مقایسه بنیانهای هستی شناختی حکومت سلیمان در قرآن مجید و عهدین

محمد کاوه

دوره 12، شماره 47 ، دی 1400، ، صفحه 97-124

https://doi.org/10.22054/rjqk.2021.63935.2445

چکیده
  حکومت الهی یکی از نعمات خداوند است که موجب تنظیم بهتر روابط انسان، هدایت و در نهایت سعادت او می‌گردد. قرآن مجید و عهدین هر دو از حکومت سیلمان سخن گفته‌اند. با توجه به جایگاه بنیان‌های هستی‌شناختی حکومت به عنوان مبنای بنای حکومت، سؤال پژوهش حاضر این است: بنیان‌های هستی‌شناختی حکومت سلیمان در قرآن و عهدین چیست؟ اهمیت موضوع به تاثیرگذاری ...  بیشتر

تحلیل شناختی ترتیب اسامی خداوند در پایان آیات بر مبنای نظریه شناختی شکل و زمینه (بررسی موردی عزیز و حکیم)

زهره قربانی مادوانی

دوره 9، شماره 35 ، اسفند 1397، ، صفحه 99-124

https://doi.org/10.22054/rjqk.2019.41420.1901

چکیده
  یکی از فعالیت های تعبیری مهم و بنیادی در زبان شناسی شناختی فعالیت شکل و زمینه است که به کمک آن می توان بسیاری از تعبیرات زبانی را مشخص کرد و یا حتی در مورد ترتیب کلمات نیز از آن کمک گرفت. زمینه، آن چیزی است که در بافت جمله از اهمیت بیشتری برخوردار است و شکل همان بافت و سیاق عبارت به شمار می آید. آیات بسیاری در قرآن وجود دارد که به چندین ...  بیشتر

بررسی توسعه اقتصادی از منظر قرآن کریم

علی غضنفری؛ باب اله محمدی نبی کندی

دوره 2، شماره 7 ، اسفند 1390، ، صفحه 103-126

https://doi.org/10.22054/rjqk.2012.5577

چکیده
  مقاله حاضر به بحث پیرامون توسعه اقتصادی در قرآن کریم می‌پردازد. در این مقاله ابتدا به تعاریف لغوی توسعه و مفهوم توسعه اقتصادی، از نگاه دانشمندان، اسلام و قرآن پرداخته شده است و سپس راه کارهایی را که قرآن در زمینه توسعه اقتصادی ارائه داده است و به دو دسته معنوی و مادی (مانند تأثیر تقوی در توسعه اقتصادی، انفاق، نفی ربا به عنوان عامل منفی ...  بیشتر

پی‌جویی میزان تأثیرگذاری ابن‌جریج در ترویج اسرائیلیات

فاطمه ژیان

دوره 10، شماره 37 ، شهریور 1398، ، صفحه 105-140

https://doi.org/10.22054/rjqk.2019.44533.1922

چکیده
  در سده‌‌های نخستین تاریخ اسلام، عواملی همچون ممانعت از نگارش و منع از کنکاش در تفسیر آیات،بستر راهیابی روایات اسرائیلی را در تفاسیر فراهم‌ آورد. این واقعیت تلخ تاریخی که اسرائیلیات بوسیله‌ی مسلمان‌نماهای یهودی و بعضاً مسیحی به عنوان بخشی از دانسته‌های تفسیری و تاریخی ظهور یافت،موجب شد تا گروهی از تفسیر‌پژوهان ‌به صرف وجود راویِ ...  بیشتر

معناشناسی واژة اعتماد به نَفْس در قرآن و حدیث

سهراب مروتی؛ فریبا بهروز

دوره 7، شماره 27 ، اسفند 1395، ، صفحه 106-132

https://doi.org/10.22054/rjqk.2017.7734

چکیده
  «اعتماد به نَفْس» از آن دسته واژگانی است که همواره در معنای لغوی و روان‌شناسی با دین در تضاد است. پژوهش حاضر، برای نزدیک شدن به سیمای آن از قرآن، به روش تحلیلی و با استفاده از شیوة معناشناسی هم‌زمانی، به تحلیل «اعتماد به نَفْس» در قرآن و حدیث پرداخته‌است و ارتباط مفهومی آن را با واژه‌های جانشین، همنشین و متضاد واکاوی کرده‌است ...  بیشتر

