برخی اعمال خود، مختار است یا آنکه مجبور است و هیچ اختیاری ندارد؟ همچنین دلالت‌های تربیتی آن کدام است؟ به گواهی تاریخ، آزادی یکی از خواسته‌های همیشگی بشر بوده است. مردم در سراسر جهان فریاد آزادی سر داده‌اند ...  بیشتر

تسبیح موجودات غیر ذی‌شعور از دیدگاه قرآن

امرالّه معین؛ هنگامه بیادار؛ ابوالحسنی فاطمه

دوره 5، شماره 18 ، آذر 1393، ، صفحه 7-34

https://doi.org/10.22054/rjqk.2016.1853

چکیده
  «تسبیح» به معنای تنزیهی است که توأم با علم و آگاهی باشد و از روی قصد صورت گیرد و تسبیح خداوند به معنای منزّه دانستن او از عیوب و نقایص امکانی است. «حمد» نیز به معنای ستایش فعل جمیل اختیاری است. وجه تقارن «حمد» و «تسبیح» در آیات مورد نظر این است که موجودات، با صفاتی خدا را حمد می‌گویند که محدود به حدود خود آنان است، ...  بیشتر

هدف‌شناسی اقناع در تربیت با تأکید بر داستان حضرت ابراهیم(ع) در قرآن

حبیب‌الّه حلیمی جلودار؛ عزّت‌الله پاتیار

دوره 5، شماره 19 ، اسفند 1393، ، صفحه 7-30

https://doi.org/10.22054/rjqk.2016.1970

چکیده
  خداوند متعال حضرت ابراهیم(ع) را علاوه بر مقام رسالت، به مقام امامت نیز مفتخر ساخت؛ زیرا آن حضرت از پیامبرانی است که برای تبیین اصول دین الهی نه تنها راه را می‌نمود، بلکه مردم را در مسیر درست راه می‌بُرد و این همان کاری است که امام و رهبر انجام می‌دهد. در معناشناسی اقناع، آن رابه «راضی و همراه کردن افراد برای گرایش به موضوع، فعّالیّت ...  بیشتر

قدرت مطلق خداوند از منظر قرآن و روایات

علی اکبر شایسته نژاد

دوره 6، شماره 20 ، خرداد 1394، ، صفحه 7-28

https://doi.org/10.22054/rjqk.2016.2352

چکیده
  در قرآن کریم و روایات از قدرت مطلق خداوند در آشکار و نهان، دنیا و آخرت سخن به میان آمده است. صفت قدرت خداوند، پیوسته مورد بحث متکلّمان بوده است و شبهه‌هایی دربارة آن مطرح شده است و گسترة این صفت الهی مورد اختلاف نحله‌های مذهبی بوده است، به‌ویژة بر اساس گزارش قرآن، پیروان مذهب یهود، خداوند را به ضعف و ناتوانی متّهم کرده‌اند. از طرف ...  بیشتر

معاد جسمانی در قرآن و عهدین

عنایت‌الله شریفی؛ محمّدحسین خوانین‌زاده؛ علیرضا انصاری‌منش

دوره 6، شماره 21 ، شهریور 1394، ، صفحه 7-41

https://doi.org/10.22054/rjqk.2015.3720

چکیده
  اعتقاد به معاد و بازگشت انسان، فطری و همزاد با خلقت بشربوده است و در طول تاریخ، زندگی و فعّالیّت انسان را تحت تأثیر خود قرار داده است. ادیان آسمانی نیز این اعتقاد بشر را تأیید و تأکید کرده‌اند. امّا این بازگشت با چه کیفیّتی در مقولة معاد جسمانی قرار می‌گیرد که در آموزه‌های ادیان سه‌گانه به صُوَر گوناگونی تبیین شده است. کیفیّت معاد ...  بیشتر

بررسی تطبیقی مفهوم مرگ در روانشناسی وجودی و دیدگاه قرآنی علاّمه طباطبائی(ره)

حسین سلیمی بجستانی؛ مهدی وجدانی همت

دوره 6، شماره 22 ، مهر 1394، ، صفحه 7-36

https://doi.org/10.22054/rjqk.2015.4499

چکیده
  مرگ به عنوان یکی از اساسی‌ترین دغدغه‌های پیش روی انسان همواره مورد توجّه اندیشمندان علوم انسانی بوده و هر نظریّه‌پرداز به فراخور منابع معرفتی خویش، از زاویه‌ای به این مسئله پرداخته است. در مسلّم بودن این موضوع برای تمام انسان‌ها تردیدی نیست، امّا در اینکه کیفیّت مرگ چگونه است و اساساً انسان در قبال آن چه موضع‌گیری می‌تواند داشته ...  بیشتر

راهکارهای تربیت اجتماعی و عاطفی نوجوانان در قرآن و احادیث

سیّد مسعود عمرانی؛ حسین افسر دیر؛ مرجان سادات عمرانی

دوره 6، شماره 23 ، دی 1394، ، صفحه 7-34

https://doi.org/10.22054/rjqk.2015.5402

چکیده
  نوجوانان احساسات پُرتلاطم و متغیّر دارند. لذا برای اینکه بتوان از آنها افرادی متعهّد به انجام وظایف خود و رعایت حقوق دیگران پرورش داد، باید در کنار روش‌های تربیت اجتماعی، از راهکارهای تربیت عاطفی نیز استفاده نمود تا آموزش‌ها عمیق‌تر و اثرپذیرتر گردد. در قرآن و احادیث، دو شیوة کلّی تربیت اجتماعی و عاطفی تربیتی مشاهده می‌شود: الف)‌ ...  بیشتر

عقل و افراط و تفریط ها

محمد اسدی گرمارودی

دوره 1، شماره 2 ، آذر 1389، ، صفحه 7-24

https://doi.org/10.22054/rjqk.2010.5528

چکیده
  در این مقاله ضمن تعریف عقل و تعیین جایگاه آن در آیات و روایات، به نقد و بررسی نظرات افراطی و تفریطی در آن خصوص، پرداخته شده است. این نقد و بررسی در مقاله حاضر، اختصاص به جنبه نقلی ندارد، بلکه تحلیلی عقلی نیز در این خصوص صورت گرفته و ریشه های افراط و تفریط تبیین شده است. کوشش نگارنده آن است که اهمیت عقل را معلوم نماید و از افراط و تفریط ...  بیشتر

قرآن و نشوز همسران، اصلاح یا خشونت

محمدرضا ابراهیم نژاد

دوره 1، شماره 3 ، اسفند 1389، ، صفحه 7-22

https://doi.org/10.22054/rjqk.2011.5542

چکیده
  بخش وسیعی از تعالیم و احکام قران، مربوط به حقوق و وظایف متقابل زوجین است. این تعالیم در زمینه موارد «نشوز» و ناسازگاری آنان نسبت به یکدیگر دارای اهمیت مضاعف است. مدعیان دفاع از حقوق زن، رهنمودهای هشداری و تنبیهی قران درباره نشوز زنان را مورد انتقاد قرار می دهند اما بررسی آیات کریمه قرآن و تفسیر آنها نشان می دهد که هدف و فلسفه رهنمودهای ...  بیشتر

احدیّت خدا در قرآن از دیدگاه علاّمه طباطبائی

صالح حسن زاده

دوره 4، شماره 13 ، شهریور 1392، ، صفحه 7-30

https://doi.org/10.22054/rjqk.2013.5616

چکیده
  از نظر قرآن خداوند متعال قاهری است فوق هر چیز و در هیچ شأنی از شؤون خود محدود نمی‌شود؛ وجودی است که هیچ حد، مرز و قید و شرط در او راه ندارد، همچنین اتّصاف او به وحدت و کثرت عددی محال است. قرآن کریم وحدت عددی و کثرت عددی را از پروردگار جهان نفی می‌کند و جهتش این است که لازمة وحدت عددی محدودیّت و مقدوریّت است و واحدی که وحدتش عددی است، به ...  بیشتر

مفهوم‌شناسی «ظلماتٍ ثلاثٍ» از منظر قرآن، روایات و یافته‌های نوین علمی (با تکیه بر آیة شریفة 6 سورة زمر)