معنا شناسی «اغواء» در قرآن با تأکید بر روابط مفهومی

ابراهیم ابراهیمی؛ فاطمه دست رنج

دوره 10، شماره 36 ، فروردین 1398، ، صفحه 107-130

https://doi.org/10.22054/rjqk.2019.39772.1867

چکیده
  تحلیل معنایی واژگان و شناخت روابط مفهومی بین آنها، یکی از راه‌های دست‌یابی به دقایق معناست، این امر در رابطه با قرآن کریم که از سطوح معنایی متعددی برخوردار است و چینش واژگان آن در نهایت انسجام بوده ضرورتی ویژه می‌یابد. در این پژوهش، معنای واژه إغواء برحسب روابط بینامتنی میان واحدهای زبان، با روش تحلیلی و توصیفی بررسی گردید. در پرتو ...  بیشتر

واکاوی تعارض ظاهری آیات مربوط به حکم زانیه

عبدالجبار زرگوش نسب

دوره 8، شماره 31 ، اسفند 1396، ، صفحه 111-128

https://doi.org/10.22054/rjqk.2018.25359.1539

چکیده
  این نوشتار به تعارض ظاهری بین آیة دوم سورة نور که بر جَلد مرتکب زنا دلالت دارد، با دو آیة 15 سورة نساء که بر حبس زن زناکار در خانه دلالت دارد و آیة 16 همان سوره که دال بر اذیت و آزار مرتکب فاحشه است، می‌پردازد و ضمن ارائة راه حل تعارض نحوة جمع کردن بین حبس در خانه به قصد پیشگیری از ارتکاب مجدد عمل زشت زنا و حد به عنوان مجازات جرم بیان می‌کند. ...  بیشتر

آنتولوژی بسمله، دریچه‌ای برای ایجاد هستی شناسی معارف قرآن

حسین حسن زاده

دوره 12، شماره 44 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 111-138

https://doi.org/10.22054/rjqk.2021.12610

چکیده
  چکیده:هدف این مقاله ارائه مدلی برای سازماندهی‏ معارف قرآن است که بتوان به آسانی از این طریق به محتوای مورد نظر در حوزه معارف قرآن دست یافت. سؤال پژوهش این است که در عصر حاضر که عصر انفجار اطلاعات و فضای مجازی است آیا این امکان وجود دارد که معارف قرآن به گونه‏ای مدیریت و سازماندهی شود تا کاربران و محققان بتوانند اطلاعات مورد نظر خود ...  بیشتر

قرآن و معارف قرآنی
تحلیل انتقادی رابطۀ عمل و پاداش عمل در جهان آخرت، از دیدگاه مفسران قرآن؛ با تأکید بر تفاسیر معاصرانه

کاوس روحی برندق؛ علی حاجی خانی؛ سحر صدری؛ محمد سعیدی مهر

دوره 14، شماره 52 ، فروردین 1402

https://doi.org/10.22054/rjqk.2023.71139.2725

چکیده
  مباحث مربوط به زندگی پس از مرگ از پیچیده‌ترین مباحث الهیاتی است. بحث از آثار اعمال انسان در زندگی پس از مرگ و در جهان آخرت بخش مبسوطی از این مباحث را تشکیل می‌دهد. دربارۀ بحث عمل انسان در آخرت مباحث گوناگونی مطرح است که برخی از آن‌ها عبارت است از: تمثل اعمال در قبر، حسابرسی اعمال و کیفیت آن، وزن کردن اعمال و کیفیت ارائه جزای اعمال در ...  بیشتر

روش های تربیت اخلاقی در نهج البلاغه

عنایت شریفی

دوره 1، شماره 2 ، آذر 1389، ، صفحه 75-98

https://doi.org/10.22054/rjqk.2010.5532

چکیده
  روش شناسی و بررسی شیوه های تربیتی در نظام تعلیم و تربیت، جایگاه ویژه ای دارد. در این مقاله سعی شده است که شیوه های تربیت اخلاقی از منظر امام علی ع در نهج البلاغه بررسی شود. از مهمترین شیوه های تربیت اخلاقی نهج البلاغه می توان به موارد ذیل اشاره کرد: حکمت، تربیت عقلانی، تذکر یاداوری نعمت ها، موعظه، خطابه، عبرت آموزی، کاربرد اصول روانشناسی، ...  بیشتر