منصور پهلوان؛ معصومه شیردل

دوره 7، شماره 24 ، خرداد 1395، ، صفحه 7-29

https://doi.org/10.22054/rjqk.2016.5721

چکیده
  عبارتِ Pفِی ظُلُمَاتٍ ثَلَاثٍO (الزّمر/6)، ازجمله ظریف‌ترین اشارات علمی قرآن دربارة اسرار آفرینش انسان است. در روایات معصومین(ع) مصداق آن را، «ظلمت بطن، رَحِم و مشیمه»، یا «ظلمت گوشت، پوست و خون» و یا «غلاف‌های در هم ‌تنیده» دانسته‌اند. در مجموع، سه دیدگاه در باب مفهوم این «تاریکی‌های سه‌گانه» وجود دارد: «پرده‌های ...  بیشتر

جایگاه و آثار باور به خدا در سبک زندگی خانوادگی از منظر قرآن و روایات

عنایت‌الله شریفی؛ محمّدحسین خوانین‌زاده؛ محمّد فاضل نیا

دوره 7، شماره 25 ، شهریور 1395، ، صفحه 7-32

https://doi.org/10.22054/rjqk.2016.7083

چکیده
  یکی از مهم‌ترین مباحث اعتقادی، مسئلة باور و شناخت خداست که از عمیق‌ترین نیازهای انسان و همانند چراغ روشنگری است که مسیر زندگی را برای انسان‌ها مشخّص می‌کند و به آن معنا و مفهوم می‌بخشد و زندگی پاک و واقعی را از زندگی معمولی و طبیعی جدا می‌سازد. سبک زندگی یکی از پردامنه‌ترین بحث‌هایی است که همة ابعاد زندگی انسان را در بر می‌گیرد، ...  بیشتر

بسط‌ ناپذیری وحی با تکیه بر آیات و روایات

علی حسین‌زاده

دوره 7، شماره 26 ، آذر 1395، ، صفحه 7-29

https://doi.org/10.22054/rjqk.2017.7323

چکیده
  از جمله مباحث ضروری در باب وحی و قرآن پاسخ به این پرسش است که آیا وحی با رحلت پیامبر(ص) به پایان رسیده است و یا افرادی همچنان پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) از این نوع ارتباط و دریافت برخوردارند. در این مقاله، با اشاره به آیاتی که بر پایان یافتن وحی دلالت دارد، به ادّعای برخی از پیروان ادیان پیشین که مدّعی پایان یافتن دین در زمان پیامبرشان بوده‌اند، ...  بیشتر

عذاب استیصال در قرآن با تکیه بر تفسیر المیزان

بی بی سادات رضی بهابادی؛ مهری فرشباف فاخر؛ فرشته معتمد لنگرودی

دوره 7، شماره 27 ، اسفند 1395، ، صفحه 7-41

https://doi.org/10.22054/rjqk.2017.7731

چکیده
  عذاب استیصال به مجازات‌هایی گفته می‌شود که برای نابودی اقوام سرکش به هنگامی که هیچ وسیلة بیداری در آن‌ها مؤثر واقع نگردد، نازل می‌شود. پژوهش حاضر با روش توصیفی‌ـ تحلیلی به بررسی عذاب استیصال در قرآن می‌پردازد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد مطابق قرآن، اقوام گذشته همچون عاد، ثمود و لوط در اثر ستم و ظلم کردن، کفران نعمت و بت‌پرستی، ...  بیشتر

رابطة حمایتی خانواده و سرمایة اجتماعی و تأثیر آن‌ها بر کنترل اجتماعی از منظر قرآن

یوسف فتحی

دوره 8، شماره 28 ، خرداد 1396، ، صفحه 7-29

https://doi.org/10.22054/rjqk.2017.7914

چکیده
  روابط خانوادگی به عنوان یک سرمایة اجتماعی، عامل مهمی در کنترل و سلامتی اجتماعی است. تحولات صنعتی و فردگرایی، بر این عنصر حیاتی تأثیر گذاشته‌اند و روابط درون و برون خانوادگی را تضعیف کرده‌اند و با افزایش گسسته‌ای اجتماعی و نسلی، هویت خانواده را تهدید و آن را در معرض آسیب قرار داده‌است. مقالة پیش رو، با پذیرش تحول در کارکردها و روابط ...  بیشتر

بررسی کلامی و فقهی «ترجمة قرآن کریم» با تأکید بر دیدگاه سلفیه و نقد آن

محمد رضا ابراهیم نژاد

دوره 8، شماره 29 ، شهریور 1396، ، صفحه 7-28

https://doi.org/10.22054/rjqk.2017.8225

چکیده
  دین اسلام آیینی جهان‌شمول با اصول و معارف اساسی و فراگیر است که عمدة آن‌ها در قرآن کریم بیان شده‌است. اما شناخت آن‌ها برای غیر عرب‌زبانان تنها از راه ترجمه میسور است. از این رو، علمای مسلمان از دیرباز با مسئلة ترجمة قرآن مواجه بوده‌اند و دو نگرش موافق و مخالف نسبت به این مسئله شکل گرفته‌است. بررسی پیشینه و سیر تاریخی نشان می‌دهدکه ...  بیشتر

جریان‌شناسی و آسیب‌شناسی تفسیر تطبیقی در سده‌های چهارم تا ششم هجری

محمد کاظم شاکر؛ انسیه عسگری

دوره 8، شماره 30 ، آذر 1396، ، صفحه 7-28

https://doi.org/10.22054/rjqk.2017.8718

چکیده
  مطالعات تطبیقی از اتفاقات خجسته‌ای است که در دورة معاصر، علوم انسانی را در نقطة عزیمت برای پیشرفت چشمگیر قرار داده‌است. دانش‌های دینی و از جمله، تفسیر قرآن نیز می‌تواند یکی از جلوه‌های این گونه مطالعات باشد. اندیشة خاص مذهبی مفسران سبب تولید فرآورده‌های تفسیری متفاوت شده، به طوری که تأثیر دو مکتب تشیع و تسنّن بر تفسیر برخی آیات، ...  بیشتر

ارزیابی آرای انتقادی ژیلیو نسبت به مشروعیت تفسیر اجتهادی

حسن رضایی هفتادر؛ صفر نصیریان؛ حسین علوی مهر

دوره 9، شماره 32 ، خرداد 1397، ، صفحه 7-32

https://doi.org/10.22054/rjqk.2018.32868.1713

چکیده
  یکی از مباحث دیرین و مهم اندیشه‌وران قرآنی مسلمان، بحث روش‌های تفسیری است. از دیدگاه آنان، اصلی‌ترین روش‌های تفسیری سه روش «قرآن به قرآن»، «روایی» و «عقلی» است. «تفسیر اجتهادی» نیز ترکیبی از این سه روش اصلی است. خاورپژوهان معاصر نیز به بحث روش‌های تفسیری توجه ویژه‌ای داشته‌اند. ژیلیو از جمله همین خاورپژوهان، ...  بیشتر

بررسی تطبیقی دیدگاه مفسران درباره جزای قتل عمدی مؤمن و رابطۀ آن با مسئلۀ توبه در آیه 93 سوره نساء

سیدمحمد نقیب؛ مرتضی سازجینی؛ سید محمد موسوی

دوره 10، شماره 38 ، آذر 1398، ، صفحه 7-28

https://doi.org/10.22054/rjqk.2018.34466.1749

چکیده
  مسئله خلود در جهنم برای مرتکب قتل عمدی مؤمن در آیه نود و سوم سوره نساء و همچنین رابطه آن با موضوع توبه، موجب اختلاف نظر مفسران در مفهوم آیه شریفه شده است. در این پژوهش آراء مفسران و همچنین روایات تفسیری فریقین احصاء و بررسی شد و حاصل پژوهش آنکه دو قول عمده بین مفسران مشاهده می‌شود: 1- منظور از خلود در آیه مکث طویل است که نظر جمهور علمای ...  بیشتر