گفت‌وگوهای توحیدی خداوند با پیامبران

حمیدرضا بصیری؛ نادیا تبریز

دوره 3، شماره 11 ، اسفند 1391، ، صفحه 79-98

https://doi.org/10.22054/rjqk.2012.5599

چکیده
  اسلوب و روشهای «گفت‌وگو» در بسیاری از آیات قرآن در قالب داستان و خطاب به پیامبران برای مردم ذکر می‌گردد و از آنجا که مهم‌ترین پُل ارتباطی بین انسان‌ها برای بیان افکار یکدیگر «گفت‌وگو» می‌باشد و خداوند خود اوّلین و بهترین معلّم انسان‌هاست، به همین دلیل، در قرآن کریم نمونه‌های متنوّعی از گفت‌وگو را برای هدایت انسانها ...  بیشتر

بررسی دعا از منظر کلام خدا

امیر حمزه سالارزایی

دوره 3، شماره 10 ، آذر 1391، ، صفحه 79-96

https://doi.org/10.22054/rjqk.2013.5606

چکیده
  نویسنده در این مقاله که بیان توصیفی-تحلیلی و روش کتابخانه ای انجام گرفته در بررسی رسم دعا از منظر کلام خدا، در یک استقرای قرآنی ثابت نموده که سبک و سیاق ادعیه قرآنی از چنان لطافت هایی برخوردار است که حتی در موازنه با ادعیه غیر قرآنی و از سوی اولیای خدا بی نظیر است. حاصل مقاله پیش روی این شد که به طرز شگفت انگیزی افتتاح دعاهای قرآنی با ...  بیشتر

سبک زندگی خانوادگی در ‌قرآن و سنّت پیشوایان معصوم (ع)

عنایت الله شریفی؛ مهرعلی لطفی

دوره 4، شماره 14 ، آبان 1392، ، صفحه 81-100

https://doi.org/10.22054/rjqk.2013.36

چکیده
  سبک زندگی خانوادگی در آیین اسلام همانند درختی است که ریشة آن، باورها و اندیشه‌ها و ساقه و شاخه‌هایش، ارکان و وظایف اعضای خانواده می‌باشد. از این رو، سبک زندگی خانوادگی دارای ابعاد زیادی است. پژوهش حاضر در صدد بررسی سبک خانوادگی در قرآن و سنّت پیشوایان معصوم(ع) در ابعاد تشکیل خانواده و ازدواج، محیط خانواده و ادارة آن و همسرپروری می‌باشد. ...  بیشتر

عصمت پیامبران در قرآن و عهدین

عباس اشرفی؛ ام البنین رضایی

دوره 4، شماره 12 ، خرداد 1392، ، صفحه 81-96

https://doi.org/10.22054/rjqk.2013.5613

چکیده
  در این مقاله عصمت انبیاء در قرآن و عهدین در ماهیت عصمت و مفهوم آن، عصمت انبیاء و اشتراک-ها و افتراق‌ها (یعنی مقایسة این دو کتاب مقدّس) به روش تطبیقی بررسی شده است. هر چند قرآن و عهدین عصمت انبیا را در دریافت و ابلاغ وحی می‌پذیرند، امّا در قرآن با مسألة ترک اَولَی پیامبران مواجه می‌شویم که در یهودیّت و مسیحیّت وجود ندارد، بلکه یهود و ...  بیشتر

تحلیل و تبیین مفهوم و قلمرو دعا

جمشید صدری

دوره 1، شماره 3 ، اسفند 1389، ، صفحه 83-98

https://doi.org/10.22054/rjqk.2011.5546

چکیده
  دعا همواره در طول تاریخ بر حیات بشری سایه افکنده و از چنان گستردگی برخوردار بوده که مؤمنان و کافران را نیز شامل گشته است. واکاوی و تحلیل معنا و مفهوم دعا و تبیین وجوه اشتراک و اختلاف آن با واژه هایی چون عبادت ، ندا، سوال، دعوت و ... و بیان رابطه آن با اموری چون قضا و قدر، فطرت و اختیار انسان و ترسیم جایگاه آن در نظام هستی سبب خواهد شد که ...  بیشتر