ماهیت جهاد کبیر و نقش فضایل خواص در آن از منظر قرآن

حسین حسن زاده

دوره 9، شماره 33 ، تیر 1397، ، صفحه 7-34

https://doi.org/10.22054/rjqk.2019.34270.1747

چکیده
  هدف این پژوهش، تبیین نقش بسیار تأثیرگذار خواص جامعه در ایستادگی مقابل کفار و تمکین نکردن از خواسته‌های آنان است که در قرآن و منابع تفسیری، «جهاد کبیر» نامیده شده‌است. ضرورت توجه به این مسئله در شرایط فعلی که نظام اسلامی مواجه با درخواست‌های لجام‌گسیختة جهان کفر و سلطه است، بر کسی پوشیده نیست. جهان سلطه از این خواسته‌هایش دو ...  بیشتر

تحلیل انتقادی از انحراف سلفیه در معناشناسی صفات الهی از منظر قرآن

صمد عبدالهی عابد؛ محمدفردین جلالی؛ علیرضا عبدالرحیمی

دوره 8، شماره 31 ، اسفند 1396، ، صفحه 7-36

https://doi.org/10.22054/rjqk.2018.9479

چکیده
  «سلفیه» اصطلاحی نوظهور در تاریخ اندیشة اسلامی است که گروهی از اهل حدیث و پیروان احمدبن حنبل، ابن‌تیمیه و محمدبن عبدالوهاب برای خویش برگزیده‌اند. آنان در روش شناخت، نقل‌گرا و در فهم نقل، ظاهرگرا هستند. عقل را شایستة فهم مسائل الهی ندانسته‌اند و رسالت آن را تنها فهم درست سخنان سلف می‌دانند. بر مبنای هستی‌شناسی سلفیه، خدا موجودی ...  بیشتر

نسبت‌سنجی اهداف قرآن و اهداف علوم انسانی با رویکرد نقد تباین هدفی

محمدعلی اسدی نسب

دوره 10، شماره 36 ، فروردین 1398، ، صفحه 7-36

https://doi.org/10.22054/rjqk.2019.10327

چکیده
  به شهادت آیات فراوان قرآن، هدف دین اسلام و قضایای محتوایی آن، منحصر به قضایای توصیفی و ارزشی در بُعد فردی و اخروی انسان‌ها نیست، و قلمرو آن همه آنچه در سعادت یا شقاوت انسان تاثیری دارد را فرامی‌گیرد؛ چنین گستره‌ای، ضرورت طراحی علوم انسانی وحیانی برای اصلاح روابط انسانی جهت نیل به سعادت و دنیوی و اخروی را اثبات می‌کند؛ علومی که شامل ...  بیشتر

بررسی وتحلیل سوره مجادله بر اساس سبک شناسی گفتمانی میشل فوکو

محدثه قادری؛ حسین خاکپور

دوره 9، شماره 35 ، اسفند 1397، ، صفحه 7-34

https://doi.org/10.22054/rjqk.2019.39643.1861

چکیده
  نظریۀ سبکشناسی گفتمانی در پی بررسی زیبایی های منحصر به فرد چینش کلام در متون برجسته و هنری است. سبکشناسی گفتمانی، نگرشی است در باب رابطۀ محتوای متن با بیرون متن، که مستقیما تحت نفوذ اندیشۀ میشل فوکو به وجود آمد. این برخورد زبان شناختی، در متن های ادبی به مقولاتی فراتر از جمله، مانند: پیوستار معنایی، سبک نحوی جمله ها ، کنش گفتاری، بافت، ...  بیشتر

جلوه هایی از پدافند غیرعامل در‌ راهبرد‌های دفاعی قرآن مجید و سیره نبوی(ص)

فیروزه کرمی

دوره 10، شماره 37 ، شهریور 1398، ، صفحه 7-48

https://doi.org/10.22054/rjqk.2019.43710.1915

چکیده
  توجه به پدافند غیرعامل در جهت افزایش توانمندی‌های دفاعی کشورها و کاهش تهدید و آسیب‌پذیری آنها در حوزه‌های گوناگون امری است اجتناب‌ناپذیر، که مطمح نظر سیاست‌مداران بزرگ دنیای امروز است. با ظهور اسلام، جبهه کفر و هجوم گسترده‌ای را برای هدم و نابودی این دین الهی و انسانی آغاز کرد. لذا در برخی از آیات قرآن کریم آشکارا اهمیت حفظ آمادگی ...  بیشتر