تاجگذاری؛ نماد عظمت و قدرت دیکتاتور

محمد حسین خوانین زاده

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1389، ، صفحه 85-102

https://doi.org/10.22054/rjqk.2010.5539

چکیده
  واقعیت آن است که در زندگی ما مطالب عبرت آمیز زیاد ولی عبرت آموزی کم است. حقیقت عبرت، رفتن در گذشته و عبور کردن از آن و بر گرفتن چراغی از آن برای حال و آینده است. ملت بزرگ ایران در گذر ایام، وقایع تلخ و شیرین فراوانی را پشت سر گذاشته است که همگی آن ها قابلیت عبرت و پند آموزی دارند. آخرین بازمانده سلسله شاهنشاهی ایران در اوایل دهه پایانی ...  بیشتر

داوری قرآن کریم نسبت به سخنان منافقان با تکیه بر آرای آیت‌الله جوادی آملی

بی‌بی سادات رضی بهابادی؛ مینا رضایی کُل‌تپّه

دوره 5، شماره 19 ، اسفند 1393، ، صفحه 91-113

https://doi.org/10.22054/rjqk.2016.1974

چکیده
  از روش‌های ویژة قرآن به منظور هدایت، داورى قاطع نسبت به اقوال و آرایى است که از دیگران نقل مى‌کند؛ یعنی سخن حق را تأیید و سخن کذب را ابطال می‌نماید. این پژوهش با تکیه برآرای آیت‌الله جوادی آملی به بررسی داوری قرآن نسبت به اقوال منافقان پرداخته است. سخنانی که از منافقان در قرآن ذکر شده، دو دسته است: اوّل سخنان آنان در باب خود (ادّعاهای ...  بیشتر

نقش تربیت دینی و عملی در کمال‌یابی انسان

صالح حسن زاده

دوره 2، شماره 6 ، آذر 1390، ، صفحه 91-114

https://doi.org/10.22054/rjqk.2011.5571

چکیده
  انسان متجدد به ویژه جوان دوره جدید، در اثر تهاجمات فرهنگی و تبلیغات سکولاریستی، گرفتار مشکلات اخلاقی و روانی شده است. این مشکلات ناشی از آن است که انسان در عصر تجدد، حقیقت انسانی خود را نشناخته و یا آن را نادیده گرفته است و نقطه آرامش خود، یعنی خداوند و تعالیم او را فراموش کرده است. تنها راه گریز از این مشکلات بازگشت به دین حق، شناخت ...  بیشتر

تحلیل مسئولیتهای اخلاقی انسان در تعامل با محیط زیست با تکیه بر آیات قرآن کریم

سید احمد هاشمی علی آبادی

دوره 10، شماره 39 ، اسفند 1398، ، صفحه 92-109

https://doi.org/10.22054/rjqk.2020.41550.1903

چکیده
  از جمله موضوعات مورد بحث در حوزه زیست، اخلاق کاربردی و حقوق بحث از بایدها و نبایدهای تعامل انسان با محیط زیست است. قرآن کریم نیز به عنوان کتاب تکوین و تشریع در گزاره‌های توصیفی و الزامی خود نحوه صحیح تعامل انسان را با محیط زیست با ظرافت، دقت و عمیق بیان نموده است. این پژوهش با هدف تبیین نگاه قرآن در این مورد و با روشی توصیفی و تحلیلی ...  بیشتر

جامعه از منظر قرآن

سیّد حسین فخر زارع

دوره 5، شماره 16 ، اردیبهشت 1393، ، صفحه 93-122

https://doi.org/10.22054/rjqk.2015.1292

چکیده
  زندگی اجتماعی و توجّه به روح جامعه یکی از اساسی‌ترین تعلیمات قرآن است. چشم‌اندازی که قرآن برای جامعة انسانی و تفسیر آن در مورد عوامل فعّال در این جامعه ترسیم می‌کند، بر پایۀ نگرش شمول‌گرایانه به انسان به عنوان مجموعه‌ای متجانس و هماهنگ قرار دارد که ناظر به جنبه‌های آن است. در این چشم‌انداز، تعابیر مختلفی در آیات می‌توان مشاهده ...  بیشتر

راهکارهای مبارزه با فتنه‌های اجتماعی با تکیه بر آیات و روایات

علی حاجی خانی؛ علی بید سرخی

دوره 4، شماره 15 ، اسفند 1392، ، صفحه 95-116

https://doi.org/10.22054/rjqk.2015.1032

چکیده
  واژة فتنه یکی از پُربسامدترین واژگان در شبکة مفاهیم قرآنی و روایی است که اهل لغت سه معنا را به طور کلّی برای آن ذکر کرده‌اند: اوّل «گدازاندن در آتش»، دوم «اختبار و آزمایش» و سوم، «اضطراب و اختلال در نظم امور» که از میان این معانی، معنای دوم که همان اختبار و آزمایش است، دامنة مفهومی‌عام‌تری از معانی دیگر دارد، ولی با ...  بیشتر

بررسی و نقد کتاب تاریخ سیاسی اسلام رسول جعفریان

حسام الدین خلعتبری؛ محمد ادیبی مهر؛ محمد حسین خوانین زاده؛ مهر علی لطفی

دوره 2، شماره 4 ، خرداد 1390، ، صفحه 95-134

https://doi.org/10.22054/rjqk.2011.5553

چکیده
  این جستار بر آن است تا نگرشی همراه با تامل در کتاب تاریخ سیاسی اسلام (سیره رسول خدا) داشته باشد، هدف عمده آن است که نویسنده محترم توجه ای مضاعف به کتاب های گران سنگ خود بنماید تا در این رهگذر، ساحت آنها را از اشتباهات محتوایی، ادبی و ویرایشی پاک نماید، نیز سنت نقد و بررسی جهت اصلاح و تولید دانش رواج بیشتری یابد. در این نوشتار بررسی محتوایی ...  بیشتر

ادله امکان معاد از دیدگاه علامه طباطبائی

مرتضی متقی نژاد

دوره 3، شماره 9 ، شهریور 1391، ، صفحه 99-120

https://doi.org/10.22054/rjqk.2012.5592

چکیده
  مسئله معاد از جنبه‌های گوناگون مانند امکان، ضرورت وکیفیت آن، مورد پژوهش و بررسی قرار می‌گیرد وبه روش‌های مختلف (عقلی، روایی و قرآنی) اثبات می‌شود. علامه طباطبائی در آثار گسترده خود از زاویه‌های مختلف و به روش‌های گوناگون، مسئله معاد را مورد پژوهش قرار داده است. او در تفسیر گران‌سنگ خود به مناسبت‌های مختلف به این بحث پرداخته وبا ...  بیشتر

مؤلفه‌های مؤثر در مثبت‌اندیشی با تکیه بر داستان حضرت یوسف(ع)

مصطفی رضازاده بلوری؛ حبیب‌الله حلیمی جلودار

دوره 7، شماره 26 ، آذر 1395، ، صفحه 99-117

https://doi.org/10.22054/rjqk.2016.7327

چکیده
  نوع نگرش انسان به پدیده‌ها و اتّفاقات پیرامون خود متفاوت است؛ بعضی افراد صاحب حسن ظن و نگاهی مثبت هستند و برخی نیز منفی‌نگرند و به همه چیز سوء‌ظن دارند. به همین دلیل هر فرد با توجه به داشته‌های شخصیتی خود، باعث تشدید یا تضعیف یکی از این دو رویکرد می‌شود. در این نوشتار، با استفاده از روش توصیفی‌ـ تحلیلی، مبانی مثبت‌اندیشی و بازخورد ...  بیشتر

کثرت‌گرایی دینی با رویکرد حقیقت‌شناختی با تکیه بر قرآن و آراء استاد مطهّری

محمد صافحیان

دوره 4، شماره 13 ، شهریور 1392، ، صفحه 101-119

https://doi.org/10.22054/rjqk.2013.5620

چکیده
  مسألة «حقّانیّت» ادیان و «نجات» پیروان آن سابقة بس طولانی دارد. امّا تدوین این بحث به قرن بیستم برمی‌گردد که توسّط جان هیک و شاگردان او پایه‌گذاری شد. در پاسخ به این مسأله رویکردهای مختلف پدید آمده که در این نوشتار به بررسی آنها ‌پرداخته می‌شود. کثرت‌انگاران معتقدند تمامی ادیان و مذاهبی که در جهان وجود دارند، می‏توانند ...  بیشتر